Boğazlar

Cebelitarık Boğazı, Türkiye'den daha büyüktür. Cebelitarık Boğazı, 60 km uzunluğunda ve 44 km genişliğinde bir boğazdır.

Dünya üzerindeki önemli boğazlar ve kanallar şunlardır: 1. İstanbul Boğazı: Karadeniz ile Marmara Denizi'ni birbirine bağlar, Türkiye'de yer alır. 2. Çanakkale Boğazı: Marmara ve Ege denizlerini birbirine bağlar, stratejik öneme sahiptir. 3. Cebelitarık Boğazı: Akdeniz'i Atlas Okyanusu'na bağlar, Fas ile İspanya arasında yer alır. 4. Bering Boğazı: Asya ile Amerika kıtalarını ayırır, Büyük Okyanus'u Kuzey Buz Denizi'ne bağlar. 5. Süveyş Kanalı: Akdeniz'i Kızıldeniz üzerinden Hint Okyanusu'na bağlar, Mısır'da yer alır. 6. Malakka Boğazı: Malezya Yarımadası ile Endonezya'nın Sumatra Adası arasında yer alır, yoğun deniz trafiği vardır. 7. Kiel Kanalı: Almanya'nın kuzeyinde yer alır, Baltık Denizi ile Kuzey Denizi'ni birbirine bağlar. 8. Macellan Boğazı: Güney Amerika'nın güney ucunda yer alır, Pasifik Okyanusu'nu Atlas Okyanusu'na bağlar.

Babülmendep Boğazı, Kızıldeniz ile Aden Körfezi'ni birbirine bağlar.

Mudanya Ateşkes Antlaşması ve Lozan Antlaşması'nda boğazlar konusundaki kararlar şu şekildedir: Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922): 1. Boğazların her iki tarafı askerden arındırılacak. 2. Boğazların yönetimi, başkanı Türk olan uluslararası bir "Boğazlar Komisyonu"na bırakılacak. Lozan Antlaşması (24 Temmuz 1923): 1. Barış zamanında savaş gemileri hariç bütün gemiler Boğazlardan serbestçe geçebilecek. 2. Savaş zamanında Türkiye, Boğazlar üzerinde istediği gibi davranma hakkına sahip olacak. 3. Boğazların yönetimi yine başkanı Türk olan uluslararası bir komisyon tarafından yürütülecek.

Kıta içerisine sokulmuş kanallar şunlardır: 1. Süveyş Kanalı: Akdeniz'i Kızıldeniz'e bağlar ve Afrika ile Asya kıtalarını denizyolu ile birleştirir. 2. Panama Kanalı: Kuzey ve Güney Amerika kıtalarını birbirine bağlar ve Atlantik ile Büyük Okyanus'u birleştirir. 3. Cebelitarık Boğazı: Akdeniz'i Atlas Okyanusu'na bağlar ve İspanya ile Fas arasında yer alır. 4. Hürmüz Boğazı: Basra Körfezi'ni Hint Okyanusu'na bağlar ve Ortadoğu petrollerinin taşınmasında önemlidir.

Akdeniz Denizi, Cebelitarık Boğazı aracılığıyla Atlas Okyanusu ile birleşir. Ayrıca, Süveyş Kanalı aracılığıyla Kızıldeniz ve Hint Okyanusu ile de bağlantısı vardır.

Türkiye'nin dünya üzerindeki boğazlar haritası üzerinde İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı şu şekilde gösterilir: 1. İstanbul Boğazı: Türkiye'nin İstanbul şehrini Anadolu ve Avrupa yakası olarak ikiye bölen, Karadeniz'i Marmara Denizi'ne bağlayan boğazdır. 2. Çanakkale Boğazı: Ege Denizi'ni Marmara Denizi'ne bağlayan, Çanakkale kenti yakınlarında yer alan boğazdır.

Hürmüz Boğazı, Basra Körfezi ile Hint Okyanusu'nu birbirine bağlayan boğazın adıdır.

Manş Denizi, İngiltere ve İrlanda'yı Avrupa kıtasından ayıran boğazın adıdır.

Dev Amazon Karıncaları (Dinoponera gigantea), karınca ailesinin en büyük üyelerinden biridir.

Cebelitarık Boğazı, Avrupa ve Afrika kıtalarını ayırır.

Yurdumuzun Anadolu ve Trakya bölümünü ayıran boğazların isimleri İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı'dır.

Türkiye'nin iki boğazı ve bir kanalı bulunmaktadır: 1. Boğazlar: - İstanbul Boğazı: Marmara Denizi'ni Karadeniz'e bağlar. - Çanakkale Boğazı: Marmara Denizi'ni Ege Denizi'ne bağlar. 2. Kanal: - Kiel Kanalı: Almanya'da, Baltık Denizi ile Kuzey Denizi'ni birbirine bağlar.

Montrö Boğazlar Antlaşması'nın bazı maddeleri şunlardır: 1. Boğazların Egemenliği: Boğazların egemenliği tamamen Türk hükümranlığına bırakılmıştır. 2. Askerden Arındırma: Boğazların her iki tarafında asker ve silah bulundurulması yasaklanmıştır. 3. Ticaret Gemilerinin Geçişi: Barış zamanında ticaret gemileri, bayrağı ve yükü fark etmeksizin boğazlardan serbestçe geçebilecektir. 4. Savaş Gemilerinin Geçişi: Savaş zamanında Türkiye tarafsız ise, tüm gemilerin geçişi serbest olacaktır. 5. Tonaj ve Sayı Sınırlaması: Boğazlardan aynı anda en fazla 9 adet gemi geçebilecek ve savaş gemilerinin tonajı sınırlandırılacaktır. 6. Karadeniz'de Kalış Süresi: Karadeniz'e kıyısı bulunan devletlerin savaş gemileri bu denizde en fazla 2 gün kalabilecektir. 7. Uluslararası Komisyonun Kaldırılması: Boğazlar Komisyonu'nun görev ve yetkileri Türk hükümetine devredilmiştir.

Lozan Antlaşması ve Boğazlar Antlaşması aynı belge değildir. Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923'te imzalanan ve Türkiye Cumhuriyeti'nin siyasal ve iktisadî bağımsızlığını uluslararası alanda tescil eden kurucu antlaşmadır. Boğazlar Antlaşması ise, Lozan Antlaşması'nın bir eki olup, 1923 yılında imzalanmıştır.

1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi, 1841 yılında Abdülmecid döneminde imzalanan uluslararası bir antlaşmadır. Sözleşmenin maddeleri: - Barış zamanında hiçbir savaş gemisi boğazlardan geçemeyecektir. - Osmanlı Devleti savaşa girdiğinde boğazları istediği gibi kullanacaktır. Sözleşmenin önemi: - Boğazlar ilk defa uluslararası bir statü kazanmıştır. - Osmanlı Devleti'nin boğazlardaki mutlak egemenliği sona ermiştir. - Rusya, Hünkâr İskelesi Antlaşması ile elde ettiği Boğazlardaki üstünlüğü kaybetmiştir.

Türkiye, İstanbul ve Çanakkale boğazları aracılığıyla Asya ve Avrupa'yı birbirine bağlayan ülkedir.

Türkiye'de 2 boğaz bulunmaktadır: İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı.

1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi'nin önemi şu şekilde özetlenebilir: 1. Boğazların Uluslararası Statüsü: Sözleşme ile boğazlar ilk defa uluslararası bir statü kazanmıştır. 2. Osmanlı Egemenliğinin Kısıtlanması: Osmanlı Devleti'nin boğazlardaki mutlak egemenliği sona ermiştir. 3. Rusya'nın Üstünlüğünün Kaybı: Rusya, Hünkâr İskelesi Antlaşması ile elde ettiği Boğazlardaki üstünlüğü kaybetmiştir. 4. İngiltere ve Fransa'nın Kazancı: Bu antlaşmadan en karlı çıkan devletler İngiltere ve Fransa olmuştur.

İtilaf Devletleri'nin Sevr Antlaşması ile Boğazların yönetimini uluslararası bir komisyona bırakmalarının nedeni, Osmanlı Devleti'nin boğazlar üzerindeki egemenliğini sınırlayarak onu savunmasız ve bağımlı bir hale getirmek istemeleridir.