Çevre

İklim krizi, küresel ısınma ve iklim değişikliğinin etkileriyle yakından ilgili bir terimdir. İklim krizinin bazı etkileri: Ortalama sıcaklıkların yükselmesiyle buzulların erimesi ve deniz seviyesinin yükselmesi; Kuraklık, orman yangınları, sel ve kasırga gibi aşırı hava olaylarının sıklığının artması; Biyoçeşitlilik kaybı ve tarım üretiminin tehlikeye girmesi; Ekonomik, sağlık ve sosyal problemler. İklim krizinin başlıca nedenleri: Fosil yakıtların (kömür, petrol, doğal gaz) tüketimi; Ormansızlaşma; Büyükbaş hayvancılık; Çimento üretimi. İklim kriziyle mücadele için karbon salınımının azaltılması, enerjide verimliliğin artırılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması ve sürdürülebilir orman-tarım uygulamaları gibi yöntemler önerilmektedir.

Trityumun tehlikeli olmasının bazı nedenleri: Radyasyon riski: Trityum, beta ışıması yaparak helyum-3'e dönüşür ve bu süreçte 18.6 keV enerji açığa çıkarır. Çevresel kirlilik: Nükleer tesisler, operasyon esnasında havaya ve suya trityum salımı yapar. Genetik riskler: Trityumun genlere kadar nüfuz etmesi, hastalıklara ve genetik bozukluklara neden olabilir. Ancak, trityumun radyoaktif olmasına rağmen sezyum-137 veya stronsiyum-90 kadar tehlikeli olmadığı belirtilmektedir.

Atık Yönetimi Yönetmeliği, atıkların oluşumundan bertarafına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetiminin sağlanmasına ilişkin genel usul ve esasları belirler. Yönetmeliğin bazı amaçları: Atık oluşumunun azaltılması ve doğal kaynak kullanımının düşürülmesi. Atıkların yeniden kullanımı, geri dönüşümü ve geri kazanımı yoluyla atık yönetiminin sağlanması. Çevre ve insan sağlığı açısından belirli ölçütlere sahip ürünlerin üretiminin ve piyasa gözetiminin sağlanması. Kapsamı: Ek-4 atık listesinde verilen atıklar. Elektrikli ve elektronik eşya, ambalaj, araç, pil ve akümülatör gibi ürünler. Genel ilkeleri: Atıkların kaynağında ayrı toplanması ve sınıflandırılması. Atıkların en yakın ve uygun tesise ulaştırılması. Çevreye zarar vermeyecek yöntem ve teknolojilerin kullanılması.

Polistiren (EPS) kullanımının yasaklanmasının birkaç nedeni vardır: Çevresel etkiler: Polistiren, biyolojik olarak parçalanamaz ve geri dönüşümü zordur. Sağlık riskleri: Polistiren kaplarda servis edilen yiyecek ve içeceklerden kaynaklanan mikroplastik maruziyeti, insan sağlığı için potansiyel tehlike oluşturur. Avrupa'da, özellikle Fransa'da 2025'ten itibaren polistiren kullanımının tamamen yasaklanması planlanmaktadır.

Gökova Körfezi'nin tehlikeli olmasının bazı nedenleri: Çevre kirliliği: Körfez, yoğun insan kullanımı nedeniyle ciddi kirlilikle karşı karşıya. Bu durum, deniz çayırları ve diğer deniz canlılarını tehdit ediyor. Atık su deşarjı: Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi'nin (MUSKİ) atık su arıtma tesisinden körfezin kirletilmesi riski bulunuyor. Bu durum, özellikle caretta caretta'lar ve diğer endemik türler için tehlike oluşturuyor. Deprem riski: Körfez, Batı Anadolu'da deprem aktivitesinin en yüksek olduğu alanlardan biri. Kıyıya çok yakın büyük deprem üretebilecek fay hatları bulunuyor.

Oda içi hava kalitesini ölçmek için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Taşınabilir hava kalitesi ölçüm cihazları. Profesyonel kalibrasyonlu sensör sistemleri. Laboratuvar tabanlı ölçümler. Akıllı ev sistemleriyle entegrasyon. Hava kalitesi ölçümü için bir uzmana danışılması önerilir.

Işık kirliliği, ışığın yanlış yerlerde, yanlış zamanlarda ve gereğinden fazla kullanılması sonucu ortaya çıkan bir çevre sorunudur. Başlıca nedenleri: sokak lambaları; otopark ve alışveriş merkezi ışıkları; ev ve iş yerlerinin dış aydınlatmaları; ışıklı ve neon tabelalar. Etkileri: İnsan sağlığı: Melatonin üretimini azaltarak uyku sorunlarına, yorgunluğa ve sinirliliğe yol açar. Doğal çevre: Bitkilerin büyüme döngüsünü bozar, hayvanların davranış ve üreme alışkanlıklarını değiştirir. Astronomi: Gök bilim gözlemlerini zorlaştırır ve veri kalitesini düşürür. Enerji israfı: Gereksiz aydınlatma, enerji kaybına neden olur.

Ağaçlar, ekosistemin bir parçası olarak karşılıklı ilişkiler içinde bulundukları için orman oluşturur. Ağaçların orman oluşturmasının bazı nedenleri: Barınma ve yaşam alanı: Ormanlar, pek çok canlının hem barınağı hem de hayatının devamlılığının sigortasıdır. Biyolojik denge: Ormanlar, biyolojik dengeyi korur. Erozyon ve su kontrolü: Ağaç kökleri, toprağın taşınmasını önler ve yer altı sularının oluşmasına yardım eder. Oksijen üretimi: Ormanlar, oksijenin en fazla üretildiği alanlardır. İnsan için faydalar: Ormanlar, insanlara çeşitli iş alanları sağlar, köyden kente göçü azaltır ve doğal güzellikleri ile ülke turizmine katkıda bulunur.

Doğal kaynakların sınırlı kullanılması, ekolojik dengenin bozulması ve gelecek nesillerin yaşam hakkının tehdit edilmesi gibi ciddi sonuçlar doğurabilir. Bazı sonuçlar: Kaynak tükenmesi: Kıtlığa, maliyet artışına ve ekonomik istikrarsızlığa yol açar. Ormansızlaşma ve toprak bozulması: Biyolojik çeşitliliği azaltır ve ekosistemleri bozar. Su kıtlığı: Kuraklıklara, azalan mahsul verimine ve suya erişim çatışmalarına neden olur. İklim değişikliği: Fosil yakıtların yoğun tüketimi, sera gazı emisyonlarını artırarak küresel ısınmayı hızlandırır. Sosyal eşitsizlik: Kaynaklara erişimdeki adaletsizlik, sosyal gerginliklere ve yoksulluğun derinleşmesine neden olabilir. Sürdürülebilir kaynak yönetimi, bu olumsuz etkileri azaltabilir ve kaynakların gelecek nesillere aktarılmasını sağlayabilir.

Kerpiçe gelen yasak, 2019 yılında çıkan deprem yönetmeliğinde kerpiç yapıların yer almaması nedeniyle ortaya çıkmıştır. Kerpiç yapıların yasaklanmasının diğer bir nedeni de, eğitimde yer almaması ve standartlarının yetersiz olması olarak gösterilebilir. Ancak, günümüzde kerpiç yapıların kullanımı için inşaat teknolojisi güncellenmiş ve bu yapılar yeniden önem kazanmaya başlamıştır.

Konya Ovası'nın en büyük sorunu, yeraltı su kaynaklarının aşırı ve kontrolsüz kullanımı nedeniyle yaşanan su krizidir. Diğer önemli sorunlar arasında erozyon, sulama yetersizliği, toprak sığlığı, drenaj sorunları, tuzluluk ve alkalilik yer almaktadır.

Ekolojik ayak izi, bir bireyin, topluluğun veya ülkenin doğaya olan etkisinin ölçüsüdür ve genellikle aşağıdaki faktörler dikkate alınarak hesaplanır: Beslenme alışkanlıkları. Ulaşım tercihleri. Enerji tüketimi. Atık yönetimi. Bu bilgiler toplandıktan sonra, toplam ekolojik ayak izi hesaplanır. Ekolojik ayak izini hesaplamak için çeşitli yöntemler ve araçlar bulunmaktadır, en yaygın kullanılan yöntemlerden biri çevrimiçi hesaplayıcılardır. Ekolojik ayak izi, malların kullanım miktarı olan tüketim değişkeniyle üretim alanı ve nüfusun çarpımından yola çıkılarak da hesaplanabilir: Ekolojik Ayak İzi = Tüketim x Üretim Alanı x Nüfus Hesaplama için Global Footprint Network tarafından geliştirilen yöntem de kullanılabilir. Ekolojik ayak izinin nasıl hesaplanacağı konusunda daha fazla bilgi almak için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: garantibbva.com.tr; ing.com.tr; getmidas.com; zorlu.com.tr.

Plastik dolapların neden yasaklandığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, tek kullanımlık plastik ürünlerin yasaklanma nedenleri arasında çevre kirliliği ve insan sağlığına zarar verme riski bulunmaktadır. Avrupa Birliği, 3 Temmuz 2021'den itibaren tek kullanımlık plastik tabak, çatal, bıçak, bardak, kulak çubuğu ve pipet gibi ürünlerin kullanımını yasaklamıştır. Türkiye'de de 2021 yılından itibaren tek kullanımlık plastik ürünlerin yasaklanması için çeşitli kampanyalar ve düzenlemeler başlatılmıştır.

Sosyal ve çevresel sorumluluk örnekleri arasında şunlar sayılabilir: Çevreye yönelik sosyal sorumluluk örnekleri: Plastik atıkların kullanımının azaltılmasına yönelik çalışmalar. Deniz kirliliğinin azaltılması. Orman ve yeşil alanların artırılması. Vegan üretimin yaygınlaşması. Karbon ayak izinin azaltılması. Sıfır atık ve geri dönüştürülebilir ambalaj kullanımı. Toplumsal fayda sağlayan sosyal sorumluluk örnekleri: Kız çocuklarının eğitim hayatına destek olunması. Eğitim kurumlarının açılması ve öğrencilere burs verilmesi. Durumu olmayan ailelere gıda yardımı yapılması. Yüksek tüketim ve israfın önüne geçilmesi. Engelli bireylerin topluma kazandırılması. Çevresel sorumluluk örnekleri ise şu şekilde sıralanabilir: Enerji tasarrufu. Atık yönetimi. Ağaç dikme gibi çevre dostu davranışlar. Çevre eğitimi ve farkındalık kazanım faaliyetleri.

Greenpeace'in balıkçılık için önerdiği boylar, bilimsel verilere dayanan ve türlerin üreme boylarına göre belirlenen minimum avlanma boylarıdır. Bazı örnekler: Lüfer: Greenpeace'e göre üreme boyu en az 20-25 cm iken, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın sirkülerinde avlanma boyu 14 cm olarak verilmiştir. Kalkan: Yasal avlanma boyu 40 cm iken, üreme boyu 42-44 cm'dir. Greenpeace, tüketicileri www.kacsantim.org adresindeki önerilen balık boyları ile doğru balık tüketimi konusunda bilinçlendirmektedir.

Hava kirliliğini en iyi gösteren harita hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, hava kirliliği haritaları arasında öne çıkanlar şunlardır: Türkiye'nin Hava Kirliliği Haritası. WAQI.info Haritası. Google Haritalar. Hava kirliliği haritalarına çevrimiçi platformlar, mobil uygulamalar veya yerel çevre kuruluşlarının web siteleri aracılığıyla erişilebilir.

Dağların önemli olmasının bazı nedenleri: Jeolojik işlev: Dağlar, yerkabuğunu sabitleyerek magma tabakası üzerinde veya kendi tabakaları arasında kaymasını engeller. Doğal afetlerin önlenmesi: Şiddetli kasırgalar ve fırtınaların zararını önlerler. Ekosistem ve su kaynakları: Birçok nehrin kaynağı dağlardır ve aşağıdaki bölgelere su sağlarlar. Kültürel ve tarihi önem: Efsaneler, mitolojiler ve tarihi olaylar dağların etrafında şekillenmiştir. Ekonomik değer: Dağlarda değerli madenler, kömür ve mermer gibi maddeler bulunur. Tefekkür ve ruhsal gelişim: Dağlar, kişisel ve ruhsal gelişim için ibadet ve tefekkür alanları olarak kabul edilir.

Deniz kirliliği ile ilgili bazı sloganlar: "Denizleri koru, geleceği kurtar!". "Deniz kirliliğine son ver, doğayı sev!". "Temiz denizler için harekete geç!". "Denizlerin güzelliğini koru!". "Deniz kirliliği, doğanın çığlığıdır!". "Denizler temiz, hayatlar kurtulur!". "Denizleri koru, çocuklara bırak!". "Deniz kirliliğine dur de, çevreyi sev!". "Denizleri koru, sürdürülebilir bir dünya için!". "Temiz denizler, sağlıklı yaşam!". Ayrıca, "Plastik değil, balık yiyelim!" veya "Denizlere çöp değil sevgi at!" gibi sloganlar da deniz kirliliğini önlemeye yönelik farkındalık yaratmayı amaçlar.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü'nün bazı görevleri: Genel bütçe kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarına ait bina ve tesislerin inşa, güçlendirme, tadilat ve esaslı onarımlarını yapmak veya yaptırmak. Talep edilmesi halinde, özel bütçeli idareler ve düzenleyici ve denetleyici kurumların bina ve tesislerinin maliyet hesabı ve inşaatlarını yapmak veya yaptırmak. İhalelerin ilgili yasalara uygun olarak yapılmasını sağlamak, hakediş, mukayeseli keşif, kesin hesap gibi işlemleri yürütmek. Kontrollük hizmetleri verilen inşaatların geçici ve kesin kabul işlemlerini yapmak. Çevre, çevre kirliliğinin önlenmesi ve iklim değişikliği ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek. Yapı denetimi sistemini oluşturarak 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun ile Bakanlığa verilen görevleri yerine getirmek. Bu görevler, il müdürlüklerinin bulunduğu bölgeye ve yerel yönetimlerin ihtiyaçlarına göre değişiklik gösterebilir.

Enerji tasarrufuna panolarda yer verilmesinin birkaç önemli nedeni vardır: Çevresel sürdürülebilirlik: Enerji tasarrufu, fosil yakıtların kullanımını azaltarak karbon emisyonlarını düşürür ve iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir rol oynar. Ekonomik avantajlar: Enerji tasarrufu, enerji faturalarını düşürerek uzun vadede maliyet avantajları sağlar. Enerji güvenliği: Kaynakların etkili kullanımı, enerji arz güvenliğini artırır ve enerji krizlerine karşı dirençli bir yapı oluşturur. Doğal kaynakların korunması: Enerji tasarrufu, doğal kaynakların daha uzun süre kullanılmasına olanak tanır. Sürdürülebilir enerji geleceği: Enerji tasarrufu, yenilenebilir enerji kaynaklarının daha etkili kullanılmasına yardımcı olur.