DevletTeşkilatı

Abdülkadir Donuk'un "Türklerde Devlet ve Teşkilatı" başlıklı doktora tezi, 1978 yılında yayınlanmıştır.

Genel olarak devlet teşkilatı ile ilgili sorular şunlar olabilir: 1. Devletin Temel Organları: Devletin yasama, yürütme ve yargı organları nelerdir? 2. Merkezi İdare: Cumhurbaşkanlığının görevleri ve merkezi idarenin taşra teşkilatı nasıl yapılandırılmıştır? 3. Yerel Yönetimler: Mahalli idarelerin (yerel yönetimler) görevleri ve karar organlarının oluşumu nasıldır? 4. Kamu Kurumları: İdari, iktisadi, sosyal ve bilimsel kamu kurumları nelerdir ve ortak özellikleri nelerdir? 5. Devlet Teşkilatında Hiyerarşi: Hiyerarşik ilişki nedir ve hangi kurumlar arasında hiyerarşik bir yapı vardır? 6. Anayasa ve Devlet Kavramları: Anayasa'ya göre devletin nitelikleri ve temel ilkeleri nelerdir?

Divan-ı İnşa (Divan-ı Tuğra) şu işleri yapar: 1. Devletin iç ve dış yazışmalarını idare eder ve belgelerin hazırlanmasını sağlar. 2. Menşur, tevkî‘, ferman ve emirnâmelere sultanın tuğrasını çeker. 3. Yazılan her emirnâmeyi, mektubu ve muhabereyi kontrol eder. 4. Vezirden sonraki en büyük devlet memurudur ve niyâbet-i vezâret görevini de yerine getirebilir. Ayrıca, Selçuklularda Divan-ı İnşa, atamalar ve yazışmalar ile de ilgilenirdi.

Türkiye Cumhuriyeti (TC) idari teşkilat şeması iki ana kısımdan oluşur: merkezi yönetim ve yerel yönetim. Merkezi yönetim yapısı şu şekildedir: 1. Cumhurbaşkanı: Devletin en üst yöneticisi ve yürütme organının başıdır. 2. Bakanlar Kurulu: Cumhurbaşkanı tarafından atanan bakanlardan oluşur. 3. Kamu Kurumları ve Kuruluşları: Eğitim, sağlık, güvenlik gibi alanlarda hizmet sunan kurumlardır (örneğin, Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı). Yerel yönetim yapısı ise: 1. Belediyeler: Şehir planlaması, altyapı, ulaşım, çevre temizliği gibi yerel hizmetlerin sunulmasından sorumludur. 2. İl Özel İdareleri: İl genelinde yerel hizmetlerin yönetilmesine yönelik olarak kurulmuştur (örneğin, kırsal alanlarda altyapı, tarım, sağlık ve eğitim). Ayrıca, Türkiye 81 ile ayrılmış olup, her il bir vali tarafından yönetilir.

Devlet teşkilatı, üç temel organdan oluşur: yasama, yürütme ve yargı. 1. Yasama Organı: Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından temsil edilir ve kanun koyma yetkisine sahiptir. 2. Yürütme Organı: Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu'ndan oluşur, devletin günlük yönetimini ve yasaların uygulanmasını sağlar. 3. Yargı Organı: Bağımsız mahkemeler tarafından yürütülür ve hukuk düzenini korur.

Devlet teşkilatı, devletin üstlendiği görevleri yerine getirmek için, yürürlükteki mevzuat çerçevesinde, devleti oluşturan kurum ve kuruluşların oluşturduğu düzenli örgüttür. Devletin temel organları ise yasama, yürütme ve yargıdır.

Millî İstihbarat Teşkilatı (MİT), Türkiye Cumhurbaşkanlığına bağlıdır.

İkili teşkilatın faydaları şunlardır: 1. Yönetim Kolaylığı: Devlet yönetiminin bölünerek merkezileşmesi, yönetimi daha etkin hale getirir. 2. Yetki Dağılımı: Yetkilerin dağıtılması, uzun mesafeler nedeniyle yönetim zorluklarını azaltır ve hızlı karar almayı sağlar. 3. Savunma Gücü: Savaş zamanlarında hızlı hareket etme kabiliyeti ortaya çıkar, bu da dış tehditlere karşı daha organize bir karşılık verilmesini sağlar. 4. Kültürel Denge: Farklı bölgelerin kültürel alışkanlıklarını sürdürme imkanı sağlayarak kültürel çeşitliliği korur. 5. Tecrübe Kazanımı: Hanedan üyelerinin batı bölgelerinde görev alması, onlara devlet yönetimine katılma ve tecrübe kazanma fırsatı sunar.

İkili devlet teşkilatının olumsuz yönleri şunlardır: 1. Merkezi otoritenin zayıflaması: Birden fazla hükümdarın olması, merkezi otoriteyi zayıflatır ve güç kavgalarına yol açabilir. 2. Taht kavgaları: Her hükümdarın taht üzerinde hak sahibi olması, iç savaşlara ve taht kavgalarına neden olabilir. 3. Devletin bölünmesi: İkili teşkilat, devletin genellikle ikiye bölünmesine ve bu durumun dış tehditlere karşı savunmasız kalmasına yol açabilir. 4. Koordinasyon sorunları: Farklı bölgelerin farklı liderler tarafından yönetilmesi, merkezi koordinasyon ve uyumu zayıflatabilir.

4 icra DETSİS numarası ifadesi, Devlet Teşkilatı Merkezi Kayıt Sistemi (DETSİS) ile ilgili olabilir. DETSİS, Türkiye Cumhuriyeti devlet teşkilatı içindeki kurum ve kuruluşların hiyerarşik yapıya uygun olarak kayıt altına alındığı sistemdir. DETSİS numarasına, detsis.gov.tr adresinden ilgili kurumun künyesi üzerinden ulaşılabilir.

Göç İdaresi Başkanlığı merkez teşkilatı şu birimlerden oluşmaktadır: 1. Yabancılar Genel Müdürlüğü: İkamet izinleri, vize ve sınır kapıları gibi işlemleri yürütür. 2. Uluslararası Koruma Genel Müdürlüğü: Uluslararası koruma ve geçici koruma işlemlerini yapar. 3. Düzensiz Göçle Mücadele ve Sınır Dışı İşleri Genel Müdürlüğü: Düzensiz göç ve sınır dışı işlemleri ile ilgilenir. 4. Uyum ve İletişim Genel Müdürlüğü: Yabancı uyruklu kişilerin toplumla uyumunu sağlar. 5. Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü: Bilgi işlem, strateji geliştirme, personel ve destek hizmetleri gibi genel yönetim işlerini yürütür. 6. Hukuk Müşavirliği: Hukuki konularda danışmanlık ve hizmet sunar. 7. Rehberlik ve Denetim Başkanlığı: İç denetim ve rehberlik faaliyetlerini gerçekleştirir. 8. Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı: Yurt dışı ile olan ilişkileri yönetir.

Aday memur temel eğitim konuları şunlardır: 1. Atatürk İlkeleri. 2. T.C. Anayasası ve ilgili maddeler. 3. Genel Devlet Teşkilatı. 4. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ve içeriği. 5. Yazışma ve Dosyalama Usulleri. 6. Devlet Malını Koruma ve Tasarruf Tedbirleri. 7. Halkla İlişkiler. 8. Gizlilik ve Gizliliğin Önemi. 9. İnkılap Tarihi. 10. Milli Güvenlik Bilgileri. Bu konular, aday memurların ortak vasıfları ile ilgili asgari bilgileri kapsamaktadır.

Selçuklular, Türk tarihi açısından önemli bir yere sahiptir çünkü: 1. Anadolu'nun Türkleşmesini Sağladılar: Selçukluların Anadolu'ya yerleşmesi, bu coğrafyanın Türk vatanı haline gelmesini sağladı. 2. İslamiyetin Yayılmasına Katkıda Bulundular: Selçuklular, İslam dinini Anadolu'ya getirerek Sünniliğin hâkim mezhep durumuna gelmesine vesile oldular. 3. Ekonomik ve Kültürel Gelişmeleri Teşvik Ettiler: Ticaretin canlanması, imar faaliyetleri ve medreselerin kurulmasıyla sosyal ve ekonomik açıdan ileri bir durum elde edildi. 4. Devlet Teşkilatını Mükemmelleştirdiler: Melikşah döneminde devlet teşkilatı en ileri seviyeye ulaştı ve Nizâmülmülk'ün gayretleriyle mükemmel bir şekil aldı. 5. Moğol İstilasına Karşı Direndiler: Malazgirt Zaferi ile Bizans'ın Anadolu'daki gücünü zayıflatarak, Moğolların Ön Asya'ya ilerlemesinde önemli bir engel oldular.

İdari teşkilatta üç ana organ bulunmaktadır: yasama, yürütme ve yargı.

Kalemiye, tarih bağlamında Osmanlı devlet teşkilatını oluşturan üç ana meslek grubundan birini ifade eder. Kalemiye sınıfının görevleri arasında devletin mali ve bürokratik işlerine bakmak, resmi yazışmaları yürütmek ve hazine ile ilgili kayıtları tutmak yer alır. Bu sınıfa dahil olan bazı görevliler ise nişancı, defterdar ve reisülküttaptır.

Başkanlık sistemi, devletin yasama, yürütme ve yargı güçlerinin kesin çizgilerle birbirinden ayrıldığı bir yönetim şeklidir. Temel özellikleri: - Yürütme ve yasama ayrılığı: Yürütme organı, halk tarafından doğrudan ya da dolaylı olarak seçilen bir başkan tarafından yönetilir. - Sabit görev süresi: Başkan, belirli bir süre için görevde kalır. - Güçlü yürütme yetkisi: Başkan, yürütme yetkilerini tek başına kullanır ve kabine üyelerini atamak, yasa tasarılarını veto etmek gibi yetkilere sahiptir. - Denetim ve denge mekanizmaları: Güçlerin birbirini denetlemesini ve sınırlamasını sağlayan mekanizmalar bulunur. Başkanlık sistemi, parlamenter sisteme göre daha hızlı karar alma ve güçlü liderlik sunma avantajlarına sahipken, yetki yoğunlaşması ve sistem tıkanıklıkları gibi dezavantajları da beraberinde getirebilir.

Osmanlı'da Divan Teşkilatı, devlet işlerinin görüşülmesi ve karara bağlanması amacıyla kurulmuştur. Bu teşkilatın kurulmasının başlıca nedenleri şunlardır: Devlet işlerinin yoğunlaşması: İstanbul'un alınmasının ardından devlet işlerinin artması, böyle bir kuruma ihtiyaç duyulmasını sağlamıştır. Gelenek: Daha önce Türk-İslam devletlerinde de benzer kurulların bulunması, bu geleneğin Osmanlı'da da devam ettirilmesine yol açmıştır. Abbasi etkisi: Abbasilerdeki divan uygulamalarının, Osmanlılar tarafından kendi eski divan gelenekleriyle birleştirilerek geliştirilmesi.

DETSİS (Devlet Teşkilatı Merkezi Kayıt Sistemi), Türkiye'deki tüm kamu kurum ve kuruluşlarının merkez, taşra ve yurt dışı teşkilat yapılarının kayıt altına alındığı bir sistemdir. DETSİS'in başlıca işlevleri şunlardır: - Kurumların alt yapısının güçlendirilmesi: Devletin tüm birimlerinin tek çatı altında toplanması ve doğru çalışmasını sağlayacak yönergelerin izlenmesi. - Veri paylaşımı: Kurum ve birimlerin tanımlamaları üzerinden verilerin ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşılması. - Resmi yazışmalar: Resmi yazışmalarda haberleşme kodu yerine Türkiye Cumhuriyeti Devlet Teşkilatı Numarası'nın kullanılması.

Abdülkadir Donuk'a göre eski Türklerde devlet teşkilatı şu unsurlardan oluşur: 1. Hükümdar (Kağan): Devletin başkanı ve hâkimiyetin temsilcisiydi. 2. Ayukı (Hükümet): Devlet işlerinin yürütüldüğü yerdi. 3. Kurultay (Toy): Ülke meselelerinin görüşülüp karara bağlandığı meclisti. 4. Taşra Teşkilatı: Yabgu, tigin ve tudun gibi görevliler tarafından yönetilirdi. 5. Ordu: Türklerin disiplinli ve teşkilatlı yaşamasıyla oluşan, onlu, yüzlü, binli ve on binli gruplara ayrılan düzenli bir orduydu.

Görevde Yükselme Sınavı (GYS) soruları, sınavın yapılacağı kurumun görev alanına ve adayın yükselmek istediği unvana göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak GYS'de çıkan konular şunlardır: Anayasa: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ile ilgili temel bilgiler. Devlet Teşkilatı: Türkiye'nin idari yapısı, merkezi ve yerel yönetim birimlerinin görevleri, yetki ve sorumlulukları. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu: Kamu personel rejimi, memurların hakları, yükümlülükleri, disiplin ve cezai sorumlulukları. Mahalli İdareler Kanunları: 5393 sayılı Belediye Kanunu, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu. Kamu Maliyesi ve Bütçe: Kamu mali yönetimi, bütçe süreçleri, mahalli idarelerde mali yönetim ve kontrol. İhale Mevzuatı: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu. İmar Mevzuatı: 3194 sayılı İmar Kanunu, imar planları, yapı ruhsatı ve iskan belgeleri. Personel Yönetimi ve İnsan Kaynakları: Mahalli idarelerde personel yönetimi, işe alım, terfi, disiplin işlemleri. Yönetim Bilimi ve Organizasyon: Yönetim teorileri, organizasyon yapıları, kamu yönetiminde liderlik ve karar verme süreçleri. Etik ve Kamu Görevlileri Etik Kurulu: Kamu görevlilerinin uyması gereken etik kurallar, etik kuralların uygulanması ve denetimi.