Atasözleri

Hariçten gazel okumak, bir konuyu iyice bilmeden görüş ve düşünce ileri sürmek veya bir konuşmaya yersiz ve zamansız katılmak anlamına gelir. Örnek cümleler: "Hariçten gazel okuyunca herkesi sinirlendirdi". "Sen kendi işine bak, hariçten gazel okuma".

"Mal da yalan, mülk de yalan, var biraz da sen oyalan" sözü, Yunus Emre'ye aittir.

"Armut dibine düşer" atasözünün hikayesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, atasözünün anlamı hakkında bilgi verilebilir. Türk Dil Kurumu'na göre, "Armut dibine düşer" atasözü; "kişiyi dünyaya getiren ve yetiştiren ebeveynleri kimse, çocuk da onlar gibi olur" anlamında kullanılır. Bu atasözü, armutun büyüdüğü, yeşerdiği ağacın dalından kopup dibine düşmesi, yuvarlanıp gitse bile doğduğu yerden fazla uzaklaşamaması ile açıklanır.

"Az veren çok alır, çok veren az alır" ifadesi, bir atasözü olan "Az veren candan, çok veren maldan" atasözünün yanlış yazılmış veya anlaşılmış bir versiyonu olabilir. Az veren candan, çok veren maldan atasözü, varlıklı olmayan bir kişinin az da olsa yardım edebileceğini ve bunu içtenlikle yaptığını, bu durumun büyük bir fedakarlık olduğunu ifade eder. "Az veren çok alır, çok veren az alır" ifadesi ise anlamlı bir atasözü değildir ve bu nedenle belirli bir anlamı yoktur.

"Gülme komşuna, gelir başına" atasözü, bir başkasının başına gelen kötü bir duruma alaycı veya hor görücü bir şekilde yaklaşmanın yanlış olduğunu ifade eder. Örnek kullanım: "Bu duruma sevinmen hiç doğru değil, gülme komşuna gelir başına".

"Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz" sözü, Ziya Paşa'ya aittir. Bu söz, Ziya Paşa'nın terkib-i bend şiirinde yer alır. Sözün anlamı ise "Bir kişi ile ilgili bilgi sahibi olmak istediğinizde onun sözlerine değil, eylemlerine bakmanız gerekir" şeklindedir.

Dilimizin Zenginlikleri Projesi kapsamında düzenlenebilecek yarışmalara katılabilecek bazı güzel sözler: "Gönülden sevin, dostlarınıza değer verin. Sevgi ve dostluk, her zaman yanınızda olacaktır". "Uyan, küçük kuş. Rüyadan uyan. Dünyayı keşfet. Uç, uç, uç". "Rüyaların gerçek olsun. Uç, küçük kuş. Dünyayı keşfet". "Yitik sözcüklerin peşine düşmeye karar verdi. Rüyası gibi bir macera başlıyordu". "Sözcükleri topladıkça bahçe daha da canlandı. Her kelime, bir öncekine dokunarak anlam kazandı". "Bir kelimenin anlamını yitirmesi, bir kültürün kaybolması demekti". "Dilimizin zenginliğini korumanın ve hatıralarımızı gelecek nesillere aktarmanın ne kadar önemli olduğunu kavradı". Ayrıca, yarışmalara katılacak eserler için "Çocuk Şiirleri Antolojisi"nden veya "Yunus Emre Divanı"ndan seçilecek bilinmeyen kelimelerle anlamlı cümleler oluşturulabilir.

"Rus attaronsze" ifadesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Rus atasözleri genellikle toplumsal normları, ahlaki değerleri ve yaşam derslerini aktarır. Ayrıca, "Anna Karenina" romanı da Rusya'nın o dönemdeki sosyal ve politik yapısını eleştirirken, aşk, sadakat, bireysel özgürlük ve toplumsal normlar gibi konuları ele alır.

“Ayranı yok içmeye, tahtırevanla gider sıçmaya” atasözü Türk atasözleri arasında yer almaktadır.

"Acele giden ecele gider" bir atasözüdür. Deyimler ise çoğunlukla gerçek anlamından ayrı bir anlam taşıyan, en az iki sözcükten oluşan kalıplaşmış söz ya da sözcük gruplarıdır. "Acele giden ecele karışır" şeklinde bir deyim bulunmamaktadır.

"Biri oturmak, diğeri düşünmek" ifadesi, Ann Landers'a atfedilen bir sözden alıntıdır. Sözün tamamı şu şekildedir: "Tanrı bize iki yuvarlak organ verdi: biri oturmak, diğeri düşünmek için. Başarımız, hangisini daha çok kullanacağımıza bağlı". Bu söz, düşünme ve oturma eylemlerinin önemini ve bu iki eylemin dengesinin başarı üzerindeki etkisini vurgular.

"Kaz gelen yerden tavuk esirgenmez" atasözünün devamı şu şekildedir: > "Sonunda eline güzel bir para geçecek o yüzden elindeki parayı kullanmaktan çekinme, unutma ki kaz gelen yerden tavuk esirgenmez." Bu atasözü, büyük kazançlar elde etmek için küçük fedakârlıkların yapılması gerektiğini ifade eder.

"Bin dereden su getirmek" deyimi, birini ikna etmek için birçok sebep ileri sürmek, dil dökmek anlamına gelir. Ayrıca, bir durumun gerçekleşmemesi ya da bunun uzaması için, gereksiz ve dolambaçlı sebepler öne sürmek; karşı tarafı çok fazla yormak, konuyu uzatarak bıktırmak anlamlarında da kullanılır.

"Geçmişi olmayanın geleceği olmaz" sözü, Bayram Ali Bayram tarafından kaleme alınan bir şiirde yer almaktadır. Ayrıca, benzer bir ifade olan "Geçmişini bilmeyen, geleceğini de bilemez" sözü, Şeyh Edebali'ye atfedilmektedir.

Al takke ver külah deyiminin hikayesi şu şekilde anlatılır: Vaktiyle gençten bir derviş, bir tekkeye mürid olur. Tekkedekiler, dervişe bir hırka, bir takke, bir de teşbih verirler.” Bu deyim, hikâyesindeki mânânın aksine, “yolunda giden alışverişleri, iyi anlaşan ortakları” anlatmak için kullanılır. Ayrıca, "al takke ver külah" deyimi, Rasim Öztekin'in herkesin “kavuk” diye bahsettiği takkeyi devredeceği şeklinde de yorumlanabilir. Deyimle ilgili başka hikayeler de olabilir.

"Yiğidin malı meydanda olur" atasözü, cömert insanların mallarını herkesin yararlanması için ortaya koyduklarını ve isteyenin bundan yararlanmasının mümkün olduğunu ifade eder. Ayrıca, bu atasözü çıplak gezmekten hoşlanan ve utanması olmayan kimselerle alay etmek için de kullanılır.

"Laf taşıyan gönül tez yorulur" ifadesinin anlamına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, laf taşıyan (nemmâm) kişinin özellikleri hakkında bilgi verilebilir. Laf taşıyan kişi, söylenen her sözü yalandır ve yalanını yemin ile desteklemeye çalışır. İslam inancına göre, laf taşımak büyük günahlardan biridir ve kul hakkı kapsamına girer.

"Ağaç yaprağını ne zaman dökeceğini bilir" atasözünün anlamı bulunamadı. Ancak, "ağaç yaprağı ile gürler" atasözünün anlamı şu şekildedir: İnsan, önemli işleri akrabası, yakını veya yandaşlarından güç alarak daha kolay yapar. İnsan, sosyal bir varlık olduğu için huzuru ve sağlığı için çevresindeki insanlara muhtaçtır. Bir kişi mutsuz olduğunda, çevresindeki değer veren insanlar da mutsuz olur. Ayrıca, "kavak, yaprağını tepeden dökerse kış çok olur" atasözü, sonbaharda kavak ağacının yapraklarını tepeden dökmeye başlamasının, o kışın çok çetin geçeceğinin göstergesi olduğunu ifade eder.

"Benim adım Hıdır, elimden gelen budur" atasözü, kişinin gücünün belli bir yere kadar yeteceğini, yeteneğini bu kadar olduğunu anlatır. Ele alınan bir iş konusunda daha fazlasını yapamayacağı, elinden bu kadarını gelebileceği yönünde ifade edilebilir. Ayrıca, sorumluluktan kaçmak için de kullanılabilir. Örnek cümle: "Yapabileceğim başka bir şey yok; benim adım Hıdır, elimden gelen budur."

Ziyan ile ilgili bazı atasözleri: Her ziyan bir öğüttür. Öfkeyle kalkan ziyanla (zararla) oturur. Az tamah çok ziyan getirir (az tamah çok ziyan verir). Ziyan olan koyunun kuyruğu yağlı olur. Ayrıca, "Çubuk kırılır, çıt der; kütük kırılır, küt der" ve "Az açgözlülük, çok ziyan verir" gibi atasözleri de ziyan ile ilgilidir.