Atasözleri

"Baba parası değil, alın teri" sözü, Rifat Serdaroğlu'na aittir. Bu ifade, 11 Nisan 2014 tarihli "Baba Parası Değil, Alın Teri" başlıklı yazısında kullanılmıştır.

"Eski hamam eski tas" deyimi, hiçbir şeyin değişmemiş, her şeyin eskisi gibi, bir değişiklik yok anlamına gelir. Örnek cümleler: "Köy aynı, insanlar aynı, eski hamam eski tas." "Tatilde memlekete gittim, her şey eski hamam eski tas."

"Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana" atasözü, kendini bilen, yaşama sorumluluğu duyan akıllı bir evladın gerçek malının, kendisinin kazandığı mal olduğunu ifade eder. Bu atasözü, babasının malına mülküne güvenip de çalışmayan ve hazır yemeye alışkın olan kimseleri uyarmak için kullanılır. Ayrıca, atasözüne göre, babadan kalan mal, mülk ya da para hazır olduğu ve değeri pek bilinmediği için kolay ve çabuk harcanır, tez biter.

En güzel akraba sözlerinden bazıları şunlardır: "Dostsuz ve akrabasız insanlar, ordusuz bir padişah gibi mesut olamazlar" (Firdevsi). "Gerçek yakınlık akrabalık bağıyla değil, sevgi bağıyla olur" (Hz. Ali). "Akrabanın düşmanlığı ve dostların eziyeti, yılan zehrinden daha acıdır" (Hz. Ali). "Kardeş ve akrabaya yakınlık göster, güler yüzle büyüğün ve küçüğün gönlünü al" (Yusuf Has Hacib). "Akrabanla münakaşa etme; zira misafirler gider o kalır" (Hz. Ebu Bekir). "Akraba, hak ettiği değeri dünyalık şeylerle bitirmeyendir" (Nebiha). "Akrabalar bir duvarın arkasındaki göremediğimiz kişilerdir. Biz ne zaman ihtiyaç duysak hemen yardımımıza koşarlar". "Bazı akrabalar vardır ki, düşmandan daha kötü, bazı akrabalar da vardır ki eşinden, dostundan daha iyi". "Akraba olanlar, Allah’ın kitabına göre birbirlerine daha yakındırlar" (En’am-151). "Akrabanızın bahçesi size daha iyi geliyor, akrabanızın ineği daha çok süt veriyor diye düşüyorsanız o zaman akrabanızı kıskanıyorsunuzdur".

"Hoppala Paşam Malkara Keşan" deyimi, bir şaşkınlık veya hayret ifadesidir. Deyimin kökeni şu hikayeye dayanır: Bir zamanlar Keşan'da bulunan bir vali, çok tembel biriymiş. Deyimin tam anlamı "Hey Paşam, ne bu Malkara Keşan?" olarak yorumlanabilir. Günümüzde, günlük konuşmalarda ve yazılı metinlerde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Atasözlerinin sonuna nokta konmasının nedeni, cümlenin tamamlandığını ve anlam bütünlüğünün sağlandığını belirtmektir.

"N" harfi ile başlayan bazı atasözlerinin anlamları: Namazda gözü olmayanın kulağı ezanda olmaz: Kişi yapmak istemediği işin ayrıntılarıyla ilgilenmez. Ne ekersen onu biçersin: Nasıl davranırsan öyle karşılık görürsün. Ne karanlıkta yat, ne kara düş gör: Tehlikelere karşı önlem almak, kendini ileride üzülmekten kurtarır. Ne oldum dememeli, ne olacağım demeli: Kişi, bugün içinde bulunduğu parlak durumun sürüp gideceğini sanmamalı, yarın kötü bir duruma düşeceğini hatırdan çıkarmamalıdır. Niyet hayır, akıbet hayır: İyi niyetle girişilen işin sonu hayırlı olur.

"Kılavuzu yanlış olanın burnu pislikten kurtulmaz" sözünün kimin tarafından söylendiğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, bu söz, "kılavuzu karga olanın burnu pislikten kurtulmaz" atasözünün yanlış yazılmış hali olabilir. "Kılavuzu karga olanın burnu pislikten kurtulmaz" atasözü, yanlış rehber seçildiğinde kötü sonuçlar doğacağını ifade eder. Atasözünün kökeni hakkında iki rivayet bulunmaktadır: 1. Rivayet 1: Eski zamanlarda bir adam ormanda yolunu kaybeder ve bir karga ona rehberlik eder. 2. Rivayet 2: Türk ve Orta Asya mitolojisinde kargalar, ölüm, uğursuzluk ve pislikle ilişkilendirilir.

Akıllı ve aptal ile ilgili bazı atasözleri: Akıllı düşman, aptal dosttan hayırlıdır. Aptal bir dosttansa akıllı bir düşman daha iyidir. Aptal ata binmiş, bey oldum sanmış. Akılsız başın cezasını (zahmetini) ayak çeker. Akılsız köpeği yol kocatır. Bir deli kuyuya bir taş atar, kırk akıllı çıkaramazmış. Kendini akıllı sanan herkes aptaldır. Akıllı, sözünü akılsıza söyletir. Akıllı bir ahmak, aptal bir ahmaktan daha aptaldır. Bilgili bir aptal, bilgisiz bir aptaldan daha aptaldır.

"Erken kalkan yol alır" atasözü, yapacakları işe herkesten önce başlayanların o işten kazançlı çıkacağını ve günün onlar için daha verimli geçeceğini ifade eder.

Z harfi ile başlayan bazı atasözleri ve anlamları: Zahmetsiz rahmet olmaz. Zaman sana uymazsa sen zamana uy. Zararın neresinden dönülse kârdır. Zemheride sür de çalı ile sür. Zenginin horozu bile yumurtlar. Zenginin malı, züğürdün çenesini yorar. Zorla güzellik olmaz. Zurnada peşrev olmaz, ne çıkarsa bahtına. Züğürt olup düşünmektense, uyuz olup kaşınmak yeğdir. Züğürtlük, zadeliği bozar.

"Dost kara günde belli olur" atasözünün bir hikayesi bulunamamıştır. Ancak, atasözünün anlamı şu şekilde açıklanabilir: İnsanlar mutlu oldukları zaman etrafında pek çok insan olabilir.

Masumiyet ile ilgili bazı atasözleri: Yoruba Atasözü: "Masumiyet suç olabilir.". İngiliz Atasözü: "Tövbe iyidir, ama masumiyet daha iyidir.". Afrika Atasözü: "Masumiyet suç olabilir.". Darkovan Atasözü: "Bir çığdaki her kar tanesi masumiyetini savunur.". Latin Atasözü: "Masumiyetin bilincinde olan bir zihin, söylenti yalanlarına güler.". Çin Atasözü: "Masumiyetinizi onurunuz pahasına kurtarmak, ülkenizi tehlikede kurtarmaktan daha iyidir.". Ayrıca, Polonya atasözü olarak "Masumiyetin kendisi bazen bir maskeye ihtiyaç duyar" ve "Masumiyet, cehaletin arka bahçesinde oynuyor" sözleri de bulunmaktadır.

"Arkana bakmasan ne olur?" ifadesinin doğrudan bir karşılığı bulunamamıştır. Ancak, "never look back" (asla arkana bakma) ifadesi, genellikle geçmiş yaşanmışlıkları bugüne taşıyan insanlar için kullanılır. Ayrıca, "arkana bakamazsın" ifadesi, ruhun 180 derecelik alanda izlediği görüntülerle ilişkilendirilerek, insanın gerçekte arkasına bakamayacağı şeklinde yorumlanabilir. Daha fazla bilgi için ilgili kaynaklara başvurulabilir: Milliyet.com.tr: "Never Look Back ne demek? Asla Arkana Bakma ne için kullanılır?". Siyerinebi.com: "Arkana Asla Bakma!". Gazeteduvar.com.tr: "Dönüp arkana bakmak". Eislamibilgiler.wordpress.com: "Arkana Bakamazsın!".

"Çantanı doldur" atasözü, Türkçe'de yaygın olarak kullanılan bir atasözü değildir. Ancak, benzer anlamlara sahip bazı atasözleri şunlardır: Fazla (artık) mal göz çıkarmaz: İhtiyaç duyulmayan mal elden çıkarılmamalıdır, çünkü hiç umulmadık bir günde ona gerek duyulabilir. Damlaya damlaya göl olur: Küçük birikimlerin zamanla büyük bir birikime dönüşeceğini anlatır. Eğer farklı bir atasözü kastediliyorsa, daha fazla bilgi veya bağlam sağlanması gerekebilir.

"Adam olacak çocuk, bokundan belli olur" atasözü, bir insanın bir işte başarılı olup olamayacağı, ilerleyip ilerleyemeyeceği daha ilk girişimlerinden belli olur anlamına gelir. Kişinin o işi ciddiye alıp almaması, ilerideki durumuna ilişkin bir fikir verebilir.

"Kişi kendinden bilir işi" atasözü, olumlu ya da olumsuz bir işin inceliklerini, o işle ilgili geçmişte tecrübesi olan kişilerin daha iyi bildiği anlamına gelir. Ayrıca, bu atasözü başka anlamlar da taşır: Bir başkası için kötü şeyler düşünen ya da herhangi bir kişi, olay ya da gelişme hakkında kötü sözler sarf eden birisinin bu hareketi, kendi içindeki kötülüklerin dışa vurumudur. Birinin başkaları hakkında yaptığı olumsuz yorumların ya da suçlamaların, aslında kendi iç dünyasını yansıttığını anlatır. Bu atasözü, genellikle laf sokmak amacıyla kullanılır.

"Körler sağırlar birbirini ağırlar" atasözü, aynı niyet içerisinde olanların ve bu niyetin genellikle kötü bir niyet olması sonucu insanların birleştiğini anlatır. Ayrıca, şu anlamlara da gelebilir: Toplum tarafından önemsenmeyen, ciddiye alınmayan, dışlanan insanlar birbirlerini daha iyi anladıkları için bir arada olurlar, birbirlerine yakınlık gösterip, destek olurlar. Ortak hobileri, eğlence kültürleri, sosyal statüleri olanlar genelde birbirleriyle ortak mekanlarda ve beraber zaman geçirirler.

En güzel deyişler arasında şunlar sayılabilir: "Bir insanın gerçek zenginliği, onun bu dünyada yaptığı iyiliklerdir". "Bir ulusun büyüklüğü, nüfusun çokluğu ile değil, akıllı ve erdemli kişilerin sayısıyla ölçülür". "Bir okul açan, bir hapishane kapatır". "Bir mermer parçası için heykeltıraş ne ise, ruh içinde eğitim olur". "Bir paranın nereden geldiğini görmek istiyorsan, nereye gittiğine bak". "Bir şeyi bildiğin zaman, onu bildiğini göstermeye çalış. Bir şeyi bilmiyorsan, onu bilmediğini kabul et. İşte bu bilgidir". "Bir ulusun geleceği, o ulusun insanlarının göreceği eğitime bağlıdır". "Gerçek bir arkadaş, iki gövdede yaşayan bir ruhtur". "Gülmek bir güneştir. İnsanın yüzünden hüzün ve keder kışını defeder". "Yanıldığını asla kabul etmeyenler, en çok yanılanlardır". Ayrıca, güzel deyişler için Pinterest'te "Güzel Deyişler" panosu ziyaret edilebilir.

"Gençlikte para kazan, kocalıkta kur kazan, ihtiyarlıkta ye" atasözü, kişinin gençliğinde çalışıp para biriktirmesi gerektiğini, böylece ihtiyarladığında çalışamadığı dönemde rahat bir şekilde geçinebileceğini ifade eder. Gençlik, insanın en verimli çağıdır ve bu dönemde kazanılan para, ilerleyen yaşlarda ihtiyaç duyulduğunda büyük önem taşır.