Halay

Halay çeşitleri üç ana gruba ayrılır: 1. Çukurova (Güney) Halayları: Adana ile Antep arasında oynanan halaylardır. 2. Doğu Halayları: Antep'in doğusunda kalan bölgelerde oynanan halaylardır. 3. Bozkır Halayları: İç Anadolu bozkırlarında ve Orta Karadeniz'de oynanan halay oyunlarıdır. Ayrıca, diğer halay türleri arasında zeybek, bar, horon ve karşılama gibi oyunlar da yer alır.

İşte bazı popüler halay müzikleri: Türkçe Halaylar: Kara Üzüm Habbesi - Kardeş Türküler, Hele Meryem - Pınar Sağ, Delilo - İzzet Yıldızhan, Halayımız Bitmesin - Yurtseven Kardeşler, Minnoş - Ceylan, Makaram Sarı Bağlar - Yurtseven Kardeşler. Kürtçe Halaylar: Midigo Me - Maral, Lorke Lorke - Beşir Kaya, Le Buke - Rojda, Zer Mircan - Agire Jiyan, Şilele - Servet Kocakaya. Erzurum Yöresine Ait Halaylar: Olaydım - Dadaş Hüseyin, Hazalım - Grup Dadaşlar, Erzurum'un Güzelleri - Grup Dadaşlar, Şiro Halayı - Bino Selman. Diyarbakır Yöresine Ait Halaylar: Nure - Ali Kaya, Lorke - Güler Işık, Diyarbakır Halayı - Erol Yakar. Malatya Yöresine Ait Halaylar: Kaçalım Malatya'ya - Gülcan, Malatya Malatya - Ziyaiddin Özbay, Malatya - Kahtalı Mıçe.

İşte bazı popüler halay müzikleri: Türkçe Halaylar: Kara Üzüm Habbesi - Kardeş Türküler, Hele Meryem - Pınar Sağ, Delilo - İzzet Yıldızhan, Halayımız Bitmesin - Yurtseven Kardeşler, Minnoş - Ceylan, Makaram Sarı Bağlar - Yurtseven Kardeşler. Kürtçe Halaylar: Midigo Me - Maral, Lorke Lorke - Beşir Kaya, Le Buke - Rojda, Zer Mircan - Agire Jiyan, Şilele - Servet Kocakaya. Erzurum Yöresine Ait Halaylar: Olaydım - Dadaş Hüseyin, Hazalım - Grup Dadaşlar, Erzurum'un Güzelleri - Grup Dadaşlar, Şiro Halayı - Bino Selman. Diyarbakır Yöresine Ait Halaylar: Nure - Ali Kaya, Lorke - Güler Işık, Diyarbakır Halayı - Erol Yakar. Malatya Yöresine Ait Halaylar: Kaçalım Malatya'ya - Gülcan, Malatya Malatya - Ziyaiddin Özbay, Malatya - Kahtalı Mıçe.

Halay çeşitleri bölgeye göre değişiklik gösterir, ancak genel olarak en sık oynanan halay türleri şunlardır: 1. Zeybek Halayı: Ege Bölgesi'nde yaygın olarak oynanan ve kendine özgü figürleri olan bir halay türüdür. 2. Çiftetelli Halayı: Adana, Mersin ve çevresinde oynanan, hızlı tempolu ve coşkulu bir halay türüdür. 3. Horon Halayı: Karadeniz Bölgesi'nde oynanan ve genellikle erkeklerin katıldığı bir halay çeşididir. 4. Bar Halayı: Doğu Anadolu Bölgesi'nde sıklıkla oynanan, daha yavaş bir tempoda oynanan ve genellikle kadınların da katıldığı bir halay türüdür. 5. Düz Halay: Orta Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde oynanan basit ve düz bir halay türüdür. Ayrıca her bölgenin kendi özgün halayları da bulunmaktadır.

Düğünlerde çalınan halaylar, genellikle bölgesel figürlere ve ritimlere göre değişir. İşte bazı popüler halay şarkıları ve bölgeleri: "Kesik Çayır" - Bedia Akartürk'ün seslendirdiği, yaygın olarak çalınan bir türküdür. "Sivas Halayı" - Filiz Ağar tarafından seslendirilir. "Damat Halayı" - Tüm bölgelerde oynanan, eğlenceli ve coşkulu bir halaydır. "Erzurum Halayı" - Dadaş Hüseyin, Grup Dadaşlar gibi sanatçılar tarafından seslendirilir. "Diyarbakır Halayı" - Ali Kaya, Erol Yakar gibi sanatçıların şarkılarında yer alır. "Malatya Halayı" - Ziyaiddin Özbay, Kahtalı Mıçe gibi sanatçılar tarafından icra edilir. Ayrıca, Kürt halay şarkıları da düğünlerde sıkça tercih edilir ve bu şarkılar genellikle davul, zurna gibi enstrümanlarla eşlik edilir.

En güzel halay, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Orta Karadeniz ve Çukurova bölgesine aittir.

Kürtçe potpori halay, Kürtçe müzik eserlerinden seçilmiş bölümlerin sıralanmasıyla oluşturulan karma müzik parçası anlamına gelir.

Kürtçe'de en güzel halay şarkısı konusunda kesin bir yanıt vermek zor olsa da, bazı popüler Kürtçe halay şarkıları şunlardır: 1. "Kürtçe Halaylar (Kurdish Folk Music)" - Koma Diljiyan. 2. "Dere Mala Me Çeme (Kurdish Remix)" - Hozan Serwan. 3. "Lorke Lorke" - Beşir Kaya. 4. "Zer Mircan" - Agire Jiyan. 5. "Şemmame" - İbrahim Tatlıses.

Sivas halayının süresi 2-3 dakika arasında değişmektedir.

En çok sevilen halay, bölgesel farklılıklara göre değişiklik gösterebilir. Türkiye'de genel olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde oynanan halaylar popülerdir. Bazı sevilen halay türleri şunlardır: - Delilo: Hareketli ve eğlenceli bir halay şarkısıdır. - Şemmame: İbrahim Tatlıses'in seslendirdiği, Kürt halay şarkılarından biridir. - Üçayak: Türkiye'nin çeşitli yerlerinde görülen ve sevilen bir halk oyunudur.

Diyarbakır halayları ve türküleri şunlardır: Halaylar: 1. Neni: Diyarbakır düğünlerinin vazgeçilmez halaylarından biridir, 4-15 kişi tarafından oynanır. 2. Delibe (Üç Ayak): Hızlı ve dinamik figürleriyle bilinir, 4-10 kişi kol kola girip mendil sallayarak oynar. 3. Giranî (Esmer Oyunu): Davul ve zurna eşliğinde, esmer güzellere yakılan hoyratların nağmeleriyle oynanır. Türküler: 1. "Maden Dağı Dumandı". 2. "Kırklar Dağının Düzü". 3. "Hele Yar Zalim Yar". 4. "Kara Üzüm Habbesi" (Kardeş Türküler). 5. "Cane Cane" (İbrahim Tatlıses).

Sivas Ağırlaması Halayı şu şekilde oynanır: 1. Diziliş: Oyuncular iki sıra halinde karşılıklı durur ve el ele tutuşarak dairesel bir şekilde hareket ederler. 2. Temel Hareketler: Ayakta sıçrama, diz çökme, önde diz çökme, sağa sola dönüş ve göbek atma gibi hareketler yapılır. 3. Ekip Başı: Oyunun temposunu ve hareketlerini yöneten kişi olan ekip başı, mendil kullanarak oyunculara komut verir. 4. Müzik Eşliği: Halay, genellikle davul ve zurna eşliğinde oynanır, ancak kaval, klarnet ve keman gibi çalgılar da kullanılabilir. Sivas halaylarında oyuncu sayısında sınırlama yoktur, ancak genellikle 7-12 kişi arasında oynanır.

Sivas halayında oyuncu sayısı 6-12 arasında değişir.

Türkiye'de üç ana halay türü bulunmaktadır: 1. Çukurova (Güney) Halayları: Adana ile Gaziantep arasında oynanan halaylardır. 2. Doğu Halayları: Antep'in doğusunda kalan bölgelerde oynanan halaylardır. 3. Bozkır Halayları: İç Anadolu bozkırlarında ve Orta Karadeniz'de oynanan halay oyunlarıdır.

Erzurum'a ait en eski halay olarak "Bar" oyunu kabul edilmektedir.

Düğünlerde genellikle "Horon" adı verilen halay çalınır. Bunun yanı sıra, Türkiye'nin farklı bölgelerinde de çeşitli halaylar tercih edilir: - Doğu Anadolu Bölgesi'nde "Kaşık Havası"; - Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde "Zeybek".

Erzurum yöresine ait birçok halay bulunmaktadır. İşte bazı örnekler: "Dadaşlardan Erzurum Halayları" albümünde 28 şarkı yer almaktadır. Mustafa Özden'in "Erzurum Halayları" albümünde ise 7 şarkı bulunmaktadır. "Düğün Halayları" listesinde de Erzurum yöresine ait çeşitli halay şarkıları yer almaktadır.

Süryaniler tarafından oynanan halay türleri arasında Bagiye, Şemmo, Şehhane ve Hassade bulunmaktadır. Ayrıca, Yallı adı verilen ve Azerbaycan kültüründe de önemli bir yere sahip olan halay çeşidi de Süryaniler tarafından oynanabilir.

Halaylar 3'lü olarak çekilmesinin nedeni, bu şekilde oynanan halay türlerinin üç bölümlü olmasıdır.

Danilo'nun sevdiği halayın hangi yöreye ait olduğu hakkında doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, halay oyunu genel olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine aittir.