CümleTürleri

Öznel tanımlama cümlesi, söyleyenin kendi düşüncesini, duygusunu veya beğenisini içeren, doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişen cümledir. Örnek: "Roman en güzel yazı türüdür".

Bağlı ve bağımlı cümle kavramları aynı şeyi ifade etmez. Bağlı cümle, iki cümleyi birbirine bağlaçlarla bağlayan cümledir. Bağımlı cümle ise, yüklemlerinin kipi ve şahsının aynı olduğu veya farklı olduğu, öğe ortaklığı bulunan cümledir.

Cümle ve anlam türlerinden iki örnek cümle: 1. Yüklemin türüne göre cümle: - İsim cümlesi: "İnsanların farklı ihtiyaçları ve bu ihtiyaçların karşılanacağı farklı alanlar vardır". - Fiil cümlesi: "Bilim insanı, ele aldığı konuyu incelerken bilimsel yöntemlerden yararlanır". 2. Anlamına göre cümle: - Olumlu cümle: "Okulun en başarılı öğrencisiydi Nermin". - Olumsuz cümle: "Ben bu konuyu hiç anlamadım".

Teklif cümlesi, bir kişiye veya gruba belirli bir konuda teklif sunulan, bir şeyin yapılması için öneride bulunulan cümledir.

Beklenti cümlesi, gelecekte gerçekleşmesi istenen durumları ifade eden cümledir. Örnekler: - Umarım her şey yolunda gider. - Bekliyorum ki en kısa zamanda görüşebilelim. - Dilemekten başka çarem yok, umarım gerçekleşir.

Bağlı cümle, birleşik yapılı bir cümle türüdür.

Duygu ve düşünce bildiren cümleler arasındaki ayrım, cümlelerin ifade ettiği anlam ve yazarın bakış açısına göre yapılır. Duygu bildiren cümleler, genellikle bireyin hislerini, duygusal tepkilerini veya beğenisini yansıtır. Örnekler: "Bu filmi çok beğendim". "İstanbul Boğazı’nı seyretmeye kimse doyamaz". Düşünce bildiren cümleler ise daha çok nesnel bir bakış açısı sunar ve mantıklı bir argüman oluşturma amacını taşır. Örnekler: "Bence bu proje başarılı olacaktır". "Atatürk, 1881’de Selanik’te doğmuştur".

Olumsuz cümle örnekleri şunlardır: 1. Fiil cümlelerinde: - "Kapını çalan ben değildim". - "Dışarıda hiç kimse yoktu". - "Soruların hepsini çözebilen yok". 2. İsim cümlelerinde: - "Bu binada daha önce yoktu". - "Türkiye Cumhuriyeti krallıkla yönetilen bir ülke değildir". - "Dolapta içecek bir şey yok". 3. Biçimce olumlu, anlamca olumsuz cümleler: - "Haydi bu işi yapabilirsen yap" (yapamazsın anlamında). - "Ne arayanım var ne de soranım" (yok anlamında). 4. Biçimce olumsuz, anlamca olumlu cümleler: - "Seni sevmiyor değilim" (seviyorum anlamında).

Birleşik cümle örnekleri şunlardır: 1. Fiilimsi içeren cümleler: - Uzaktaki arkadaşlarıma mektup yazmak istiyorum. - Konuşurken gereksiz sesler çıkarmaktan kaçınmalıyız. - Okuyup bir yerlere gelmek istiyorsan çok çalışmalısın. 2. Şart kipiyle çekimlenmiş cümleler: - Ne doğrarsan kaşığında o çıkar. - Çalışırsan sınavı kazanırsın. 3. Ki’li birleşik cümleler: - Dürüst ol ki herkes sana güvensin. - Emanete sahip çık ki münafık olmayasın. 4. İç içe birleşik cümleler: - Ben seni anlıyorum, dedi. - Ahmet, ‘Seninle görüşmek istiyorum’ dedi.

İsim ve fiil cümlelerini bulmak için şu adımları izlemek gerekir: 1. Yüklemin türünü belirlemek: Cümlenin anlamını taşıyan yüklemin fiil mi yoksa isim mi olduğuna bakılır. 2. Fiil cümlelerinde: Yüklem, fiil tabanlıdır ve bir iş, hareket veya durum bildirir. 3. İsim cümlelerinde: Yüklem isim veya isim soylu bir kelimedir (sıfat, zamir, zarf gibi). Örnekler: - Fiil cümlesi: "Öğrenciler derse başladılar" (yüklem: "başladılar"). - İsim cümlesi: "Kitaplar masanın üstünde" (yüklem: "üstünde").

Bağımsız sıralı cümle, anlam bakımından birbirine bağlı olduğu hâlde özneleri, tümleçleri ve yüklemleri ayrı olan cümledir.

4. Tür, 2009 yapımı, Olatunde Osunsanmi'nin yönettiği, bilimkurgu-gerilim türünde bir filmdir. 4. Tür, J. Allen Hynek'in UFO karşılaşmalarını sınıflandırdığı bir sistemden türetilmiştir ve insanların uzaylılar tarafından kaçırılmasını ifade eder. Ayrıca, "4 tür" ifadesi, evrimsel biyolojide farklı türlerin nasıl oluştuğunu açıklayan bir kavram olan türleşme bağlamında da kullanılabilir.

Şaşırma ile ilgili tanıtıcı metin şu şekilde olabilir: Şaşırma Cümleleri: Beklenmedik durumlar karşısında duyulan ani ve yoğun duygusal tepkileri ifade eden cümlelerdir. Özellikleri: - Duygusal tepki: Hayret, şaşkınlık veya inanamazlık gibi duyguları içerir. - Ani farkındalık: Ani bir farkındalık veya farkındalık anında ortaya çıkar. - Örnekler: "Ne! Sen mi kazandın?", "Bu kadar çabuk nasıl geldin?", "Gerçekten mi?" gibi. Kullanım amacı: Şaşırma cümleleri, anlatımda dikkat çekici bir etki yaratır ve okuyucuyu ya da dinleyiciyi hazırlıksız yakalamayı amaçlar.

Bağımlı ve bağımsız sıralı cümleler, öge ortaklığı olup olmamasına göre ayırt edilir: 1. Bağımlı Sıralı Cümle: Bu tür cümlelerde öge ortaklığı bulunur. 2. Bağımsız Sıralı Cümle: Öğe ortaklığı olmayan cümledir.

Dil bilgisinde cümleler dört ana gruba ayrılır: 1. Anlamına Göre Cümleler: Olumlu, olumsuz, soru ve ünlem cümleleri olarak ayrılır. 2. Yüklemin Türüne Göre Cümleler: Fiil ve isim cümleleri olarak ayrılır. 3. Yüklemin Yerine Göre Cümleler: Kurallı, devrik ve eksiltili cümleler olarak ayrılır. 4. Yapısına Göre Cümleler: Basit, birleşik, sıralı ve bağlı cümleler olarak ayrılır.

Girişik birleşik cümle ve bağlı cümle arasındaki temel fark, cümlelerin bağlanma şeklidir: 1. Girişik Birleşik Cümle: Bu cümlede, ana cümle ve ona bağlı bir yan cümle bulunur. Örnek: "Ali sinemaya gitti çünkü hava güzel oldu". 2. Bağlı Cümle: Bu cümlede ise iki cümle, bağlaçlar aracılığıyla birbirine bağlanır. Örnek: "Herkes mutlu ki, en sonunda başarılı oldular".

Bağımlı sıralı cümle örnekleri: 1. "Barış, geçen hafta hastaydı; üç gün okula gidemedi". 2. "Annem mutfakta idi, biz salonda oturuyorduk". 3. "Başarılı olmak isteyen insan, sorumluluklarını yerine getirir; hiçbir zaman aksatmaz". 4. "O iki öğrenci, dersler bittikten sonra sınıfta oturdu; test çözdü". 5. "Türkiye de bu kitabı bastırmış, satmıştı".

Yüklemin türü iki ana kategoriye ayrılır: isim cümlesi ve fiil cümlesi. Örnekler: 1. İsim Cümlesi: "Bu şiir, yazarın ilk şiiriydi". 2. Fiil Cümlesi: "Hayvanlar birden durdu".

Relative ve adjective clauses arasındaki fark, her iki türün de bağımlı cümle türleri olmasına rağmen, farklı işlevlere sahip olmalarıdır. Relative clauses, ana cümledeki bir isim veya zamiri tanımlayan ek bilgiler sağlar. Adjective clauses ise, ana cümledeki bir ismi veya zamiri değiştiren sıfat işlevi görür.

Çok yüklemli (sıralı) cümle bulmak için, birden fazla yüklemin virgül veya noktalı virgülle birbirine bağlandığı cümlelere bakmak gerekir. İşte birkaç örnek çok yüklemli cümle: "Servise bindi, kitap okumaya başladı". "Yarın ablamla lunaparka gideceğiz". "Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski yeni". "Kardan adam yaptık ama ona atkı, bere takmadık". "Bu saatlerde işten çıkar, ekmek almak için fırına uğrardı".