Deyimler

"Atın atağa geçmesi" ifadesi, genellikle spor bağlamında kullanılır ve defans pozisyonundan hücum pozisyonuna geçişi ifade eder. Örneğin, futbol oyununda takım oyuncuları topu kontrol altında tuttuklarında ve karşı takımın yarı alanına doğru hareket ettiklerinde "atağa geçmiş" olurlar. Ayrıca, "atağa geçmek" deyimi günlük hayatta, iş yaşamında ya da sosyal etkileşimlerde inisiyatif almak, proaktif davranışlar sergilemek anlamına gelir.

"Zapt-u rapt altına almak" deyimi, düzeni ve disiplini sağlamak anlamına gelir. Bu deyim, "kuruluş osman" bağlamında kullanıldığında özel bir anlam kazanmaz; genel anlamı geçerlidir.

"Cebime o koydu" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "cebime koydum" ifadesi, bir şeyi kişinin cebine yerleştirmek anlamına gelir. Ayrıca, "istemem yan cebime koy" deyimi, rüşvet konusunda alay yollu söylenir ve verilen bir hediyeyi almak istemez gibi görünen, ancak içten içe memnun olan kişiler için kullanılır.

Harap ve bitap düşmek, yorgun, bitkin ve perişan hale düşmek anlamına gelir. Örnek cümleler: "Tam bir haftadır diyetteyim, artık harap ve bitap düştüm." "O kadar üzüldü ki, ağlaya ağlaya harap ve bitap düştü." "Millet, fakruzaruret içinde harap ve bitap düşmüş olabilir."

"Eli kaşık tutan" ifadesi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Aşçılık terimi. Etkinlik daveti. Ayrıca, rüyada elinde kaşık görmek, genellikle olumlu bir anlama gelir ve temel ihtiyaçların karşılandığını, kişinin maddi olarak rahat bir hayat sürdüreceğini ve giriştiği işlerde başarılı olacağını gösterir. "Eli kaşık tutan" ifadesinin başka anlamları da olabilir.

Evet, "yol almak" bir deyimdir. Deyimin anlamları: Çıkılan yolda ilerlemek." Mesleğinde ilerlemek."

"Ateş püskürten çocuk" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşıyabilir. Örneğin, Çin'de altı yaşındaki bir çocuğun ateş püskürterek yaptığı gösteri, Sichuan Operası'nın heyecan verici bir unsuru olarak haber edilmiştir. Ayrıca, "ateş püskürten çocuk" ifadesi, medya eleştirisinde de kullanılır. Nazlı Tutan'ın "Çocuk ve Medya" başlıklı yazısında, medyanın çocuklara yönelik içeriklerinin etkileri ele alınır ve bu bağlamda "ateş püskürten ejderha" metaforu kullanılır. Ancak, "ateş püskürten çocuk" ifadesinin spesifik bir anlatımı veya hikayesi hakkında daha fazla bilgi bulunmamaktadır.

"İyice burnu olsa" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "burnu büyümek" deyimi, bir kişinin kendini diğer insanlardan üstün görmeye başlaması, kibirlenmesi ve üstünlük taslaması anlamına gelir. "Burnu havada olmak" deyimi ise kendini beğenmiş, kibirli ve diğer insanlara tepeden bakan kişileri tanımlamak için kullanılır. Örnek cümle: "Herkese yukarıdan bakan bir insan olarak burnu büyük demek mümkündür".

"Perişan olmak" deyimi, Osmanlı Türkçesi kökenlidir. Kelimenin kökeni şu şekildedir: "Perişan" kelimesi, Farsça kökenli olup "dağınık", "karışık" veya "üzüntü içinde olma" durumunu ifade eder. "Olmak" fiili ise Türkçedir. Deyimin anlamları: Dağılmak, düzeni bozulmak. Acınacak duruma gelmek.

Saygı ile ilgili bazı atasözleri ve deyimler: Atasözleri: Su küçüğün, söz büyüğün. Öpülecek el ısırılmaz. Eli boşa ağa uyur derler, eli doluya ağa buyur derler. Köpek bile yal yediği kaba pislemez. Ulular köprü olsa, basıp geçme. Deyimler: Saygı beslemek. Başımın üstünde yeri var. Başımla beraber. Hatırı sayılır.

Burnunu buruşturmak ve burnundan kıl aldırmamak ifadeleri farklı anlamlara sahiptir: Burnunu buruşturmak ifadesi, bağlamına göre farklı anlamlar taşıyabilir. Ancak, spesifik bir anlamı hakkında bilgi bulunamadı. Burnundan kıl aldırmamak deyimi, kendisine söz söyletmemek, çok huysuz ve kibirli olmak anlamına gelir.

Eski toprak deyimi, yaşlandığı hâlde dinçliğini, dayanıklılığını hâlâ sürdüren, gücünü kaybetmemiş kimse anlamına gelir. Ayrıca, eski zamanlarda yaşayan, daha tecrübeli ve sağlıklı beslenerek bu günlere gelmiş kimseler için de kullanılır. Bu deyim, mecazi bir anlam taşır ve insanın topraktan geldiği vurgusu yapılır.

"Deveye hendek atlatmak" deyimi, göz göre göre yapılması imkansız olan bir işi yapmaya çalışmak anlamına gelir. Bu deyimin kökeni, İslam tarihindeki Hendek Savaşı'na dayanır. Ayrıca, Ege Bölgesi'nde yapılan deve güreşlerinde, develerin arenaya getirilmesinin zorluğu da bu deyimin kullanılmasına örnek olarak gösterilir.

Fesadı yaymak, "ifsad etmek" anlamına gelir ve bu, "toplumsal huzuru bozan ve insanların arasını bozan söylemlerde ve davranışlarda bulunmak" demektir. Fesadın yayılması, aynı zamanda "çürüme" ve "kokuşma" olarak da yorumlanabilir; ahlaki değerlerin erozyona uğraması ve toplumsal nizamın bozulması da ifsad olarak nitelendirilir. İslam inancına göre, fesat çıkarmak en büyük günahlardan biri sayılır.

"Bu kadar hayatsız olmayın ya" ifadesi, farkındalığı yüksek ve gözlem yapabilen insanların düştüğü bir durumu tanımlamak için kullanılabilir. Ayrıca, "hayatsız olmak" ifadesi, bazıları yaşar bazılarıysa sadece var olur anlamında da kullanılabilir. Bu ifade, aynı zamanda hayatsız kalmakla ilgili, İsmet Özel'in bir şiirinde geçen ve "hayatsız kalmak, hiç yitirmem sandığını yitirmek olsa gerek" anlamına gelen bir dizeyi de hatırlatabilir. "Hayatsız olmayın" ifadesi, bir kişiye daha sosyalleşmesi, arkadaşlarıyla daha fazla vakit geçirmesi için yapılan bir öneri de olabilir.

Hık mık etmek deyimi, iki farklı anlama gelir: 1. Bir işten kaçınmak için bahaneler ileri sürmeye çalışmak. 2. Sorulan bir soruya açık bir anlamı olmayan, belirsiz cevaplar vermek. Örnek kullanım: "Hık mık edip durma, bu işi eninde sonunda yapacaksın!".

"Doktorun eline vermek" ifadesi, argo bir deyim olup, bir konuda üstün olduğunu ispatlamak veya göze sokmak anlamına gelir. Ayrıca, tıp alanında fiziksel muayene için kullanılan bir durum olarak da kabul edilir. Bu deyim, bağlamına göre farklı anlamlar taşıyabilir ve resmi ortamlarda kullanılması uygun değildir.

"Gençlere taş çıkartıyor" ifadesi, bir kişinin gençlerden daha yetenekli veya başarılı olduğunu ifade eder. Bu deyim, genellikle aile içinde, bir kuşağın önceki nesillerin izinden giderek daha da yükseldiğini vurgulamak için kullanılır. Ayrıca, bu ifade magazin basınında, yaşını başını almış zengin kişilerin denize girerken fotoğraflarını tanımlamak için de kullanılır.

"Göze mi geldik" ifadesi, birisine nazar değmiş olmayı ifade eden "göze gelmek" deyiminden gelmektedir. Bu deyim, başarılı ve güzel insanların, çevresindeki fesat kişilerin kıskançlıklarından ötürü zarar görmeleri durumunu anlatmak için kullanılır. Örnek cümle: "Göze gelmemek için evin her yerine nazar boncuğu taktılar."

"Başının üstüne koymak" ifadesinin anlamına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, "başının üstünde yeri olmak" deyimi, "her zaman iyi karşılanmak, ağırlanmak" anlamına gelir. Ayrıca, su içerken elin başın üstüne konulmasının, eski Türk filmlerinde başında sarık olan bir karakterin, sarığı düşürmeden su içebilmesi için başını tutması ile ortaya çıkan ve sonra ritüelleşen bir davranış olduğu düşünülmektedir. Daha fazla bilgi için TDK sözlüklerine veya ilgili kaynaklara başvurulması önerilir.