Atasözleri

"İncinmişsin" ifadesi, Bir Başkadır adlı dizideki bir repliktir. Ayrıca, bu ifade sosyal medyada ve çeşitli platformlarda, özellikle TikTok'ta, farklı kullanıcılar tarafından paylaşılan videoların başlığı veya açıklaması olarak da kullanılmaktadır.

Sabırlı ve tahammüllü olmakla ilgili bazı atasözleri: Sabreden derviş muradına ermiş. Sabrın sonu selamettir. Sabır acıdır, meyvesi tatlıdır. Tekkeyi bekleyen çorbayı içer. Acele bir ağaçtır, meyvesi pişmanlık. Allah sabırlı kulunu sever. Ayrıca, "Sabır ile koruk helva olur, dut yaprağı atlas" ve "Sabreyle işine, hayır gelsin başına" gibi atasözleri de bu konuyla ilgilidir.

"Kısmetten fazlası olmaz" atasözü, kişinin ne kadar çaba gösterirse göstersin, alın yazısındaki şeye ulaşacağını ifade eder.

"Öküz saraya çıkınca kral olmaz ama saray ahır olur" atasözü, kişinin vasfına, özelliklerine bakılmadan üst konumda bir rütbe veya görev verilirse bunu yerine getiremeyeceği ve bulunduğu yeri kötü bir duruma sokacağı anlamına gelir. Bu atasözü, aynı zamanda bir toplumun yöneticilerin seviyesine ayak uydurmasını, saklabanlığı ve bayağılılığı da anlatabilir. Atasözünün orijinal hali Çerkes dilinde "Boğanın onur yeri ahırdır" şeklindedir. Atasözüyle ilgili farklı yorumlar bulunmakla birlikte, bunların hiçbiri kesin değildir.

Su ile ilgili bazı atasözleri: Su içene yılan bile dokunmaz. Akan su yosun tutmaz. Su küçüğün, sofra büyüğün. Su akar yatağını bulur. Taşıma su ile değirmen dönmez. Ayrıca, "kimi köprü bulamaz geçmeye, kimi su bulamaz içmeye", "selden gelen suya gider" ve "keçinin uyuzu, pınarın gözünden su içer" gibi atasözleri de su ile ilgilidir.

"Otalar sozi" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "atalar sözü" Türkçe'de atasözü anlamına gelir. Atasözü, genellikle kim tarafından ve ne zaman söylendiği bilinmeyen, uzun deneme ve gözlemlere dayanarak söylenmiş ve halka mal olmuş özlü sözlerdir.

"İyi bir şey söylemeyeceksen sus" sözünün kime ait olduğu bulunamadı. Ancak, benzer bir anlam taşıyan bazı sözler şunlardır: Confucius: "Az konuşmaktan pek az, çok konuşmaktan ise çok sık pişman olunur". Mevlana: "Kargalar ötmeye başlayınca, bülbüller susar". Pisagor: "Ya susmak, ya da suskunluktan daha kıymetli bir söz söylemek gerekir". Hz. Ömer: "Esenlik ve huzur on kısımsa, dokuzu susmaktır". Hz. Muhammed: "Kim Allah'a ve ahiret gününe inanıyorsa, ya hayır söylesin yahut sussun" (Hadis-i Şerif).

"Sen iyi olursan herkes iyi olur" sözü, Yusuf Tuna'ya aittir. Ayrıca, bu sözün Mevlana tarafından da dile getirildiği belirtilmiştir. Bunun yanı sıra, bu sözün günlük insan ilişkilerini düzenleyen bir söz olarak babalar tarafından da söylendiği ifade edilmektedir.

Bilim ve sanat ile ilgili bazı atasözleri: Bilim ile ilgili atasözleri: "Bilimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır". "Bilgi başa bela olmaz". "Alim unutur, kalem unutmaz". Sanat ile ilgili atasözleri: "Sanat altın bileziktir". "Sanatını hor gören, boynuna torba takar". "Ustasını görmeyen zanaat öğrenmez". "Babanın sanatı oğula mirastır".

Saygı ile ilgili bazı atasözleri ve deyimler: Atasözleri: Su küçüğün, söz büyüğün. Öpülecek el ısırılmaz. Eli boşa ağa uyur derler, eli doluya ağa buyur derler. Köpek bile yal yediği kaba pislemez. Ulular köprü olsa, basıp geçme. Deyimler: Saygı beslemek. Başımın üstünde yeri var. Başımla beraber. Hatırı sayılır.

3. sınıf düzeyinde bazı atasözleri: Bir elin nesi var, iki elin sesi var. Ağaç yaş iken eğilir. Ayağını yorganına göre uzat. İşleyen demir ışıldar. Güneş girmeyen eve doktor girer. Atasözleri genellikle mecaz anlamlar taşıyan, öğüt ve ders verici, kısa ve özlü sözlerdir.

İğneleyici ve kinayeli atasözlerinden bazıları şunlardır: Mum dibine ışık vermez. İşleyen demir pas tutmaz. Hamama giren terler. Damlaya damlaya göl olur. Yuvarlanan taş yosun tutmaz. Ateş düştüğü yeri yakar. Taşıma su ile değirmen dönmez. Ayağını yorganına göre uzat. Ayrıca, "yeni-medya.com" sitesinde iğneleyici atasözleri ve deyimlere örnek olarak "Ağaç yaşken eğilir", "Dilin kemiği yoktur" ve "Gözden uzak olan gönülden de uzaktır" gibi ifadeler de yer almaktadır. Atasözü ve deyimlerde kinaye örnekleri görmek oldukça yaygın bir durumdur. Ancak, kinaye sanatının kullanımı kişisel yorumlara açık olduğundan, bazı ifadelerin kinayeli olup olmadığı farklı değerlendirilebilir.

"Kaz gelen yerden tavuk esirgenmez" atasözü, büyük kazançlar elde etmek için küçük fedakarlıkların yapılması gerektiğini ifade eder. Ayrıca, bir fırsat veya kazanç kapısının bulunduğu yerde, başka bir şeyin küçümsenmemesi veya göz ardı edilmemesi gerektiğini vurgular.

"İşi düşünce dostun çok olur, işi bitince dostun yok olur" atasözü, çıkar odaklı arkadaşlıkların geçici olduğunu ifade eder. Örnek olarak, "Düşenin dostu olmaz" atasözü de benzer bir anlamı destekler; varlıklı kişi yoksullaşınca çevresindeki dostlarından kimse kalmaz.

"Yalancının mumu yatsıya kadar yanar" atasözü, bir kişinin söylediği yalanın çok geçmeden ortaya çıkması anlamına gelir. Atasözünde geçen "yatsı" kelimesi, gün bitmeden yalanın anlaşılmasını ifade eder; çünkü mum karanlıkta ışık vermez.

"İyilikten maraz doğar" atasözü, insanların iyi niyetlerinin kullanılmaya, kötüye yorulmaya açık olduğunu ifade eder. Bu sözün temel anlamı şu şekildedir: Merhamet bazen ilaçtır, bazen de hastalık. Bazı kimseler, kendilerine acıyıp iyilik edenlerin başını derde sokarlar ya da bu iyiliği kötüye kullanırlar. Ayrıca, "iyilik yapma niyetiyle olayı olduğundan daha beter hale getirmek" anlamında da kullanılır.

"El ile gelen düğün bayram" atasözü, bir insanın başına gelen bir sıkıntıya tek başına maruz kalmasındansa, bir topluluğun hep birlikte aynı sorunla mücadele etmesinin daha kolay olduğunu ifade eder. Bu atasözü, insanların aynı sıkıntıları birbirleriyle paylaştıkları zaman bu süreci daha kolay atlattıklarını da anlatır. Örnek cümleler: "Her şeye zam gelmiş, ne yapalım, el ile gelen düğün bayram." "Hastalığa aşı bulunacak dediler, bekledik durduk, el ile gelen düğün bayram." "Tarlalarda hasat olmadı, mahsul yok, el ile gelen düğün bayram, herkes ne yaparsa biz de onu yaparız."

"Körle yatan şaşı kalkar" atasözü, kişinin arkadaşlık kurduğu kişilerin karakterinden etkileneceğini ifade eder. Bu atasözünde, kötü alışkanlıkların ve davranışların bulaşıcı olduğu vurgulanır. Ancak bu atasözü, olumlu bir anlamda da kullanılabilir.

"Hak eden hak ettiğini bulur" ifadesi, insanların yaşamları boyunca yaptıkları seçimler, davranışlar ve çabalar sonucunda karşılaştıkları sonuçların, onları belirli bir şekilde etkilediğini ifade eder. Bu ifade, insanların hayatlarında elde ettikleri başarıların ya da başarısızlıkların, genellikle kendi eylemleri ve tutumlarıyla doğrudan ilişkili olduğunu vurgular. Ayrıca, "Hak yerini bulur" atasözü ile de benzer bir mesaj verilir: Yapılan ya da yapılacak herhangi bir haksızlık durumu karşısında haksızlığa uğrayan taraf endişelenmemelidir; çünkü haksızlığı yapan taraf mutlaka yaptığı haksızlığın bedelini ödeyecek ve karşılıksız kalmayacaktır.

Vücut organları ile ilgili bazı deyim ve atasözleri: Deyimler: Ayağını yorganına göre uzatmak: Gelirini giderine uydurmak, harcamalarda geliri aşmamak. Sağlığı bozulmak: Hastalanmak. Eli ayağı tutmak: Güçsüz olmamak, sağlıklı olmak. Ateşi çıkmak (yükselmek): Ateşinin yükselmesi. Kan kaybetmek: Kan kaybetmek. Atasözleri: Baş sağlığı, dünya varlığı: Sağlık her şeyden önemlidir. Her işin (şeyin) başı sağlık: Sağlık her işin başlangıcıdır. Vücut kocar, gönül kocamaz: Beden yaşlanır ama gönül yaşlanmaz. Ek olarak, duyu organlarıyla ilgili bazı atasözleri ve deyimler: Gözü açık olmak: Farkında olmak, dikkatli olmak. Kulağına küpe olsun: Ders almak. Burnu havada olmak: Kibirli olmak. Burnundan solumak: Öfkeli olmak.