Evliya Çelebi'nin Seyahatname'de Erzurum'u anlatışı şu şekilde özetlenebilir: Giriş: Erzurum'dan "celâl yurdu, ikbâl vilâyeti, dayanıklı kale, sağlam sed Erzene’r-rum" olarak bahseder. Kent varlıkları: Erzurum Kalesi, Ulu Cami, Hasankale (Pasinler Kalesi), Hınıs Kalesi ve Lalapaşa (Lala Mustafa Paşa) Camii gibi yapıları detaylı bir şekilde betimlerken, diğer yapılara daha az yer verir. Diğer bilgiler: Şehrin iklimi, yiyecekleri, yetiştirilen ürünler, bilimsel ve eğitim kurumları hakkında da bilgiler sunar. Evliya Çelebi, anlatımında ağdalı bir dil kullanmış ve yapıların kimin isteğiyle yapıldığını, konumlarını, büyüklüklerini, malzemelerini ve kurgularını detaylandırmıştır.