Aşılar

Dünyanın en ölümcül hastalıklarının yok olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Tıbbi Gelişmeler: Antibiyotikler ve diğer tedavi edici ilaçların geliştirilmesi, bazı hastalıkların kontrol altına alınmasını ve yayılmasını durdurmayı sağlamıştır. 2. Karantina ve Hijyen Uygulamaları: Salgın hastalıkların yayılmasını önlemek için karantina, sosyal izolasyon ve hijyen kurallarına uyulması, hastalıkların etkisini azaltmıştır. 3. Aşılar: Bazı hastalıklara karşı geliştirilen aşılar, kitlesel aşılama programlarıyla salgınların önüne geçilmesini sağlamıştır. Ancak, bazı ölümcül hastalıklar hala varlığını sürdürmektedir ve kesin tedavileri bulunmamaktadır, örneğin HIV/AIDS ve Ebola gibi.

Sağlık çalışanlarına özel durumlarda uygulanması gereken aşılar şunlardır: 1. Hepatit A: Mutfak personeli, yenidoğan yoğun bakım ünitesi çalışanları ve kronik karaciğer hastalığı olanlar için önerilir. 2. Polio: Polio virüsü numunelerini işleyen laboratuvar çalışanları ve vahşi polio taşıyıcısı kişilerle temas riski olanlar için gereklidir. 3. Kuduz: Laboratuvar çalışanları ve veterinerler için önerilir. 4. Sarı Humma: Sarıhumma virüsü ile temas riski olan laboratuvar personeli ve sarıhumma endemik bölgelerine seyahat edecekler için gereklidir. 5. Meningokok: Mikrobiyoloji laboratuvarında meningokok ile çalışan personel için önerilir. Bu aşılar, sağlık çalışanlarının çalışma koşulları ve bireysel özelliklerine göre belirlenir.

Çocukların hiç hastalanmamasının nedeni, bağışıklık sistemlerinin mükemmel çalışmasıdır. Ancak, bu durum nadirdir ve genellikle mümkün değildir. Çocukların nadiren hastalanmasının bazı nedenleri şunlardır: Anne sütü ile beslenme: İlk altı ay boyunca sadece anne sütü ile beslenen ve sonrasında 2-2.5 yaşına kadar emzirilen çocuklar, pek çok hastalıktan korunur. Sağlıklı yaşam tarzı: Dengeli beslenme, yeterli uyku ve düzenli egzersiz, bağışıklık sistemini güçlendirir. Aşılar: Belirli yaşlarda tamamlanması gereken aşılar, çocukları ciddi bulaşıcı hastalıklardan korur. Hijyen: El yıkama alışkanlığı ve kalabalık ortamlardan uzak durma, enfeksiyonların yayılmasını engeller. Eğer çocuk sık sık hastalanıyorsa, bir uzmana danışmak önemlidir.

Kesici alet yaralanmalarında tetanos aşısı yapılması gerekmektedir.

Verem (BCG) aşısını yaptırması gerekenler şunlardır: 1. Bebekler ve çocuklar: Özellikle tüberkülozun yaygın olduğu bölgelerde, doğumdan sonraki 3. ayda BCG aşısı yapılması önerilir. 2. Yüksek risk taşıyan kişiler: Verem oranlarının yüksek olduğu bir ülkede doğmuş ebeveynleri bulunanlar, bulaşıcı verem enfeksiyonu taşıyan biriyle yaşayan veya yakınlaşan kişiler. 3. Sağlık çalışanları ve belirli meslek grupları: 16 yaş ve altı tüm çocuklar, 16-35 yaş arasındaki veterinerler, mezbaha çalışanları ve göçmenlerle çalışanlar. 4. Aşı takvimine göre diğer gruplar: Bağışıklık sistemi yeterince gelişmemiş kişiler ve belirli sağlık koşullarına sahip olanlar. Aşının yapılmaması gereken durumlar arasında ise HIV enfeksiyonu, aktif enfeksiyon, gebelik ve aşıya karşı bilinen alerjiler bulunur.

Bebeklere yapılan aşıların etkisi genellikle aşı vurulduktan kısa bir süre sonra ortaya çıkar ve 1-2 gün sürer. Ancak, her çocuğun tepkisi farklı olabilir ve bazı durumlarda yan etkiler daha uzun sürebilir. Eğer aşı sonrası belirtiler beklenenden daha uzun sürerse veya şiddetlenirse, bir sağlık profesyoneline danışmak önemlidir.

Polisakkarit aşılar genellikle 3 doz olarak uygulanır.

Zatürre (pnömokok) aşısı, 65 yaş ve üzerindeki kişilere her 5 yılda bir yapılmalıdır.

Evet, askerlikte tetanoz aşısı yaptırmak zorunludur. Tetanoz, ciddi sonuçlar doğurabilen bir hastalık olduğundan, aşılama ile önlenmesi büyük önem taşır.

Tetanoz aşısından sonra duş almak genellikle iyidir. Ancak, aşı yapılan bölgeye dikkat edilmesi ve aşırı su veya sabun kullanımından kaçınılması önerilir.

Yanıkara aşısı, sağlıklı sığırlara omuz gerisi derisi altına 2 cc olarak 8 aylık bağışıklık sağlayacak şekilde uygulanır. Ayrıca, hastalık şüphesi olduğunda ve nakliye öncesi koruyucu müdahale olarak da yapılabilir.

7 aylık bir bebeğe yapılması gereken aşı bulunmamaktadır. Türkiye'de Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen bebek aşı takvimine göre, 7. ayda yapılması gereken herhangi bir aşı yoktur. Ancak, bebeğin aşı takvimi hakkında en doğru bilgiyi almak için bir doktora danışılması önerilir.

Tetanoz aşısı sonrası halsizlik genellikle birkaç gün içinde geçer. Bu süre zarfında, bol sıvı alımı ve dinlenme önerilmektedir.

Kalp hastaları, zatürre (pnömokok) ve grip (influenza) aşılarını yaptırmalıdır. Diğer öneriler: - KPA13 konjuge zatürre aşısı: Bu aşı, ücretsiz olarak kurumların aşı birimlerinden veya aile sağlığı merkezlerinden temin edilebilir. - Polisakkarit 23 değerli pnömokok aşısı ve influenza aşısı: Reçete ile eczaneden alınıp, bir sağlık kuruluşunda uygulanabilir. Aşılar, kalp hastalarının enfeksiyonlara karşı direncini artırır ve hastaneye yatış ile ölüm riskini azaltır. Aşı olma kararı için bir doktora danışılması önerilir.

Kuduz aşısı titre testi, evcil hayvana kuduz aşısı yapıldıktan en az 30-32 gün sonra yapılır.

Evet, köpek tırmalaması sonrası aşı yapılması önerilir. Kuduz virüsü, enfekte hayvanların tükürüğü aracılığıyla açık yaraya bulaşabilir. Aşı, genellikle kuduz şüphesi olan hayvanlar tarafından ısırılan veya tırmalanan bireylere uygulanır ve 4-5 dozdan oluşan bir protokol şeklinde uygulanır.

Aşı dolabında bazı aşılar yan yana konulabilir, bunlar: 1. Üst rafa: OPA, sulandırıcıları ayrı olmak üzere Hib, BCG, KKK, Kızamık ve Kızamıkçık aşıları ile meningokok aşısı. 2. Orta rafa: DaBT-İPA-Hib, Kuduz aşıları. 3. Alt rafa: KPA, Hep B, Td, DT aşıları ile PPD solüsyonu. Aşıların yan yana konulurken donmaya karşı hassasiyetleri ve orijinal kutularında saklanması gerektiği unutulmamalıdır.

2-8 derece arasında soğuk zincirde saklanan ürünler arasında aşılar ve farmasötik ürünler bulunur.

Adenoviral aşı, genellikle askeri personel gibi belirli gruplar için onaylanmıştır. ABD’de, tip 4 ve 7 için geliştirilen canlı adenoviral aşı, şu an yalnızca askeri personel için kullanılmaktadır ve genel halk için sunulmamaktadır. Aşının kimler için uygun olduğuna bir sağlık profesyoneli karar vermelidir.

28. haftada tetanoz aşısı yapılabilir, ancak en uygun zaman genellikle gebelik döneminin 27. ile 36. haftaları arasındadır. Tetanoz aşısı, hamilelik sırasında hem annenin hem de bebeğin sağlığını korumak için önerilir. Aşı öncesi, olası riskleri değerlendirmek için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.