Efsane

Halka 3 (The Ring 3D), genç bir kadın olan Julia'nın, erkek arkadaşı Holt'un hayatını kurtarmak için kendi hayatını feda etmesini ve bu süreçte öğrendiği bir sırrı konu alır. Holt, okuldaki arkadaşlarının izlettiği ve 7 gün sonra izleyenlerin ölümüne neden olan bir video kasedi izlemiştir. Ayrıca, filmin Samara'nın doğmadan önceki ve sonraki psikolojik travmalarını işlediği de belirtilmiştir.

Ne Zha çizgi filmi, insanların dünyasında doğaüstü güçlerle, kötü kaderin habercisi olarak doğan ve bu yüzden toplumun kötü gözle baktığı bir çocuğun hikayesini anlatır. Çevresi tarafından dışlanan Ne Zha, kaderiyle yüzleşmeye karar verir ve Ao Bing adlı ejderha prensle dostluk kurar. Mitolojiden beslenen Ne Zha, Çin’in geleneksel halk kültürü unsurlarını çağımıza uyarlayan bir kahramanlık öyküsü anlatır. 2019 yapımı Ne Zha önce Çin’de, ardından dünya çapında önemli bir başarı yakalamış, 2020 yılında da Akademi Ödülleri’nde En İyi Uluslararası Film dalında Çin’in adayı olmuştur. 2025 yılında tamamlanan Ne Zha 2 ise, ilk filmdeki hikayenin hemen ardından gerçekleşen olayları takip eder. Ne Zha çizgi filminin anlatısına dair daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: justwatch.com; efsanekareler.com; en.m.wikipedia.org.

Destan ve efsane, 10. sınıf edebiyat müfredatında yer alan iki edebi türdür: Destan: Bir milletin tarihinde derin izler bırakmış bir olayı, özellikle yiğitlik ve olağanüstülükleri manzum olarak öyküleyici bir şekilde anlatan edebi bir türdür. Efsane: Genellikle gerçek olaylara dayanmayan, hayal ürünü, anonim olarak aktarılan, kaynağını geçmişten alan, kişi, yer ve olayları konu alan anlatılardır. Destan ve efsane arasındaki bazı farklar: Destanlar, kaynağını yaşanmış olaylardan alırken, efsaneler toplumun hayal gücünden alır. Destanlarda amaç, milli ruhu ön plana çıkarmakken, efsanelerde ideal insan tipini ortaya çıkarmaktır. Destanlar manzum eserlerdir, efsaneler ise düzyazı şeklindedir. Destanlar, toplumu derinden etkileyen bir olayı konu edinirken, efsaneler daha bireysel nitelik taşır.

Ağrı Dağı'nın bazı hikayeleri: Mitolojik ve Efsanevi Hikayeler: Nuh'un Gemisi: Yahudilik ve Hristiyanlık inançlarına göre, Büyük Tufan'dan sonra Nuh'un gemisine ev sahipliği yapmıştır. Sümerler, Akadlar ve Asurlular: Bu halklar, Ağrı Dağı'nı tanrılarının meskeni ve medeniyetlerinin kaynağı olarak görmüşlerdir. Ermeniler: Ermeniler, Ağrı Dağı'nın tepesine tırmanmayı tabu olarak görmüşlerdir; çünkü dağa, güneşin gece boyunca inzivaya çekildiği yer olarak inanmışlardır. Yerel Halk Anlatıları: Aşk ve Kahramanlık: Yaşar Kemal'in "Ağrı Dağı Efsanesi" adlı eserinde, Ahmet ile Gülbahar'ın imkansız aşkı bu dağın eteklerinde geçer. Tarihsel Olaylar: 1840 Patlaması: 2 Temmuz 1840'ta meydana gelen freatik patlama ve sonrasında yaşanan 7,4 büyüklüğündeki deprem, birçok can kaybına yol açmıştır.

Zeus'un babası Kronos'tur çünkü Kronos, Zeus'un babası ve aynı zamanda tanrıların kralı olarak onun selefidir. Kronos, Yunan mitolojisinde Uranos (Gök Baba) ile Gaia’nın (Yer/Toprak Ana) Titan Kardeşler diye anılan 12 çocuğundan biridir. Kronos, babası Uranos'u tahttan indirmiş ve kardeşleri ile yoldaş Titanlar üzerinde hüküm sürerek dünyanın ilk kralı olmuştur. Ancak, Kronos da kendi oğlu Zeus tarafından tahttan indirilmiştir.

Oğuz Kağan, Türk ve Altay mitolojisinde Oğuz Türklerinin atası olarak kabul edilen bir kahramandır. Bazı özellikleri: Doğum: Yüzünün rengi maviye çalar, ağzı ateş gibidir, çabuk büyümüştür. Aile: Babası Kara Han, annesi Ay Kağan'dır. Fetihler: Birçok boya adlarını vermiş, bazı ülkeleri fethetmiştir. Eşler: İki eşinden toplam altı oğlu olmuştur. Destan: M.Ö. 209-174 tarihlerinde hükümdarlık yapmış olan Hun hükümdarı Mete ile özdeşleştirilen bir tarihi kişilik olabilir. Oğuz Kağan Destanı, Oğuz Kağan'ın yaşamını, zaferlerini ve Türk halkının kuruluşunu anlatır.

Bitlisli Belkıs hikayesi, 1960'lı yıllarda Bitlis'in Mutki ilçesine bağlı bir köyde yaşandığı iddia edilen doğaüstü olayları anlatır. Hikayenin özeti: Köyde yeni doğan bebeklerde ciddi doğum kusurları görülmeye başlanır. Köylüler, bu durumu bir büyü veya lanet olarak yorumlar ve çözüm için büyücülükle tanınan Belkıs Ana'ya başvurur. Belkıs Ana, köylülerin günahlarının cezası olarak bu felaketi açıklar. Belkıs Ana'nın talep ettiği ritüelleri yerine getiren köylüler, evlerinin içinde garip ayak sesleri gibi olaylar yaşar. Bir gece, Belkıs Ana'nın bahçesinde yapılan ritüel sırasında siyah bir gölge belirir ve bir bebek kaybolur. Bu olayın ardından köylüler, Belkıs Ana'dan korkarak uzaklaşır. Bitlisli Belkıs'ın gerçek olup olmadığı tartışma konusudur.

Efsane ve menkıbe arasındaki bazı farklar şunlardır: Konu. Zaman ve mekân. İnanç. Anlatım. Amaç. Ayrıca, bazı menkıbeler destana dönüşebilir.

Kız Kulesi'nde geçen aşk hikayelerinden biri, Galata Kulesi ile Kız Kulesi'nin aşkı olarak anlatılır. Galata Kulesi, aşkını yıllarca mektuplara yazsa da Kız Kulesi'ne olan hasretine son veremez. Bu efsanenin dışında, Kız Kulesi ile ilgili anlatılan diğer aşk hikayeleri arasında Leandros ve Hero ile Battal Gazi hikayeleri de bulunur.

Altın Elbiseli Adam, 1969 yılında Kazakistan'ın Almatı şehrinin 50 km güneyindeki Esik kasabasında, garaj inşaatı ve yol düzenleme çalışmaları sırasında tesadüfen keşfedilmiştir. Altın Elbiseli Adam'ın hikayesi şu şekilde özetlenebilir: Kimliği: Zırhın, 18 yaşlarında bir Saka tigini (prensi) veya tigesine ait olduğu düşünülmektedir. Buluntular: Zırhın yanı sıra, altın işlemeli bir kılıç, hançer, kamçı ve mühür olarak kullanılan bir yüzük bulunmuştur. Yazıt: Mezar odasından çıkan ve üzerinde en eski Türkçe yazıların yer aldığı gümüş bir kepçe, Türk kültür ve medeniyet tarihi açısından büyük önem taşır. Önemi: Altın Elbiseli Adam, 2500 yıl önce büyük bir Türk devletinin ve medeniyetinin varlığını ortaya koyar. Altın Elbiseli Adam'ın aslı, günümüzde Kazakistan Milli Müzesi'nde sergilenmektedir.

Kız Köprüsü'nün hikayesine dair farklı rivayetler ve görüşler bulunmaktadır: Rivayet: Adala'nın Lidyalılar'a ait bir kasaba olduğu ve yanından geçen Gediz Irmağı'na "Kız Çayı" denildiği anlatılmaktadır. Akademik Görüşler: Bazı akademisyenler, köprünün mimari özelliklerinden yola çıkarak Osmanlı'nın erken dönemine ait olduğunu belirtmektedir. İnşaat Tarihi: Kız Köprüsü'nün, Nasuh Ağa tarafından inşa edilen ve daha sonra yıkılan bir köprünün yerine, 16. yüzyıl sonlarında yapılmış olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca, Ankara-Beypazarı kara yolunda bulunan ve Türkiye'nin ilk kadın inşaat mühendisi Sabiha Rıfat Gürayman tarafından 1936 yılında inşa edilen bir köprü de yöre halkı tarafından "Kız Köprüsü" olarak adlandırılmıştır.

Ayazmaların hikayesi, pagan kültürdeki kutsal kabul edilen su kaynaklarına dayanır. Bazı ayazmaların hikayeleri: Balıklı Ayazması: Efsaneye göre, İmparator Leon, yaşlı bir adamın isteği üzerine ayazmanın bulunduğu yerdeki çamurdan adamın gözlerine sürmesini ve çıkan kaynaktaki suyla yüzünü yıkamasını duyan bir ses sonrası buraya Hz. Meryem adına Balıklı Ayazması'nı yaptırmıştır. Panagia Phaneromeni Ayazması: 1852 yılında Meryem Ana'nın ikonu bir rüyanın ardından yapılan kazılarla bulunmuş ve üzerine 1867 yılında bir ayazma yapılmıştır. Güzelyurt Ayazması: Maringo Takirdacoğlu'nun anlattığına göre, Aziz Gregorius Theolologos'un naaşı bir deveye yüklenirken devenin çöktüğü yerde kutsal bir su kaynağı oluşmuştur. Ayazmalar, genellikle Ortodoks kiliselerinin içinde veya bahçesinde yer alır ve ziyaretçilerine şifa ve dileklerin gerçekleşmesi için çeşitli ritüeller sunar.

Bülbül Dağı'nın hikayesi, özellikle Hz. Meryem'in son yıllarını burada geçirdiğine dair rivayetler, kısmen gerçek olarak kabul edilir. Gerçeklik payı: Meryem Ana'nın Efes'te yaşaması: Havari Aziz Yuhanna'nın, Meryem Ana'yı Efes'e getirdiği ve ölümüne kadar burada yaşadığı inancı yaygındır. Meryem Ana Evi: 1891 yılında, Alman rahibe Caterina Emmerich'in vizyonları doğrultusunda yapılan araştırmalar sonucunda, Bülbül Dağı eteklerinde Meryem Ana Evi'nin kalıntıları bulunmuştur. Tartışma konuları: Evin tarihi: Bulunan evin, Aziz Yuhanna tarafından Meryem Ana için yapılan orijinal ev olmadığı, daha sonraki dönemlerde inşa edilen bir kilise yapısı olduğu belirtilmektedir. Kudüs'e dönüş: Bazı dini iddialar, Meryem Ana'nın Kudüs'e geri döndüğünü öne sürmektedir. Sonuç olarak, Bülbül Dağı'nın hikayesi, bilimsel ve dini açıdan tam anlamıyla kanıtlanmış değildir.

Nemrut'un hikayesi kısmen gerçek, kısmen efsanedir. Nemrut, kutsal kitaplarda adı geçen, farklı dinlerde farklı şekillerde anılan bir figürdür. Gerçeklik: Nemrut'un, Babil İmparatorluğu'nun kurucusu olduğu ve saltanatı sırasında Babil, Ninevâ ve Kalah gibi şehirleri inşa ettiği düşünülmektedir. Kur'an'da adı geçmemekle birlikte, bazı ayetlerde bahsedilen mülkü ve hükümdarlığı ile Hz. İbrahim'le tartışması gerçek olaylar olarak kabul edilir. Efsane: Nemrut'un kibre kapılması, kavmine heykel yaptırıp taptırması ve Hz. İbrahim'i ateşe attırması gibi olaylar efsanelere dayanmaktadır. Ayrıca, Nemrut Dağı'ndaki devasa heykellerin yapımı ve amacı hakkında da çeşitli efsaneler bulunmaktadır. Nemrut'un gerçekten yaşamış bir Mezopotamya-Bâbil kralı mı yoksa mitolojik bir kişi mi olduğu tartışma konusudur.

Antakya'nın kuruluşuyla ilgili birkaç farklı efsane bulunmaktadır: Büyük İskender'in generallerinden I. Seleukos'un kuruluşu: Antakya, Büyük İskender'in generallerinden I. Seleukos tarafından, MÖ 4. yüzyılın sonunda kurulmuştur. Seleukos Nikator'un kuruluşu: Seleukos Nikator, tahta geçişinin 12. yılında, MÖ 22 Mayıs 300 tarihinde Antakya'nın temelini atmıştır. Bu efsaneler dışında, şehrin kuruluşuyla ilgili başka mitolojik ve tarihsel anlatılar da mevcuttur.

Dehşet Gecesi (2014), bir grup arkadaşın eğlenceli bir hafta sonu partisi için Texas ormanlarına seyahat etmesini ve burada Amerikan folklorunun ünlü mitolojik varlığı Koca Ayak tarafından takip edilmelerini konu alır. Arkadaş grubu, Teksas kırsallarının kalbine doğru ilerledikçe, Koca Ayak efsanesinin daha önce karşılaşmadıkları yanlarıyla yüzleşmek zorunda kalırlar.

"Dombra 40'lı asker" ifadesi, genellikle "Kürşad ve 40 Çerisi" hikayesini anlatır. Bu hikaye, Kürşad'ın 40 askeriyle birlikte Çin sarayına yaptığı baskını konu alır. Ancak, "Dombra" şarkısı aslında Nogay kökenli olup, özgürlük ve direniş temalarını işler ve Kürşad'ın hikayesiyle doğrudan bir bağlantısı yoktur. Eğer belirli bir bağlam veya kaynak varsa, daha fazla bilgi verilebilir.

Kerem Ali Dağı'nın hikayesi, Anadolu'nun İslamlaşmasında önemli rol oynayan yedi evliya kardeşten Kerem ve Ali'nin savaşarak dağın zirvesine tırmanmaları ve tepede şehit düşmeleridir. Bu olaya dair çeşitli efsaneler bulunmaktadır: Kerem, Ali ve Hasan bir kayıkla bugünkü Keremali Tepesi'nin eteğine gelirler. Kerem ile Ali savaşa savaşa yaralı bir halde tepeye kadar tırmanırlar ve tepede şehit olurlar. Alanın adı, bu iki evliyanın anısına "Keremali Tepesi" olarak değiştirilir. Ayrıca, 4000 yıllık Akyazı tarihinde, 1135 yılında başlayan ve Sakarya Nehri'nin doğusuna kadar uzanan savaşlarda şehit düşen ve aslen Dokurcunlu olduğu düşünülen Kerem Ali isimli bir Selçuklu askeri de Kerem Ali Dağı ile ilişkilendirilmektedir.

Kaya Adam, farklı mitolojilerde çeşitli şekillerde yer alır: Yakut Mitolojisi: "Kayadan" sembolü, Yakut dilinde "güç" veya "kuvvet" anlamına gelir ve mitolojide tanrısal bir figür olarak kabul edilir. İskandinav Mitolojisi: "Ymir" adlı dev, kayaların şekillenmesiyle ilk tanrının doğumuna yol açar. Yunan Mitolojisi: Dionysos'un bir söylenceye göre, bir kayadan düşüp parçalanmasıyla ilişkilidir. Adam Kaya Efsanesi ise Türk mitolojisinde, Ordu yöresine ait bir efsanedir.

Erenler Pınarı Efsanesi, Afyonkarahisar'ın Sincanlı ilçesine bağlı Düzağaç köyünde yer alan bir pınarın hikayesini anlatır. Efsaneye göre: Bu pınar, Anadolu'nun Türkleşmesi sırasında ulu kişilerin konakladığı bir su olarak kabul edilir. Şifalı, temiz ve bol debili olan pınarın çevresinde çayırlar, çimenler ve ağaçlar yetişir. Düzağaç köyü, bu pınarın yanına kurulmuştur. Yunan işgali sırasında: Pınar, köy halkının matemine ortak olarak kendini saz ve otlarla örterek gizlenir. İşgalci Yunan askerlerine bir damla su vermez. Büyük Taarruz'un başlamasıyla: Pınar, üzerindeki örtüyü atarak temiz ve berrak suyuyla Türk askerlerini karşılar. Suyu içen askerlere güç ve moral verir. Askerler suyu içtikçe pınarın suyu çoğalır ve bir değirmeni dönecek kadar artar. Yakın zamana kadar: Pınarın etrafına değirmenler kurulmuş, ancak sanayileşmenin etkisiyle bu değirmenler yıkılmıştır.