Doğabilimleri

Menderesli akarsularda yatak sabitliği, akarsuyun yatağı boyunca eğim azalması ve akış hızının yavaşlaması sonucu oluşur.

Kehribar, tortul kayaçlarda ve linyit yataklarında bulunur. Dünyanın en büyük kehribar yatakları, Baltık bölgesinde, özellikle Rusya ve Polonya'da bulunmaktadır.

Karasal iklim, sıcaklık farklarının yüksek olması ve değişken hava düzeni nedeniyle "sert iklim" olarak adlandırılır. Bu iklim tipinde: - Yazlar kısa ve sıcak, kışlar çok soğuk ve uzun geçer. - Yıllık sıcaklık farkları 30°C'nin üzerinde olabilir. - Rüzgar sistemleri kış aylarında soğuk hava dalgaları, yaz aylarında ise sıcak ve kuru hava getirir.

Killi topraklar, geçirgenliği en az olan toprak türüdür.

En iyi kalker taşı olarak değerlendirilebilecek birkaç tür bulunmaktadır: 1. Mermer: Kalkerin metamorfizma sonucu yüksek sıcaklık ve basınç altında dönüştüğü kayaçtır. 2. Kuvarsit: Başlangıçta saf kuvars kumtaşı olan ve orojenik kayışlar içinde tektonik sıkıştırma ile ilgili ısıtma ve basınç yoluyla oluşan kayaçtır. 3. Traverten: Şelalelerin olduğu ve sıcak veya soğuk kaynakların bulunduğu yerlerde, akıntılar boyunca oluşan şeritli, kompakt kalker çeşididir. Bu kayaçlar, dayanıklılıkları, estetik görünümleri ve çeşitli kullanım alanları nedeniyle genellikle en iyi kalker taşları olarak kabul edilir.

Dünya'nın 3 temel konumu şunlardır: 1. Kara Katmanı: Yeryüzünün katı yüzeyini oluşturan, çeşitli kayaçlar, topraklar ve minerallerden oluşan katmandır. 2. Su Katmanı: Okyanuslar, denizler, göller, nehirler ve buzullar gibi su kütlelerini içeren, Dünya yüzeyinin yaklaşık %71'ini kaplayan katmandır. 3. Hava Katmanı: Dünyayı çevreleyen gaz tabakası olan atmosfer olarak da bilinir, azot, oksijen, karbon dioksit ve diğer gazlardan oluşur.

Denizler tuzlu olmasaydı, çeşitli ekolojik, iklimsel ve jeolojik değişiklikler meydana gelirdi: 1. Ekolojik değişiklikler: Birçok deniz canlısı, özellikle tuzlu suya özgü türler, hayatta kalmakta zorlanırdı ve deniz biyoçeşitliliği önemli ölçüde azalırdı. 2. Akıntılar: Denizlerdeki tuzluluk, suyun yoğunluğunu etkilediğinden, deniz akıntıları ve dolaşım sistemleri büyük ölçüde değişirdi. 3. İklim değişiklikleri: Tuzlu su, güneş enerjisini emme kapasitesine sahip olduğundan, okyanuslardan atmosfere buharlaşma süreci değişirdi ve bu da iklim üzerinde önemli etkiler yaratırdı. 4. Jeolojik etkiler: Deniz tabanındaki jeolojik süreçler, suyun içindeki minerallerle etkileşime girerdi ve bu da okyanus tabanındaki morfolojik yapıları değiştirirdi. Ayrıca, denizlerin tatlı su gibi olması, ekosistemdeki dengelerin ciddi şekilde bozulmasına ve insan yaşamının da etkilenmesine yol açardı.

Kış mevsimi, Dünya'nın eksen eğikliği ve Güneş etrafındaki dolanma hareketi nedeniyle yaz mevsiminden sonra gelir. Bu süreçte: - Yaz mevsiminde, Kuzey Yarım Küre Güneş'e daha dik açıyla dönüktür ve daha uzun günler ile yüksek sıcaklıklar yaşanır. - Kış mevsiminde ise Güney Yarım Küre daha fazla güneş ışığı alır, günler kısalır ve sıcaklıklar düşer.

Zonal toprak, herhangi bir bölgede etkili olan iklim şartları ve bitki örtüsü özelliklerine göre oluşmuş yerli topraklardır. Bu topraklar, A, B ve C horizonlarına sahip olup, bulundukları bölge ikliminin özelliklerini taşırlar.

Nadir taşların parlamasının nedeni, içlerinde bulunan minerallerin ışığı farklı şekillerde emmesi ve yansıtmasıdır. Bu durum, özellikle floresan ve fosforesans özelliğine sahip taşlarda görülür.

Kalker, deniz ve okyanus havzalarında, erimiş halde bulunan kirecin çökelmesi ve taşlaşması sonucu oluşan kireç taşıdır.

Bazalt kayalıkları, volkanik hareketler sonucu oluşur. Bu süreç şu şekilde gerçekleşir: magma (sıvı lav) yeryüzüne çıkar ve soğuyarak katılaşır.

Lös ve moren, farklı dış kuvvetler tarafından taşınan ve biriktirilen toprak türleridir. Lös, rüzgarların aşındırıp biriktirmesiyle oluşan, mineralce zengin, kolay aşındırılabilen topraklardır. Moren ise buzulların taşıdığı ve biriktirdiği topraklardır.

Kayaçların parçalanması sonucu aşağıdaki kütleler oluşur: 1. Kayalar: Kayaçların parçalanmasıyla oluşur. 2. Taşlar: Kayaların parçalanmasıyla elde edilir. 3. Çakıllar: Taşların parçalanmasıyla oluşur. 4. Kum: Çakılların en küçük hali olan kum, parçalanma sonucu meydana gelir.

Diyorit, sert bir kayaç türüdür.

Yer dalgaları, deprem kaynağından çıktıktan sonra yaklaşık 150 km mesafeye kadar yerel uzaklıkta bulunan istasyonlara doğrudan yer kabuğunda veya kabuk-manto sınırında ilerleyerek ulaşır.

Yer kabuğunun kara tabakası, kayaçlardan oluşur. Kayaçlar, manto katmanında bulunan magmanın yeryüzüne ulaşarak soğuyup katılaşmasıyla meydana gelir.

Delta oluşumu için gerekli şartlar şunlardır: 1. Sığ Deniz: Akarsuyun döküldüğü denizin sığ olması ve kıta sahanlığının geniş olması gereklidir. 2. Kıyı Akıntısı Olmaması: Kıyı akıntılarının olmaması delta oluşumunu destekler. 3. Gel-Git Olayı: Gel-git olayının kuvvetli olmaması gerekir. 4. Bol Miktarda Alüvyon: Akarsuyun bol miktarda alüvyon taşıması delta oluşumu için önemlidir. 5. Verimli Topraklar: Toprakların verimli olması, delta ovasının tarımsal faaliyetler için elverişli olmasını sağlar.

1 cm kalınlığındaki toprağın oluşumu yaklaşık 100-150 yıl sürer.

Arazi ve toprak arasındaki temel fark, kapsam ve kullanım amaçlarıdır: Arazi, genel anlamda, imar uygulaması geçmeyen, boş toprak parçalarının tümüne verilen isimdir. Toprak, arazinin temel unsurlarından biridir ve gözenekleri içerisinde su, hava, bitki kalıntıları, bakteriler, mantarlar, kaya parçaları, kum ve kil gibi unsurları içerir. Özetle: - Arazi, daha geniş bir kavramdır ve üzerinde yapılaşma izni olmayan tüm toprak parçalarını kapsar. - Toprak, arazinin bir bileşeni olup, belirli bir toprak parçasını ifade eder.