Boğazlar

Evet, Cebelitarık Boğazı Türkiye'den büyüktür. Cebelitarık Boğazı, 60 km uzunluğunda ve 44 km genişliğindedir. Türkiye'nin uzunluğu ve genişliği hakkında bilgi bulunamamıştır.

Babülmendep Boğazı, Kızıldeniz ile Aden Körfezi'ni birbirine bağlar. Ayrıca, Süveyş Kanalı yoluyla Akdeniz'e de bağlantı sağlar.

Mudanya Ateşkes Antlaşması'nda Boğazlar ile ilgili kararlar: Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, barış antlaşması imzalanana kadar Doğu Trakya'da ordu bulundurmayacak ve ordu toplamayacak. Türkiye, kendi sınırları içerisindeki boğazlar üzerinde tam kontrol sağlayamayacak. Lozan Antlaşması'nda Boğazlar ile ilgili kararlar: Boğazlardan geçiş, barış zamanında askeri nitelik taşımayan gemi ve uçaklar için serbest olacak. Askeri nitelikli gemi ve uçaklar, Karadeniz'de en güçlü donanmaya sahip devletin geçiş sırasında Karadeniz'de bulunan gemisinden ve uçağından fazla olamayacak. Boğazların savunması, başkanlığını bir Türk'ün yapacağı uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecek. Boğazların her iki yakasında 15 km'lik bir alan askersizleştirilecek. Boğazlar üzerinde tam hakimiyet, ancak 1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile sağlanabildi.

Kıta içerisine sokulmuş kanallardan bazıları şunlardır: Süveyş Kanalı. Panama Kanalı. Cebelitarık Boğazı. Hürmüz Boğazı. Ayrıca, Kiel Kanalı da Almanya'nın kuzeyinde yer alır ve Baltık Denizi ile Kuzey Denizi'ni birbirine bağlar.

Akdeniz, üç farklı denizle birleşir: 1. Atlas Okyanusu: Cebelitarık Boğazı aracılığıyla. 2. Kızıldeniz ve Hint Okyanusu: Süveyş Kanalı aracılığıyla. 3. Karadeniz: İstanbul ve Çanakkale Boğazları aracılığıyla (Marmara Denizi üzerinden).

Türkiye'nin dünya üzerindeki boğazlar haritası üzerinde İstanbul ve Çanakkale boğazları şu şekilde gösterilir: İstanbul Boğazı: Türkiye'nin İstanbul şehrini Anadolu ve Avrupa yakası olarak ikiye bölen, Karadeniz'i Marmara Denizi'ne bağlayan boğazdır. Çanakkale Boğazı: Ege Denizi'ni Marmara Denizi'ne bağlayan, Çanakkale kenti yakınlarında yer alan boğazdır. Bu haritalara aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: YouTube: "Dünya kanal ve boğazlar haritası TYT coğrafya, Dünya haritası çalışması 10. sınıf coğrafya". cografyahocasi.com: "Dünya Boğazlar ve Kanallar Haritası". tr.pinterest.com: "Dünya Boğaz ve Kanallar Haritası".

İngiltere ve İrlanda'yı ayıran boğazın ismi Dover Boğazı'dır. Dover Boğazı, Büyük Britanya adasını Avrupa'dan ayıran, Kuzey Denizi ile Manş Denizi arasında yer alan dar bir boğazdır.

Cebelitarık Boğazı, Avrupa ve Afrika kıtalarını ayırır.

Yurdumuzun Anadolu ve Trakya bölümünü ayıran boğazların isimleri şunlardır: 1. İstanbul Boğazı. 2. Çanakkale Boğazı. İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara Denizi'ni; Çanakkale Boğazı ise Marmara Denizi ile Ege Denizi'ni birbirine bağlar.

Lozan Antlaşması ve Boğazlar Antlaşması aynı değildir. Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923'te imzalanan ve Türkiye'nin devlet sınırlarını belirleyen, tam bağımsız ve egemen bir devlet kurulmasını amaçlayan bir barış antlaşmasıdır. Boğazlar Antlaşması ise, 1923 Lozan Boğazlar Sözleşmesi'dir.

1841 Boğazlar Sözleşmesi, 13 Temmuz 1841 tarihinde Avusturya İmparatorluğu, Fransa Krallığı, Birleşik Krallık, Prusya, Rus İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu arasında Londra'da imzalanan uluslararası bir sözleşmedir. Sözleşmenin bazı maddeleri: Boğazlar, Osmanlı Devleti'nin egemenliğinde kalacaktır. Savaş zamanında boğazlar savaş gemilerine kapalı olacaktır. Barış zamanında ise tüm savaş gemileri serbest şekilde geçecektir. Statükonun korunması, Avrupa devletlerinin garantisinde olacaktır. Sözleşmenin önemi: Boğazlar, uluslararası bir statü kazanmıştır. Osmanlı Devleti'nin boğazlardaki mutlak egemenliği sona ermiştir. Rusya, Hünkâr İskelesi Antlaşması ile elde ettiği üstünlüğü kaybetmiştir. En çok kazanç sağlayan ülkeler İngiltere ve Fransa olmuştur.

Türkiye, İstanbul ve Çanakkale boğazları ile Asya ve Avrupa'yı birbirine bağlayan ülkedir. İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara Denizi'ni, Çanakkale Boğazı ise Marmara Denizi ile Ege Denizi'ni birbirine bağlar.

Şimal Boğazı, Britanya adasını İrlanda adasından ayırır. Bu boğaz, Atlantik Okyanusu'nu İrlanda Denizi ile birleştirir.

Marmara Denizi'nde iki farklı deniz gibi görünen durumun nedeni, İstanbul ve Çanakkale Boğazları aracılığıyla Karadeniz ve Ege Denizi ile bağlantılı olmasıdır. Marmara Denizi'ndeki iki deniz tabakası şu şekildedir: Üst tabaka: İstanbul Boğazı'ndan gelen, Karadeniz kökenli, az tuzlu sulardan oluşur. Alt tabaka: Çanakkale Boğazı'ndan gelen, Akdeniz kökenli, çok tuzlu sulardan oluşur. Bu iki denizin özellikleri bir arada sunulur; bu nedenle Marmara Denizi, küçük bir denizden beklenmeyecek derinliklere ve farklı su sıcaklıklarına sahip olabilir.

Macellan Boğazı, Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus'u birbirine bağlar.

Dünyanın en büyük üç boğazı şunlardır: 1. Malakka Boğazı: Malezya Yarımadası ile Endonezya'nın Sumatra Adası arasında yer alır. 2. Hürmüz Boğazı: Basra Körfezi'ni Umman Denizi ve Hint Okyanusu'na bağlar. 3. Çanakkale Boğazı: Ege Denizi'ni Marmara Denizi'ne bağlar. Bu boğazların yerleri şu şekildedir: Malakka Boğazı: Güneydoğu Asya. Hürmüz Boğazı: Orta Doğu. Çanakkale Boğazı: Türkiye.

Montrö Boğazlar Komisyonu, 1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile kaldırılmıştır. Bu sözleşme ile Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki egemenliği tam olarak tesis edilmiş ve Boğazların askerileştirilmesi ile Boğazlar Komisyonu’na dair kısıtlayıcı hükümler kaldırılmıştır.

Hürmüz Boğazı, İran ve Umman arasında yer alır. Boğazın kuzey kıyısında İran, güney kıyısında ise Umman toprakları bulunur.

Deniz yolu ile birbirine bağlı bazı ülkeler: Kuzey Atlantik Deniz Yolu: Kuzeybatı Avrupa limanları ile Kuzey Amerika ve Güney Amerika arasında uzanır. Akdeniz - Asya - Avustralya Deniz Yolu: Batı Avrupa'dan başlayıp Akdeniz, Süveyş Kanalı, Kızıldeniz üzerinden Hint Okyanusu'na, Doğu Afrika, Güneydoğu Asya ve Yeni Zelanda'ya kadar uzanır. Pasifik Aşırı Deniz Yolları: Avustralya ve Doğu Asya limanlarını kapsar. Önemli deniz yolları üzerindeki bazı ülkeler: Mısır: Süveyş Kanalı ile Akdeniz ve Kızıldeniz'i birbirine bağlar. Japonya, Hindistan, Endonezya, Güney Kore, Çin: Malakka Boğazı üzerinden Avrupa ve Ortadoğu ülkeleri ile ticari ilişkiler kurar. İran, Irak: Hürmüz Boğazı ile Basra Körfezi'ni Hint Okyanusu'na bağlar. İspanya ve Fas: Cebelitarık Boğazı ile Akdeniz ve Atlas Okyanusu'nu birbirine bağlar.

Boğazlardan geçiş ücreti, 1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile zorunlu hale gelmiştir. Türk boğazlarından uğraksız geçen gemilerden alınan ücretler, 7 Ekim 2022, 1 Temmuz 2023 ve 1 Temmuz 2025 tarihlerinde güncellenmiştir. 7 Ekim 2022: Cumhurbaşkanlığı kararı ile ücretlerde güncelleme yapılarak, gemilerden net ton başına alınan ücret 4,08 dolara çıkarılmıştır. 1 Temmuz 2023: Ücret, 4,42 dolar olarak yeniden güncellenmiştir. 1 Temmuz 2025: Altın Frank değeri %15 artırılarak 5,83 dolara yükseltilmiştir.