DilveAnlatım

"Aslan yattığı yerden belli olur" atasözü mecaz değildir, gerçek anlamlıdır. Bu atasözü, bir insanın kişiliği ile sürekli bulunduğu yerler arasında bir özdeşlik kurulabileceğini ifade eder. Ayrıca, bu atasözü ile asıl anlatılmak istenen şeyin aslanın heybeti olduğu ve "aslan yattığı yerden (bile) azametinden belli olur" anlamına geldiği de düşünülmektedir.

Evet, özdeyişlerin kim tarafından söylendiği bellidir. Özdeyişler, genellikle tanınmış kişiler tarafından söylenmiş sözlerdir ve söyleyen kişinin gözlemleri ile tecrübelerine dayanır.

Okul öncesi dönemde noktalama işaretleri genellikle 60-72 ay arasındaki çocuklara öğretilir. Bu yaş grubundaki çocuklar için uygun olan bazı noktalama işaretleri şunlardır: Nokta (.); Virgül (,); Soru işareti (?); Ünlem işareti (!). Noktalama işaretlerinin öğretimi, çocukların dil becerilerini geliştirmek ve yazılı anlatımlarını daha etkili hale getirmek amacıyla yapılır. Noktalama işaretlerinin öğretiminde oyunlar, aktiviteler ve görsel materyaller gibi eğlenceli yöntemler kullanılması önerilir.

"İnsanın adı çıkacağına canı çıksın" atasözü, bir kişinin adının kötüye çıkması durumunda yaşadığı zorlukları anlatmak için söylenmiştir. Toplumda bir kişi hakkında oluşan yargıların değişmesi zordur; adı kötüye çıkan bir kişi, iyi olsa bile bu yargıyı değiştiremez ve bu durum onun için katlanılmaz olabilir. Atasözü, bu tür bir hayatın o kişi için yaşarken ölmek anlamına geldiğini ifade eder.

Kısa ve özlü söz, anlatılmak istenen düşünceyi veya mesajı gereksiz detaylara boğmadan, sade ve net bir şekilde ifade eden sözdür. Özlü sözün özellikleri: Kısalık. Netlik. Vurgu. Etkileyicilik. Özdeyiş ve atasözleri, kısa olmalarına rağmen derin ve geniş anlamlar taşıdıkları için özlü anlatımın en güzel örnekleri olarak kabul edilir.

İğneleyici ve kinayeli atasözlerinden bazıları şunlardır: Mum dibine ışık vermez. İşleyen demir pas tutmaz. Hamama giren terler. Damlaya damlaya göl olur. Yuvarlanan taş yosun tutmaz. Ateş düştüğü yeri yakar. Taşıma su ile değirmen dönmez. Ayağını yorganına göre uzat. Ayrıca, "yeni-medya.com" sitesinde iğneleyici atasözleri ve deyimlere örnek olarak "Ağaç yaşken eğilir", "Dilin kemiği yoktur" ve "Gözden uzak olan gönülden de uzaktır" gibi ifadeler de yer almaktadır. Atasözü ve deyimlerde kinaye örnekleri görmek oldukça yaygın bir durumdur. Ancak, kinaye sanatının kullanımı kişisel yorumlara açık olduğundan, bazı ifadelerin kinayeli olup olmadığı farklı değerlendirilebilir.

3. sınıf düzeyinde bazı atasözleri: Bir elin nesi var, iki elin sesi var. Ağaç yaş iken eğilir. Ayağını yorganına göre uzat. İşleyen demir ışıldar. Güneş girmeyen eve doktor girer. Atasözleri genellikle mecaz anlamlar taşıyan, öğüt ve ders verici, kısa ve özlü sözlerdir.

Bir insanın ekşi yüzle bakması, olay veya kişiye karşı hafife alma, iğrenme, küçümseme gibi duygular beslediğini ifade eder. Örneğin, "Çantanın fiyatını öğrenince yüzü hemen ekşidi" veya "Hediyeyi beğenmeyince bu ne deyip ekşi yüzle çekip gitti" gibi cümlelerde kullanılabilir.

"Hazıra dağ dayanmaz" atasözü ile ilgili 10 örnek cümle: 1. "Çalışmadan sürekli kasadan yiyorsun ama hazıra dağ dayanmaz." 2. "Şirket çalışanlarına ekstra prim verince, hazıra dağlar dayanmaz misali herkes daha fazla çalışmaya başladı." 3. "Piyasaya yeni çıkan ucuz ürünler, müşterilerin ilgisini çekti çünkü hazıra dağlar dayanmaz." 4. "Yıllarca çalışmış, ev sahibi olmuş, arsa sahibi olmuş bir insan sahip olduklarının değerini bilmelidir." 5. "Babasından kalan mirasla yaşarsa, hazıra dağlar dayanmaz ve o para er geç biter." 6. "Sosyal medyadan gelen popülerlik geçici, çünkü hazıra dağlar dayanmaz; gerçek başarı emekle gelir." 7. "Acıkmış kudurmuştan beterdir." 8. "Aklına geleni işleme, her ağacı taşlama." 9. "Çıkmadık candan umut kesilmez." 10. "Fare çıktığı deliği bilir."

Çıkarım, bir metin veya cümlede doğrudan belirtilmeyen, ancak mevcut bilgiler ışığında ulaşılabilecek anlamların elde edilmesi sürecidir. Çıkarım yaparken, okuyucu metindeki ipuçlarından yola çıkarak bir sonuca ulaşmaya çalışır. Çıkarım konusu şu şekilde örneklendirilebilir: "Ali, sınavda istediği sonucu alamayınca bir süre ders çalışmaya ara verdi" cümlesinden "Ali, sınavda başarılı olmayı umuyordu" sonucu çıkarılabilir. "Mehmet yağmurlu bir günde şemsiyesini unuttuğu için ıslandı" cümlesinden "Mehmet, yağmurlu havaya hazırlıksız yakalandı" sonucu çıkarılabilir. "Elif, kitabını bitirdikten sonra kütüphaneye gitmeye karar verdi" cümlesinden "Elif, yeni kitaplar okumayı seviyor" sonucu çıkarılabilir.

"Besle Kargayı, Oysun Gözünü" atasözü, iyilik yapılan bir kişinin nankörlük veya ihanet etmesi durumunu anlatmak için kullanılır. Örnek cümle: "Onca yardımlarından sonra yaptığına bak; besle kargayı, oysun gözünü". Bu atasözü, iyilik yaparken temkinli olunması gerektiğini ve her zaman karşılık beklenmemesi gerektiğini vurgular.

Alışmış kudurmuştan beterdir atasözü, genellikle alıştığı bir iş ya da alışkanlıktan vazgeçemeyen insanlar için kullanılır. Örnek cümle: "Doktor ona ciğerlerinin hasta olduğunu söyledi ama o hala sigara içmeye devam ediyor, çünkü alışmış kudurmuştan beterdir". Bu atasözü, bir şeye alışkın olan kişinin, o şeyin tutsağı haline geldiğini ve alışkanlıklarından kolay kolay vazgeçemediğini ifade eder.

Özdeyiş ve atasözü arasındaki temel fark, söyleyeninin belli olup olmamasıdır. Atasözü: Kim tarafından söylendiği belli olmayan, anonim sözlerdir. Özdeyiş: Söyleyenleri belli olan, çoğunlukla ünlü kişilere ait özlü sözlerdir.

"Yeni testinin suyu ayaz olur" ifadesi, atasözü olan "yeni testinin suyu soğuk olur"un yanlış yazılmış hali olabilir. "Yeni testinin suyu soğuk olur" atasözü, her eşyanın yenisinin, kullanım sırasında eskisine göre daha verimli sonuçlar vereceğini ifade eder. "Yeni testinin suyu ayaz olur" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bir bilgi bulunamamıştır.

Maziyi unutmak ile ilgili atasözü bulunamadı. Ancak, maziyle ilgili bazı atasözleri şunlardır: "Geçmişe mazi, yenmişe kuzu derler". Ayrıca, maziyle ilgili söylenmiş bazı sözler şunlardır: "Maziye takılıp kalan, geleceği kaçırır" - Cemal Süreya. "Mazi, ayakkabımın içinde kalan bir çakıl taşıdır" - Edgar Allan Poe. "Mazi daima mevcuttur. Kendimiz olarak yaşayabilmek için, onunla her an hesaplaşmaya ve anlaşmaya mecburuz" - Mustafa Kutlu.

El ile gelen düğün bayram atasözünün doğrusu, el ile gelen düğün, bayram şeklindedir. Bu atasözü, bir topluluğun hep birlikte uğradığı bir sıkıntıya yakınmasız katlanılır; çünkü insanın sadece kendisi değil, herkesin sıkıntı içinde olduğu düşünülür.

En çok kullanılan benzetmelerden bazıları şunlardır: Benim oğlum aslan gibidir. Benim arkadaşımın altın gibi bir kalbi vardır. Karıncaların şekeri düşmesi gibi pastaya saldırdılar. Eve geldiğimde bulaşıkların daha dağ gibi yıkıldığını gördüm. Takım elbise ile beraber büyük bir iş adamı gibi olmuşsun. Benzetme, anlatımın etkisini artırmak için kullanılan bir söz sanatıdır. Benzetmeler, şarkı sözlerinde de sıkça kullanılır. Benzetme örnekleri ve kullanımıyla ilgili daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: milliyet.com.tr; cnnturk.com; turkedebiyati.org.

Beşerin bulaşık eli, Bediüzzaman Said Nursi'nin bir ifadesidir. Tam cümlesi şu şekildedir: "Beşerin bulaşık eli karışmamak şartıyla, hiçbir şeyde hakikî nezafetsizlik ve çirkinlik görünmüyor". Bu söz, şu anlama gelir: İnsanın müdahalesi olmadığında, kâinatta muazzam bir temizlik ve eşsiz bir güzellik hâkimdir.

"Keskin sirke küpüne zarar" atasözünün eş anlamlısı "öfkeyle kalkan zararla oturur" atasözüdür.

Kulak kabartan kişi, etrafındaki konuşmaları gizlice veya dikkatlice dinler. Bu deyim, başkalarının özel konuşmalarını fark ettirmeden dinleyen kişilerin yaptığı eylemi belirtir. Örnek cümleler: "Toplantıda ne konuştuklarını anlamak için kapının arkasında kulak kabarttı." "Söylediklerini merak edince kulak kabarttı." Kulak kabartmak, etik açıdan yanlış kabul edilir.