Epidemiyoloji

Epidemiyolog ve virolog arasındaki temel farklar şunlardır: Epidemiyologlar, hastalıkların nasıl yayıldığını araştırır ve salgınları inceler. Virologlar, virüslerin yapısını, yaşam döngüsünü ve konakçılarla etkileşimlerini inceler. Her iki meslek de halk sağlığı alanında önemli rol oynar, ancak epidemiyologlar daha çok hastalıkların dış faktörlerini ve yayılmasını odaklanırken, virologlar virüslerin biyolojik özelliklerini ve etkilerini araştırır.

Bir toplulukta az sayıda ve seyrek olarak bireylerin yakalandığı hastalıklara "nadir hastalıklar" denir. Avrupa Birliği'nin kabulüne göre toplumda 2.000 kişiden en fazla 1’ini etkileyen, kısaca %0,05’ten az görülen hastalıklar nadir hastalık olarak adlandırılır. Nadir hastalıklar, yaş veya cinsiyetten bağımsız olarak herkesi etkileyebilir.

Dörtlü salgının ne zaman biteceğine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, salgınların sona ermesi için genellikle iki ana kriter dikkate alınır: 1. Kabul edilebilir enfeksiyon oranları: Salgın matematiğini bilenler için, kabul edilebilir enfeksiyon oranlarına ulaşılması salgının bittiğini gösterebilir. 2. Aşılanma oranı: Dünya nüfusunun büyük bir kısmının aşılanması, salgının kontrol altına alınmasında önemli bir rol oynar. Şu anda, dünya genelinde aşılanma oranları ve enfeksiyon sayıları değişkenlik göstermektedir. Bu nedenle, salgının ne zaman biteceği konusunda net bir tarih vermek mümkün değildir.

KKİ kısaltması farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilir. Kamu Kurum Iskontosu (KKİ). B=B (KKİ). KKI testi hakkında bilgi bulunamadı.

Çin'de ilk koronavirüs vakası, 17 Kasım 2019 tarihinde 55 yaşında bir erkekte tespit edildi. South China Morning Post gazetesinin Çin hükümet kaynaklarına dayandırdığı habere göre, bu kişi Hubei eyaletindendi ve dokuz kişi daha aynı hastalığın belirtileriyle hastanelere başvurdu. Business Insider'ın haberine göre ise, ilk hastanın semptomları 10 Aralık 2019'da ortaya çıktı ve 16 Aralık'ta hastaneye başvurdu. Çin, ilk vakayı Dünya Sağlık Örgütü'ne 31 Aralık 2019'da bildirdi.

Koronavirüsün Türkiye'yi ne zaman terk ettiğine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Türkiye'de ilk koronavirüs vakası 11 Mart 2020'de tespit edilmiştir. 2025 yılı itibarıyla, koronavirüs hala dünya genelinde ve Türkiye'de görülmeye devam etmektedir. Koronavirüsle mücadele devam etmekte olup, salgının ne zaman sona ereceği belirsizdir.

Salgın hastalık, belirli bir bölgede veya toplulukta normalden daha yüksek oranda görülen bulaşıcı hastalıkları temsil eder. Bu hastalıklar, virüsler, bakteriler, parazitler veya diğer mikroorganizmalar tarafından neden olabilir ve kişiden kişiye veya hayvanlardan insanlara bulaşabilir. Salgın hastalıklar, toplum sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturur ve erken teşhis, izolasyon, aşılama gibi yöntemlerle kontrol altına alınmaya çalışılır.

Cluster, tıpta "küme tipi" anlamına gelir. Küme tipi baş ağrısı, yaygın olarak "cluster headache" olarak adlandırılan, son derece rahatsız edici bir baş ağrısı türüdür. Küme baş ağrısının kesin nedeni bilinmemektedir, ancak hipotalamus sorunları, histamin salınımı, genetik yatkınlık ve çevresel tetikleyiciler gibi faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir.

Morbiditenin yüksek olması, bir kişinin hasta olma veya hasta olan kişilerin oranının fazla olması anlamına gelir. Morbidite kelimesi, tıp dilinde sıkça kullanılan bir terimdir ve hastaları tanımlamak, onları gruplandırmak için kullanılır. Örneğin, bir salgının halkın yüzde kaçını öldürdüğünü belirtmek için morbidite kelimesi kullanılır. Morbid obezite ise, vücut kitle indeksinin (VKİ) 40 veya daha yüksek olmasıyla tanımlanan, ciddi sağlık riskleri taşıyan bir aşırı kilo durumudur.

2025 yılı itibarıyla domuz gribi ölüm oranı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, 2009 yılındaki domuz gribi salgınında ölüm oranı yaklaşık %1-4 arasında değişmiştir. Domuz gribinde ölüm oranı, normal gribe göre daha düşüktür; örneğin, bilinen grip hastalığında bu oran binde beştir.

Evet, Gürcistan'da kuş gribi vakası tespit edilmiştir. 21 Ocak 2025 tarihinde, Georgia'daki Elbert County'de ticari bir kümes hayvanı sürüsünde yüksek patojenik kuş gribi (HPAI) tespit edilmiştir. Ayrıca, 8 Ocak 2006 tarihinde, Gürcistan'ın batısındaki Dziröla köyünde bir aileye ait tavukların ölmesi ve tavukların sahibinin rahatsızlanması üzerine kuş gribi şüphesi ortaya çıkmıştır.

Analitik epidemiyoloji, analitik kimya ve analitik toksikoloji arasındaki ilişki şu şekilde açıklanabilir: Analitik epidemiyoloji, bir hastalığın veya sağlık durumunun kişi, yer ve zamana göre dağılımını inceleyerek ileri araştırmalar için hipotezler oluşturur. Analitik toksikoloji, toksik maddelerin kalitatif ve kantitatif analizi için analitik kimya yöntemlerini kullanır. Bu iki alan arasındaki ilişki, analitik toksikolojinin, kimyasal maddelerin zararlı etkilerini belirlemek için analitik kimya yöntemlerini uygulaması ve bu süreçte elde edilen verilerin, analitik epidemiyolojide hipotez oluşturma sürecinde kullanılabilmesidir. Ancak, analitik epidemiyoloji ve analitik toksikoloji arasındaki doğrudan bir ilişki hakkında spesifik bir bilgi bulunmamaktadır.

Koronavirüs (Covid-19), Türkiye'ye ilk olarak ABD'den gelmiştir. Bilim insanları tarafından yapılan araştırmalara göre, Türkiye'deki ilk vakaların büyük bir kısmı Avrupa kaynaklı olsa da, ilk vaka ABD'den, ikinci vaka Avustralya'dan, üçüncü vaka ise İngiltere'den gelmiştir. Ayrıca, iki farklı ildeki vakaların Suudi Arabistan kaynaklı olduğu tespit edilmiştir.

Tularemi saha çalışması, tularemi hastalığının araştırılması ve kontrol altına alınması amacıyla yapılan saha çalışmalarını ifade eder. Bu çalışmalar genellikle şu konuları kapsar: Hastalık Salgını Araştırmaları: Tularemi salgınlarının tespiti ve nedenlerinin belirlenmesi. Epidemiyolojik Çalışmalar: Hastalığın epidemiyolojisinin ve bulaşma yollarının incelenmesi. Kontrol ve Eylem Planları: Tularemi salgınları sırasında ulusal işbirliği ve eylem planlarının oluşturulması. Laboratuvar Çalışmaları: Hastalığın etken maddesi olan Francisella tularensis'in izolasyonu ve tanımlanması. Türkiye'de bu tür çalışmalar, Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Tularemi Çalışma Grubu tarafından yürütülmektedir.

Tarihte koleradan en çok kimin öldüğüne dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, kolera salgınları tarih boyunca milyonlarca insanın ölümüne neden olmuştur. Bazı büyük kolera salgınları ve yaklaşık ölüm sayıları: 1817-1823 yılları arasındaki ilk kolera salgını: 110 bin ölüm. 1829-1849 yılları arasındaki ikinci kolera salgını: 200 bin ölüm. 1863-1879 yılları arasındaki üçüncü kolera salgını: 700 bin ölüm. 1899-1923 yılları arasındaki dördüncü kolera salgını: 1,5 milyon ölüm. Ayrıca, 2022 yılında Güneydoğu Afrika ülkesi Malavi'de kolera nedeniyle 1002 kişi hayatını kaybetmiştir.

Kara Ölüm'ün (veba) kökeni tartışmalıdır. Bazı teorilere göre, salgın ya Orta Asya'da ya da Doğu Asya'da ortaya çıkmıştır. Kesin görünüm ise 1347'de Kırım'da olmuştur. 2022 yılında yapılan bir araştırmada, salgının Kırgızistan'dan yayıldığı sonucuna varılmıştır. Bu bilgiler, bilimsel araştırmalara dayanmaktadır ancak kesinlik taşımamaktadır.

Batı Nil virüsü, ilk olarak 1937 yılında Uganda'nın Batı Nil bölgesinde izole edilmiştir. Bu bilgiye göre, 2025 yılı itibarıyla Batı Nil virüsü yaklaşık 88 yıldır varlığını sürdürmektedir.

Koruyucu hekimlik ve koruyucu sağlık hizmetleri arasındaki temel fark, kapsam ve uygulama biçimindedir: Koruyucu hekimlik, birey düzeyinden ziyade toplum düzeyinde bir yaklaşımdır ve hastalıkların risk düzeyindeyken önlenmesini içerir. Koruyucu sağlık hizmetleri ise, hastalıkların meydana gelmemesi için gerekli önlemlerin alınması, bulaşıcı hastalıklarla savaş, hijyen, hastalık sonrası rehabilitasyon konusunda danışmanlık, topluma eğitim verilmesi gibi daha geniş bir hizmet yelpazesini kapsar. Koruyucu sağlık hizmetleri, kişiye yönelik ve çevreye yönelik olarak ikiye ayrılır.

Corona virüsünün tamamen yok olmayacağı, ancak bir nüfusun büyük bir kısmında bağışıklık gelişebileceği kabul edilmektedir. Corona virüsünün tekrar bulaşma olasılığı vardır. Corona virüsünün tekrar başlayıp başlamayacağı konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır.

İnsan metapnömovirüsü (HMPV), ilk olarak 2001 yılında Hollanda'da tespit edilmiş olsa da, o tarihten önce de birçok ülkede dolaşımda olduğu düşünülmektedir. HMPV'nin yayıldığı bazı ülkeler: Çin. Hindistan. Malezya. Kazakistan. Ayrıca, ABD, İtalya ve İngiltere gibi ülkelerde de HMPV vakaları görülmektedir.