Buzullar

Sirk buzullarına en çok yüksek dağlık alanlarda rastlanır. Türkiye'de ise Ağrı, Cilo, Kaçkar, Sat, Uludağ, Nemrut, Toroslar ve Karadeniz dağlarında sirk buzullarına rastlanmaktadır.

Sander düzlükleri, buzulların erimesiyle oluşan akarsular tarafından getirilen malzemelerin buzul önlerinde birikmesi sonucu oluşan düzlüklerdir.

"The100" dizisinde buzun ne zaman eridiği hakkında doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, gerçek hayatta buzulların erimesi küresel ısınma nedeniyle hızlanmaktadır. Grönland ve Antarktika buz tabakaları, her yıl yaklaşık 370 milyar ton buz kütlesi kaybetmekte ve bu erime deniz seviyesinin yükselmesine neden olmaktadır.

Buzullar, iki ana kategoride yer şekilleri oluşturur: aşındırma ve biriktirme. Buzulların aşındırma ile oluşturduğu yer şekilleri: - Sirk çukuru (buz yalağı): Buzulların aşındırmasıyla oluşan çukurlar. - Buzul vadisi: Hareket halindeki buzulların bir yatağa gömülmesiyle oluşan "U" profilli çukur. - Hörgüç kaya: Buzulların eğim doğrultusunda hareketi sırasında yumuşak kayaçları aşındırıp sert kayaçları tümsek şeklinde bırakması sonucu oluşan şekiller. Buzulların biriktirme ile oluşturduğu yer şekilleri: - Moren: Buzulların taşıdığı materyalleri eridiği yerde bırakması sonucu oluşan taşlı topraklar. - Drumlin: Moren toprakların bir kayanın etrafında tepeler şeklinde birikerek oluşturduğu balina sırtına benzeyen şekiller. - Sander düzlüğü: Buzulların erimesiyle oluşan akarsular tarafından getirilen malzemelerin buzul önlerinde birikmesi sonucu oluşan düzlükler.

Antik yaratıkların buzulların altına saklandığına dair doğrudan bir neden belirtilmemiştir. Ancak, buzulların altındaki antik kalıntıların ortaya çıkmasının nedeni küresel ısınma olarak gösterilmiştir. Buzulların erimesi, binlerce yıl önce buzun içinde saklı kalan eşyaları ve kalıntıları gün yüzüne çıkarmaktadır.

Buzulların erimesi durumunda birçok ülke sular altında kalacaktır. İşte bazıları: Güney Amerika: Amazon havzası denizle birleşecek, Buenos Aires, Uruguay ve Paraguay ülkeleri sular altında kalacak. Avrupa: Venedik, Amsterdam, Kopenhag gibi şehirler su altında kalacak, Londra ve İstanbul büyük risk taşıyacak. Afrika: Kuzey kesimlerin bazı bölgeleri sular altında kalacak. Asya: Çin'in batısı neredeyse sular altında kalacak, deniz Pekin'e kadar gelecek, Hindistan, Bangladeş ve Pakistan kıyıları sular altında kalacak. Avustralya: Ülkenin iç kesimlerinde büyük bir göl oluşacak, ancak yer yer sular altında kalan bölgeler olacak.

Mikro buzullar, küçük boyutlarına rağmen büyük ekosistemleri barındıran buz kütleleridir. Bu buzullar, düşük sıcaklıklar ve yüksek nem koşullarında, karın yıl boyunca yerde kalması ve yavaş yavaş buza dönüşmesiyle oluşur. Mikro buzullar, bakteriler, algler, virüsler ve mikroskobik mantarlar gibi çeşitli mikroorganizmaların yaşam alanıdır.

Evet, buzullar altında canlı varlıklar yaşayabilir. Bazı balıklar ve deniz canlıları, Antarktika'daki buzulların altında hayatta kalabilmektedir. Bunun yanı sıra, buzulların altındaki yaşam, ekstrem koşullarda hayatta kalabilen bakteri türleri için de uygun bir ortam sunmaktadır.

Buzul taş, buzulların taşıyıp biriktirdikleri, üzerleri parıltılı veya çizikli taşlar anlamına gelir.

Kutuplarda iklim değişikliğinin etkileri şunlardır: 1. Buzulların Erimesi: İklim değişikliği, buzulların hızla erimesine neden olarak deniz seviyesinin yükselmesine yol açar. 2. Ekosistemlerin Bozulması: Eriyen buzullar, yerel ekosistemleri tehdit eder ve hayvan türlerinin yaşam alanlarını daraltır. 3. Besin Zincirinin Bozulması: Kutup ayıları gibi türler, avlanma alanlarını kaybetmesi nedeniyle hayatta kalma şanslarını azaltır. 4. Toplumsal ve Ekonomik Etkiler: Kutuplardaki yerli halkların yaşam biçimleri değişir ve balıkçılık gibi geleneksel ekonomik faaliyetler etkilenir. 5. Küresel Etkiler: Kutupların ısınması, dünyanın diğer bölgelerinde hava koşullarını etkileyerek aşırı hava olaylarının artmasına neden olur.

Buz Devrinde eriyen buzlar şunlardır: 1. Kutup Buzulları: Özellikle Grönland ve Antarktika'daki geniş buz örtüleri. 2. Dağ Buzulları: Alpler, Himalayalar gibi yüksek rakımlı bölgelerdeki buzullar. 3. Küçük Buzullar: Baffin Adası gibi daha küçük buzullar.

Buzulların oluşumu ve dağılışı, buzul bilimi veya glasiyoloji adı verilen bilim dalı ile ilgilidir.

Buzul aşındırma ve biriktirme şekilleri, kutup bölgeleri ve dağların yüksek kesimlerinde görülür. Aşındırma şekilleri: 1. Sirk Çukuru (Buz Yalağı): Kalıcı kar sınırının üzerinde, çukur ve çanaklarda oluşan buzullardır. 2. Buzul Vadisi: Yüksek dağlık alanlarda eğim yönünde hareket eden buzulların aşındırmasıyla oluşan "U" şeklindeki vadilerdir. 3. Hörgüç Kaya: Buzul aşındırmasına bağlı olarak kayaların yumuşak kısımlarının aşındırdığı, sert kısımların yüksekte kaldığı şekillerdir. Biriktirme şekilleri: 1. Moren Setleri: Buzulların getirdiği malzemelerin üst üste birikmesiyle oluşur. 2. Drumlin: Eğimin azaldığı dağların eteklerinde kümeler halinde biriken buzul malzemeleridir. 3. Sander Düzlüğü: Buzullardan çıkan akarsuların taşıdığı malzemelerin birikmesiyle oluşan yer şekilleridir.

Sirkler, yüksek dağlarda buzul aşındırması sonucu oluşan yuvarlak şekilli devasa çukurlardır. İşte oluşum süreci: 1. Buzul Hareketi: Dağların zirvelerindeki kar ve buz tabakalarından başlayan buzullar, yavaş yavaş aşağı doğru hareket eder. 2. Aşındırma: Bu hareket sırasında buzullar, kar ve buz tabakalarının içindeki kaya parçalarını da yanlarına alarak aşındırır. 3. Çukur Oluşumu: Birleşen iki buzulun aşındırması sonucu yuvarlak şekilli bir çukur oluşur. 4. Göl Oluşumu: Buzulların eridiği durumlarda, bu çukurlarda su birikir ve sirk gölleri oluşur.

Dünya Su Günü 2025 yılı teması "Buzulların Korunması" olarak belirlenmiştir.

Kutup ayısı ve buzlar dağı aynı şeyler değildir. Kutup ayısı, bilimsel adıyla Ursus maritimus, soğuk kuzey kutup bölgesinde yaşayan bir ayı türüdür. Buzlar dağı ifadesi ise, muhtemelen buzul kelimesini kastediyor olabilirsiniz. Buzullar, büyük ve kalın buz kütleleridir ve kutup bölgelerinde bulunurlar.

Glasyolog, buzulları inceleyen bilim insanıdır.

Morenlerin özellikleri şunlardır: 1. Malzeme Türü: Morenler, buzulların ilerlemesi veya gerilemesi sırasında taşıdığı taş, toprak, kum ve çakıl boyutundaki köşeli malzemelerden oluşur. 2. Tabakalaşma: Düzensiz yığılmış depolardır ve herhangi bir tabakalaşma göstermezler. 3. Boyut ve Şekil: Genellikle küçük kaya ve blok parçaları da içerir ve düzensiz bir görünüme sahiptirler. 4. Moren Türleri: Dört ana türü vardır: - Taban Moreni: Buzulun tabanında biriken, drumlin adı verilen yer şekillerini oluşturur. - Yan Moreni: Vadi duvarlarından sürüklenen döküntü malzemeden oluşur. - Orta Moreni: İki buzul akıntısının kesişmesiyle oluşan birikintilerdir. - Cephe Moreni: Buzulun sona erdiği dil kısmında yer alan morenlerdir. 5. İklim ve Bölge: Kutup bölgelerinde ve dağların yüksek kesimlerinde, sıcaklığın donma noktasına yakın olduğu yerlerde görülür.

Dünyanın en büyük tatlı su kaynağı buzullardır.

Mont-Blanc dağının bu kadar karlı olmasının nedeni, büyük bir bölümünün buzullarla kaplı olmasıdır.