Çıraklık

Staj ve çıraklık mağdurları şu talepleri dile getirmektedir: 1. Emeklilik Hakkının Tanınması: Staj ve çıraklık sürelerinin emeklilik hesaplamasına dahil edilmesi ve bu sürelerin sigorta başlangıcı olarak kabul edilmesi. 2. Borçlanma Hakkı: Eksik prim ödemesi olan çalışanların emeklilik borçlanması yaparak geriye dönük primlerini ödeyip emeklilik koşulunu sağlamaları. 3. Yasal Düzenleme: Staj ve çıraklık mağdurları için özel bir yasal düzenlemenin yapılması. Bu talepler, mağduriyetin giderilmesi ve hak kaybının önlenmesi amacıyla yapılmaktadır.

Çıraklık ve staj süreleri, borçlanma yoluyla geriye dönük olarak borçlanılamaz. Mevcut uygulamaya göre, staj veya çıraklık sigortasında sadece iş kazası ve meslek hastalığına karşı sağlık sigortası yapılmaktadır ve bu süreler uzun vadeli sigorta kollarına dahil edilmediği için emeklilik hesaplamalarında dikkate alınmaz.

Staj sigortası ve çıraklık sigortası kavramları benzer olsa da, farklı kapsamlara sahiptir. Staj sigortası, öğrencilerin staj yaptıkları süre boyunca iş kazası ve meslek hastalıklarına karşı güvence sağlamak amacıyla yapılır. Çıraklık sigortası ise, çıraklık eğitimi alan öğrencileri kapsar ve bu öğrenciler, işveren tarafından sigortalanır.

Çıraklık ve staj sigortası mağdurları, mesleki eğitim sırasında sigorta primi yatırılmasına rağmen sigorta başlangıcı kabul edilmeyen kişilerdir. Bu kapsama giren bazı gruplar şunlardır: Staj ve çıraklık öğrencileri: Staj veya çıraklık yaptıkları dönemde sigorta primleri ödenmesine karşın emeklilik hesaplamalarına bu süreler dahil edilmez. EYT'liler: Emeklilikte Yaşa Takılanlar düzenlemesinden yararlanamayan, 8 Eylül 1999 öncesi staj veya çıraklık yapmış bireyler. Mağdurlar, haklarını aramak için çeşitli sosyal platformlar ve dernekler aracılığıyla örgütlenmektedir.

Staj ve çıraklık mağdurları, staj veya çıraklık dönemlerinde çalıştıkları halde sigorta başlangıç tarihleri emeklilik hesaplamalarında sayılmayan kişileri kapsamaktadır. Bu mağduriyet, özellikle 8 Eylül 1999 tarihinden önce staj veya çıraklık yapmış bireyleri etkilemektedir.

Staj ve çıraklık sigortası, emeklilikte geçerli değildir. Bu dönemde yapılan sigorta, sadece iş kazası ve meslek hastalığı gibi kısa vadeli sigorta kollarını kapsar ve uzun vadeli sigorta primleri ödenmez.

Marangoz olabilmek için iki ana yol vardır: 1. Çıraklık Eğitimi: 14-18 yaş arası kişiler, çıraklık belgesi almak için bir mesleki eğitim merkezine başvurabilirler. 2. Kalfalık veya Ustalık Sınavı: Meslek liselerinden marangozluk alanında mezun olanlar, kalfalık veya ustalık sınavına girebilirler. Diğer şartlar: - En az ilkokul mezunu olmak. - Fiziksel olarak bu işi yapmaya elverişli olmak. - El-göz koordinasyonu yüksek, uzay ve şekil algısı sağlam olmak.

Çıraklık ve staj sigortasının eşitlenmesi için, staj döneminde yapılan sigortanın emeklilik primine dahil edilmesi gerekmektedir. Şu anda Türkiye'de mevzuat gereği staj ve çıraklık sigortaları sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası kapsamında değerlendirilmekte, emeklilik primi ödenmediği için sigorta başlangıcı olarak kabul edilmemektedir. Bu durumun değişmesi için kanun teklifi hazırlanmış olup, TBMM komisyonlarına sunulmuştur.

Çıraklık ve staj sigortası, EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) kapsamına dahil edilmeyecektir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, staj ve çıraklık dönemlerinin sigorta başlangıcı olarak kabul edilmediğini belirtmiştir.

Evet, meclisten staj ve çıraklık mağdurlarına yönelik bir müjde geldi. 2025 yılı bütçe görüşmeleri sırasında Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Milletvekili İzzet Ulvi Yönter, staj ve çıraklık mağdurlarının emeklilik sorununun kısa süre içerisinde çözüme kavuşacağını belirtti. Ayrıca, Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş da TBMM'ye sunulan torba kanun teklifinde staj ve çıraklık mağdurlarını ilgilendiren düzenlemelerin yer aldığını ifade etti.

Çırak olarak çalışılabilecek bazı meslekler şunlardır: 1. İnşaat ve Yapı Alanı: Elektrikçi, inşaat işçisi, çatı ustası, ısıtma ve soğutma sistemleri uzmanı, boyacı, çimento ve alçı uygulama ustası. 2. Otomotiv ve Mekanik: Otomobil tamircisi, motor ustası, araç bakım teknisyeni, yedek parça montajcısı, oto elektrikçisi. 3. Ticaret ve Hizmet Sektörü: Kuaförlük, aşçılık, garsonluk, barmenlik, otelcilik ve turizm. 4. Tekstil ve Moda Sektörü: Terzi, ayakkabı yapımcısı, tekstil personeli, tasarımcı. 5. Sağlık Alanı: Eczacılık teknikeri, diş teknisyeni, tıbbi cihaz teknisyeni. 6. Ziraat ve Tarım: Tarım işçisi, hayvancılık uzmanı, sera yöneticisi. Ayrıca, camcı, demirci, tesisatçı, fotoğrafçı gibi meslekler de çıraklık eğitimi kapsamında yer almaktadır.

Çıraklık eğitimi kapsamında çeşitli sektörlerde birçok meslek dalı bulunmaktadır. İşte bazı örnekler: 1. İnşaat ve Yapı Alanı: Elektrikçi, inşaat işçisi, çatı ustası, ısıtma ve soğutma sistemleri uzmanı. 2. Otomotiv ve Mekanik: Otomobil tamircisi, motor ustası, araç bakım teknisyeni, oto elektrikçisi. 3. Ticaret ve Hizmet Sektörü: Kuaförlük, aşçılık, garsonluk, barmenlik, otelcilik ve turizm. 4. Tekstil ve Moda Sektörü: Terzi, ayakkabı yapımcısı, tekstil personeli, tasarımcı. 5. Sağlık Alanı: Eczacılık teknikeri, diş teknisyeni, tıbbi cihaz teknisyeni. 6. Ziraat ve Tarım: Tarım işçisi, hayvancılık uzmanı, sera yöneticisi. Ayrıca, bilgisayar teknolojisi, gıda teknolojisi, ahşap teknolojisi gibi daha birçok bölüm de çıraklık eğitimi kapsamında yer almaktadır.

Mesleki eğitim kanununa göre çıraklık eğitimi, ortaokuldan mezun olup 9. sınıftan itibaren eğitime başlayanlar için 4 yıl sürer.

Evet, çırak olarak okuyan biri üniversiteye gidebilir. Çıraklık eğitimini tamamlayan bireyler, gerekli şartları sağlayarak üniversiteye başvuru yapabilirler. Bunun için, ilgili üniversitenin kabul şartlarına uymak ve gerekli sınavlarda başarılı olmak gerekmektedir.

Çıraklık maaşının kaldırılmasının nedeni, 1 Ekim 2023 tarihi itibarıyla Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan genelgeyle staj ve çıraklık için kayıt yaptıran öğrencilere devlet desteğinin kesilmesi kararıdır.

Çırak olarak sigorta girişi olanlar, EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) düzenlemesinden yararlanamazlar. EYT kapsamında emeklilik için, sigorta başlangıcının 08.09.1999 tarihinden önce olması gerekmektedir.

11 yaşındaki bir çocuğun çıraklık yapması erken kabul edilmez. Çırak olabilmek için en az 14 yaşını doldurmuş olmak gerekmektedir.

11 yaşa kadar çıraklık zorunlu değildir. 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu'na göre, çırak olabilmek için en az 14 yaşından gün almış olmak gerekmektedir.

Kasaplar, çıraklık eğitimini üç yıl süreyle tamamlamak zorundadır.

İnat çırak, belirli bir meslek veya sanatı öğrenmek amacıyla usta veya kalfa gözetiminde çalışan kişidir. Çırakların genel olarak yaptığı işler şunlardır: Ustanın verdiği görevleri yerine getirmek: Çıraklar, ustalarının talimatlarına uyarak verilen işleri zamanında ve özenli bir şekilde yaparlar. İş yeri temizliği ve düzenine katkı sağlamak: Çalışma ortamının temiz ve düzenli tutulmasına yardımcı olurlar. Araç ve gereçlerin bakımına yardımcı olmak: Kullanılan aletlerin bakım ve onarım işlerinde görev alırlar. Müşterilerle iletişim kurmak: Gerekli durumlarda müşterilerle etkileşim halinde olurlar. Pratik beceri kazanmak: Teorik bilgileri uygulamaya dökerek el becerileri ve mesleki görevleri yerine getirme yetisi kazanırlar.