Atasözleri

Köy ile ilgili bazı atasözleri: Abdalın dostluğu köy görününceye kadar. Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar. Görünen köy kılavuz istemez. Horozu çok olan köyde sabah geç olur. Köpeksiz köy bulmuş da çomaksız geziyor. Ölümden öte köy yoktur. Yetişemediğin köyün alt tarafında (beri yanında) yat.

Battı balık yan gider bir deyimdir. Deyim, "işlerin kötü gittiğine, düzelmeyeceğine, bu konuda da umut kalmadığına göre artık istenildiği gibi davranılabilir, ne olursa olsun" anlamında kullanılır.

"Oğuz'un başına ne gelirse uykudan gelir" ifadesi, Dede Korkut'un bir sözünden alıntıdır. Ayrıca, Yusuf Tuna'nın bir şiirinin adı da "Oğuzun Başına Ne Gelirse Uykudandır"dır. Bu sözün tam olarak ne anlama geldiği kaynaklarda belirtilmemiştir.

"Eğreti ata binen tez iner" atasözü, geçici olarak başkasının malını, yetkisini veya gücünü kullanan kişinin, çok geçmeden bunları asıl sahibine geri vermek zorunda kalacağını ifade eder. Bu atasözü, aynı zamanda bir uyarı niteliği taşır; kimseye gözü kapalı güvenmeden, her işin planlı ve doğru bir şekilde yapılması gerektiğini vurgular.

"Üzümünü ye (de), bağını sorma" atasözü, sunulan imkanlardan, ürünlerden, nimetlerden yararlanmanın önemini vurgularken, bunların kaynağını sorgulamanın her zaman gerekli veya doğru olmayabileceğini ifade eder. Bu atasözü, insanların, bir şeyin kökenini araştırmak yerine, onun değerine ve sağladığı faydaya odaklanmaları gerektiğini de anlatır.

"Her yaşayan sağ sayılmaz, diri diri ölen de var. Derdi bilinmesin diye, öle öle gülen de var" sözü, dertli olmasına rağmen bunu belli etmeyen, gülmeye çalışan insanları ifade eder. Bu söz, aynı zamanda Ramiz Karaeski'ye ait bir şiirden bir dizedir. Sözün tam haline ve farklı yorumlamalara şu sitelerden ulaşılabilir: suskunduvar.com; tiktok.com; edebiyatdefteri.com.

"Çevir kazı yanmasın" bir atasözü değil, bir deyimdir. Anlamı: Bir kişinin konuşma sırasında pot kırdığını fark ederek hemen konuyu değiştirmeye çalışması durumunu ifade eder.

"Koyunun bulunmadığı yerde keçiye Abdurrahman Çelebi derler" atasözü, istenilen nitelikteki şey bulunamadığında onun daha düşük nitelikte olanına da razı olunmasını ifade eder. Ayrıca, cehaletin ve yokluğun vurgulandığı bir deyim olarak da kullanılır.

Dünya ile ilgili bazı özlü sözler: "Dünya, yaşamın mümkün olduğu tek yerdir. Ona iyi bak". "Dünya bir bahçe, her birimiz bir çiçeğin tohumuyuz". "Dünya, gökyüzündeki en güzel yıldızın etrafında dönen bir masaldır". "Dünya, sonsuzluk içinde küçük bir parantezdir" (Jackson Brown). "Dünya, bir sahnedir, herkes rolünü oynadıktan sonra çekip gider" (Winschooten). "Bu dünya bize atalarımızdan miras kalmadı, biz onu çocuklarımızdan ödünç aldık" (Afrika Atasözü). "Dünya, düşünenler için bir komedi, hissedenler için bir trajedidir" (Horace Mann). "Dünya, mü’minin zindanı, kafirin ise Cennet’idir" (Hadis-i Şerif). "Dünya, günah kadar çirkin ve neredeyse günah kadar güzel..." (Frederich Locker). "Dünya, evrenin büyük bir sahnesidir; rolleri seçen ise genelde kader" (O. Wilde).

"Son Gülen İyi Güler" atasözü, 1755-1794 yılları arasında yaşamış olan Jean Pierre Claris de Florian'ın, iki köylü ile bulut isimli masalından günümüze kadar ulaşmıştır. Ayrıca, Makedonya Kralı İskender'in, Aristo'dan ders aldığı ve Aristo'nun İskender'e savaşlarda kesin sonuç almadan geçici başarılara güvenmemesini, son gülenin iyi güleceğini, kazananın son gülen olduğunu öğrettiği de söylenir. Ancak, atasözünün kesin bir sahibine dair bilgi bulunmamaktadır.

"Zarardasınız, ziyan olacaksınız" ifadesi, bir şeyin kullanılamaz hale gelerek, zaman ve kaynakların boşa harcanarak değer kaybetmesi anlamına gelir. Ayrıca, bu ifade, olumsuz bir durum karşısında şaşkınlık ve hayret belirtmek için de kullanılabilir. Örnek bir kullanım: "Biz kimseye zarar olmadık, ziyanda olmayız ama siz zarardasınız, ziyan olacaksınız".

Ankara ile ilgili üç tane atasözü şunlardır: 1. "Var herifin gartına, çık göğsünün tahtına; var herifin gencine, her gün gönlün incine". 2. "Al devletlinin gızını, tutsun dölene dölene; al dilencinin gızını, tutsun dalana dalana". 3. "Baba baca tütünü gor gider, ana güder kuzuyu".

"Besle kargayı" atasözünün devamı, "oysun gözünü" şeklindedir. Bu atasözü, yapılan iyiliğe karşılık nankörlük ve ihanet görme ihtimalini anlatır.

Bıkkınlık ve yorgunluk ile ilgili atasözleri arasında şunlar bulunmaktadır: Yorgun öküzün çüş canına minnet. Yorgun eşeğin ıslık canına minnet. Yorgun eşeğin çüş canına minnet. Yorgun öküzün ıslık canına minnet. Bu atasözleri, yorgun hayvanların bile küçük bir rahatlamayı memnuniyetle karşıladığını ifade eder.

"Alın terini kim çıkarıyor?" sorusuna yanıt bulunamadı. Ancak, "alın teri" deyimi, para kazanmak ve mal mülk sahibi olmak için çalışmak, emek vermek anlamına gelir. Ayrıca, "alın teri" fiziksel bir güç harcanarak yapılan işler sonrasında, alın bölgesinden akan ter olarak da tanımlanır.

"Yazı gelirse kazanırım, tura gelirse kaybederim" ifadesi, yazı tura oyununda olası bir durumu ifade eder. Ayrıca, bu ifade, Wall Street broker'lerinin bütün dünya ile alay ettiği, "yazı gelirse biz kazanıyoruz, tura gelirse siz kaybediyorsunuz" şeklindeki slogana da atıfta bulunabilir.

"Yatan aslandan gezen tilki yeğdir" atasözü, çok güçlü olup çalışmayan, soylu olup bir şeyler üretmeyen, tembel tembel oturup başkalarının sırtından geçinen kimselerden; güçsüz olup çalışan, boş oturmayan ve geçimini sağlamak için uğraşan kimselerin daha iyi olduğunu ifade eder. Ayrıca, gücü az olduğu halde çok çalışan kişinin, çalışmayan güçlü kişiden daha başarılı olacağı şeklinde de yorumlanabilir.

"Kız anadan görmeyince öğüt almaz, oğul babadan görmeyince sofra açmaz" atasözü, erkek çocuklarının erkeklerin yapması gereken şeyleri babalarından, kız çocuklarının ise kadınların yapması gereken şeyleri annelerinden öğrendiklerini ifade eder.

"Armutun dibine düşmek" bir atasözüdür. Atasözü, "kişiyi dünyaya getiren ve yetiştiren ebeveynleri kimse çocuk da onlar gibi olur" anlamında kullanılır. Atasözleri ve deyimler, belirli durumları çarpıcı bir şekilde ifade eden kalıplaşmış sözlerdir.

"Bulutlar gider Şam'a, çek eşeğini dama" bir atasözüdür. Atasözleri, genellikle bir öğüt vermek yerine bir durumu anlatan, kültürü yansıtan söz öbekleridir.