CezaMuhakemesi

CMK'da yemin, kural olarak her tanığa tanıklıktan önce verilir. Ancak, gerektiğinde veya bir kimsenin tanık sıfatıyla dinlenilmesinin uygun olup olmadığında tereddüt varsa yemin, tanıklıktan sonraya bırakılabilir. Ayrıca, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcıları da tanıklara yemin verebilirler.

Evet, CMK 308/A maddesi Anayasa Mahkemesi'ne taşınmıştır. Anayasa Mahkemesi, 26.01.2022 tarihli, 2021/48 E. ve 2022/7 K. sayılı kararında, CMK 308/A maddesinin ilk cümlesinde yer alan "sanığın aleyhine itirazlar" ibaresini iptal etmiştir. Bu iptal kararı, 14 Nisan 2022 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmış ve dokuz ay sonra, yani 14 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

CMK madde 154, şüpheli veya sanıkların müdafii ile görüşme haklarını düzenler. Madde 154'ün 1. fıkrası şu şekildedir: > Şüpheli veya sanık, vekâletname aranmaksızın müdafii ile her zaman ve konuşulanları başkalarının duyamayacağı bir ortamda görüşebilir. Bu kişilerin müdafii ile yazışmaları denetime tâbi tutulamaz. Madde 154'ün 2. fıkrası ise şu şekildedir: > (Ek fıkra: 03.10.2016 – 676 S.KHK/Madde 3) (676 S. KHK Kabul: 01.02.2018 – 7070 S.K/Madde 3) Türk Ceza Kanununun İkinci Kitap Dördüncü Kısım Dördüncü, Beşinci, Altıncı ve Yedinci Bölümlerinde tanımlanan suçlar ve Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ile örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu ve uyarıcı madde imal ve ticareti suçları bakımından gözaltındaki şüphelinin müdafi ile görüşme hakkı Cumhuriyet savcısının istemi üzerine, hâkim kararıyla yirmi dört saat süreyle kısıtlanabilir; bu zaman zarfında ifade alınamaz.

CMK 289, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Hukuka Kesin Aykırılık Hâlleri" başlıklı maddesidir. Bu maddeye göre, temyiz dilekçesi veya beyanında gösterilmiş olmasa da aşağıda yazılı hâllerde hukuka kesin aykırılık var sayılır: Mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül etmemiş olması; Hâkimlik görevini yapmaktan kanun gereğince yasaklanmış hâkimin hükme katılması; Geçerli şüphe nedeniyle hakkında ret istemi öne sürülmüş olup da bu istem kabul olunduğu hâlde hâkimin hükme katılması veya bu istemin kanuna aykırı olarak reddedilip hâkimin hükme katılması; Mahkemenin kanuna aykırı olarak davaya bakmaya kendini görevli veya yetkili görmesi; Cumhuriyet savcısı veya duruşmada kanunen mutlaka hazır bulunması gereken diğer kişilerin yokluğunda duruşma yapılması; Duruşmalı olarak verilen hükümde açıklık kuralının ihlal edilmesi; Hükmün 230. madde gereğince gerekçeyi içermemesi; Hüküm için önemli olan hususlarda mahkeme kararı ile savunma hakkının sınırlandırılmış olması; Hükmün hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delile dayanması.

Hukukta derhal uygulanma ilkesi, kanun koyucunun, yeni usul hükümlerinin fertlerin haklarını daha iyi ve adil bir şekilde koruyacağı inancına dayanır. Ayrıca, bu ilkenin benimsenmesinin nedenleri arasında, usule ilişkin kanunların kamu düzeni ile yakından ilgili olması ve tersine bir kural benimsenmediği takdirde genel olarak hemen etkili olup uygulanması da yer alır. Derhal uygulama ilkesi, usul işlemlerinin, işlemin yapıldığı sırada yürürlükte bulunan usul kanununa tabi olacağını belirtir. Yeni bir hukuk kuralı, yürürlüğe girdiği andan itibaren henüz gerçekleşmemiş olaylara uygulanır. Ayrıca, ceza hukukunda lehe olan kanunun geçmişe yürüyebilmesi, bu ilkeye getirilen bir istisna olarak kabul edilir.

CMK m. 254'e göre uzlaşma teklifi aşağıdaki hallerde reddedilir: Teklifin üç gün içinde kabul edilmemesi. Teklifin hukuken geçersiz olması. Ayrıca, resmi mercilere beyan edilmiş olup da soruşturma dosyasında yer alan adreste bulunmama veya yurt dışında olma ya da başka bir nedenle mağdura, suçtan zarar görene, şüpheliye veya bunların kanuni temsilcisine ulaşılamaması halinde de uzlaştırma yoluna gidilmeksizin soruşturma sonuçlandırılır.

CMK'ya (Ceza Muhakemesi Kanunu) göre sanığın yokluğunda duruşma, aşağıdaki hallerde yapılabilir: Suçun sadece adli para cezası veya müsadereyi gerektirmesi. Mahkumiyet dışında bir karar verilmesi. Sorgusu yapılmış sanığın savuşması. Duruşmanın disiplinini bozan sanığın mahkeme salonundan dışarı çıkartılması. Tanık veya suç ortaklarının dinlenmesi sırasında sanığın dışarı çıkartılması. Sanığın bağışık tutulması. Sanığın kaçak olması. Basit yargılama usulünün uygulanması. Kovuşturma aşamasında aslolan sanığın duruşmada hazır bulunmasıdır.

CMK 276/1, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 276. maddesinin birinci fıkrasını ifade eder. CMK 276/1'in içeriği: İstinaf istemi, kanuni sürenin geçmesinden sonra veya aleyhine istinaf yoluna başvurulamayacak bir hükme karşı yapılmışsa ya da istinaf yoluna başvuranın buna hakkı yoksa, hükmü veren mahkeme bir kararla dilekçeyi reddeder.

CMK'da sirayet, Ceza Muhakemesi Kanunu'nda (CMK) "hükmün sanık lehine bozulması ve bu hususların temyiz isteminde bulunmamış olan diğer sanıklara da uygulanabilme olanağı bulunması" durumunu ifade eder. Bu kavram, "davasız yargılama olmaz" ilkesinin bir istisnasıdır. CMK'da sirayetin yalnızca temyiz için kabul edildiği, itiraz için ise yasada açık bir düzenleme bulunmadığı belirtilmektedir.

Savunma için ek süre verilmemesi, kanun yolu incelemesinde mutlak bozma sebebi oluşturur. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 226. maddesine göre, sanığa iddianamedeki suçun hukuki vasfının değişmesi veya cezanın artırılmasını gerektiren bir durumun duruşmada ilk defa ortaya çıkması halinde ek savunma hakkı tanınmalıdır. Ek savunma hakkı, sanığın kendisini savunmasını mümkün kılan temel bir hak olduğundan, bu hakkın ihlali sonuç cezaya etkili olmasa dahi, hükmün bozulmasını gerektiren bir usul hatasıdır.

Hayır, CMK'ya göre polis tanık olarak dinlenemez. Ceza Muhakemesi Kanunu'na (CMK) göre, tanık olarak dinlenebilecek kişiler arasında kolluk kuvvetleri yer almamaktadır.

Bozmadan sonra yeni esas alan dosyada CMK görevinin ne zaman sona ereceğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, CMK kapsamında kovuşturma görevinde bulunan bir avukatın görevi, ilgili yargılamanın kesinleşmesine kadar devam eder. Daha fazla bilgi için bir avukata veya ilgili yasal mercilere başvurulması önerilir.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararı genellikle bir kişi için yalnızca bir kez verilebilir. Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) madde 231 gereği, HAGB kararı, sanığın suç işlediği tarihten önce kasıtlı bir suçtan mahkûmiyet almamış olması şartıyla uygulanabilir. Ancak, 28.06.2014 tarihine kadar işlenen suçlarda birden fazla kere HAGB kararı verilmesi mümkündü.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 251. maddesinde düzenlenen basit yargılama usulü, aşağıdaki suçlarda uygulanır: Adli para cezasını veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlar; Kasten yaralamanın ihmali davranışla işlenmesi (TCK m.88/1); Terk suçu (TCK 97); Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi (TCK m.98); Tehdit suçu (TCK m.106/1); Basit cinsel taciz suçu (TCK m.105/1, çocuğa karşı cinsel taciz suçu hariç); Konut dokunulmazlığının ihlali suçu (TCK m.116/1,2,3); Taksirli iflas suçu (TCK m.162); Bilgi vermeme (TCK m.166); Muhafaza görevini kötüye kullanma (TCK m.289); Hükümlü veya tutuklunun kaçması (TCK m.292/1). Basit yargılama usulü, aşağıdaki durumlarda uygulanmaz: Yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve dilsizlik hâlleri; Soruşturma veya kovuşturma yapılması izne ya da talebe bağlı olan suçlar.

CMK 226'ya göre ek savunma, sanığın, iddianamede yer almayan veya yargılama sırasında hukuki nitelendirmesi değişen yeni suçlamalar karşısında, kendisini savunabilmesi için tanınan haktır. Bu hak, aşağıdaki durumlarda sanığa tanınır: Suçun hukuki niteliğinde değişiklik. Cezanın artırılmasını gerektiren durumların ortaya çıkması. Cezaya ek olarak güvenlik tedbiri uygulanmasını gerektiren hallerin ortaya çıkması. Ek savunma hakkı tanınmadan verilen mahkumiyet kararları, Yargıtay tarafından usul hatası olarak kabul edilir ve bozma nedeni sayılır.

Mülga 251 ve 252, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 251. ve 252. maddelerinin yürürlükten kaldırıldığını ifade eder. Bu maddeler, 7188 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile yeniden düzenlenerek "basit yargılama usulü" başlığı altında yeniden yürürlüğe girmiştir. Basit yargılama usulü, asliye ceza mahkemelerinin görev alanına giren ve adli para cezasını veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda uygulanan bir yargılama yöntemidir.

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 210. maddesine göre, olayın delili bir tanığın açıklamalarından ibaret ise, bu tanık duruşmada mutlaka dinlenmelidir. Tanığın duruşmada dinlenmemesi, Yargıtay tarafından bozma sebebi olarak görülebilir. CMK 210. maddenin istisnaları arasında, tanığın veya suç ortağının ölmüş olması, akıl hastalığına tutulmuş olması veya bulunduğu yerin öğrenilememesi gibi durumlar bulunur.

Müşteki olarak polis karakolunda ifade vermek zorunlu değildir. Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre, kişi şüpheli ya da müşteki sıfatıyla ifade vermeye çağrıldığında, ifade verme zorunluluğu yoktur; yani kişinin susma hakkı bulunmaktadır.

Savcıdan çekilme talebi, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre, hâkimin reddi talebiyle aynı koşullarda yapılır. Hâkimin reddi talebi şu durumlarda yapılabilir: İlk derece mahkemelerinde: Sanığın sorgusu başlayıncaya kadar. Bölge adliye mahkemelerinde: İnceleme raporu açıklanıncaya kadar. Yargıtay'da: Görevlendirilen üye veya tetkik hâkimi tarafından yazılmış olan rapor açıklanıncaya kadar. Sonradan ortaya çıkan veya öğrenilen sebeplerle, duruşma veya inceleme bitinceye kadar da hâkimin reddi (dolayısıyla savcının çekilmesi) talebi yapılabilir, ancak bu talebin, ret sebebinin öğrenilmesinden itibaren yedi gün içinde yapılması şarttır.

Yokluk tutuklama, yani gıyabi tutukluluk, Ceza Muhakemesi Kanunu'nda (CMK) düzenlenmemiştir. CMK'ya göre, tutuklama süresi, suçun ağır ceza mahkemesinin görev alanına girip girmediğine ve çeşitli özel durumlara bağlı olarak değişir: Ağır ceza mahkemesinin görev alanına girmeyen suçlar: Soruşturma aşamasında en fazla 6 ay, bu süre zorunlu hallerde 6 ay daha uzatılabilir. Ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlar: Soruşturma aşamasında en fazla 1 yıl, bu süre zorunlu hallerde 3 yıl daha uzatılabilir. Tutukluluk süresi, belirli aralıklarla gözden geçirilir ve tutuklama nedenleri ortadan kalktığında şüphelinin veya sanığın derhal tahliye edilmesi gerekir.