Aşılar

BCG aşısı (Bacillus Calmette-Guérin), tüberküloz hastalığına karşı koruma sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Başlıca işlevleri şunlardır: - Ağır seyreden tüberküloz formlarını önlemek: Özellikle çocuklarda menenjit gibi ciddi komplikasyonlara karşı etkilidir. - Bağışıklık sistemini güçlendirmek: Aşı, bağışıklık sistemini uyararak genel bir koruma sağlar ve diğer enfeksiyonlara karşı da koruyucu olabilir. Uygulama alanları: Yüksek tüberküloz riski taşıyan ülkelerde, genellikle yeni doğan bebeklere uygulanır. Sınırlamaları: Aşının pulmoner tüberküloza karşı koruyucu etkisi değişkenlik gösterir ve immün sistemi baskılanmış bireylerde önerilmez.

Kanser aşıları şu an için belirli kanser türleri üzerinde denenmekte ve kullanılmaktadır. Bazı etkili olduğu kanser türleri: Melanom ve prostat kanseri. HPV ile ilişkili serviks kanseri. Ayrıca, bağırsak kanseri, akciğer kanseri, böbrek tümörü ve lenfoma gibi kanser türlerinde de kanser aşılarının etkinliği gösterilmiştir. Not: Kanser aşılarının her hasta için uygun olup olmadığını belirlemek ve doğru uygulama protokollerini geliştirmek için ulusal ve uluslararası sağlık otoritelerinin rehberliğine ihtiyaç vardır.

Yenidoğan bakımı bebeğin sağlıklı bir şekilde büyümesi için çeşitli unsurları içerir: 1. Beslenme: Yenidoğanlar ilk aylarda sadece anne sütü veya mama ile beslenir. 2. Uyku: Yenidoğanlar günde yaklaşık 16-20 saat uyur. 3. Temizlik ve Hijyen: Bebeklerin cildi hassas olduğu için parfümsüz ve hipoalerjenik ürünler kullanılmalıdır. 4. Cilt Bakımı: Bebeğin cildi nemli tutulmalı ve haftada 2-3 kez banyo yaptırılmalıdır. 5. Aşılar ve Sağlık Kontrolleri: Yenidoğanların düzenli olarak doktor kontrollerine gitmesi ve önerilen aşıları olması önemlidir. 6. Gaz Problemleri: Yenidoğanlarda gaz sancısı olabilir, bu durumu hafifletmek için bebeğin karnına masaj yapılabilir veya probiyotik damlalar kullanılabilir. Bu süreçte ebeveynlerin sabırlı ve dikkatli olmaları, gerektiğinde uzmanlardan destek almaları önerilir.

4. ay aşısı, iki doz halinde uygulanır ve iki aşı dozu arasında en az 4 hafta olması önerilir.

Evet, kızamık tehlikeli bir hastalıktır. Kızamık, özellikle bebekler ve küçük çocuklar için ciddi komplikasyonlara yol açabilen bulaşıcı bir hastalıktır. Kızamığın tehlikeli sonuçları arasında zatürre, menenjit, beyin iltihabı ve hatta ölüm bulunabilir. En etkili korunma yöntemi ise kızamık aşısı olmaktır.

Kuduz aşısının yan etkileri genellikle 2 gün içinde kendiliğinden geçer. Yaygın yan etkiler arasında aşı uygulama yerinde ağrı veya hassasiyet, şişlik veya kızarıklık, yorgunluk, baş ağrısı, kas veya eklem ağrıları bulunur. Nadir durumlarda ise anafilaktik şok, sinir sistemi ile ilgili sorunlar, yüksek ateş veya soğuk algınlığı belirtileri gibi ciddi yan etkiler ortaya çıkabilir ve bu durumda derhal bir sağlık profesyoneline başvurulması önemlidir.

Tetanoz aşısının yan etkileri genellikle 1-3 gün içinde ortaya çıkar ve 3-7 gün içinde kendiliğinden geçer. Ancak, bazı durumlarda yan etkilerin süresi uzayabilir ve ek tedavi gerekebilir.

Afrika seyahatinde alınması gereken ilaçlar şunlardır: 1. Sarıhumma aşısı: Gana, Nijerya, Senegal, Kenya, Tanzanya ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti'ne giriş için zorunludur. 2. Sıtma ilaçları: Sıtma riski yüksek olduğu için sinek kovucu sprey ve uzun kollu giysiler kullanılmalıdır. 3. Genel seyahat ilaçları: Ağrı kesiciler, soğuk algınlığı ilaçları, antibiyotikler, bulantı hapı ve ishal ilacı gibi temel ilaçlar da yanınıza alınmalıdır. Seyahat öncesi en az 4-6 hafta içinde aşıların tamamlanması ve seyahat sağlığı merkezinden danışmanlık alınması önerilir.

Tetanoz hatırlatma dozu 10 yılda bir yapılması önerilir.

Hepatit B aşınızı nereden gördüğünüzü öğrenmek için aşağıdaki yöntemleri kullanabilirsiniz: 1. Sağlık Kayıtları ve Aşı Kartı: Aile hekiminizle iletişime geçerek aşı kayıtlarınızı talep edebilirsiniz. 2. Kan Testleri: Anti-HBs (Hepatit B yüzey antikoru) düzeyinizi ölçtürerek aşı olup olmadığınızı öğrenebilirsiniz. 3. E-Nabız Sistemi: Türkiye'de E-Nabız uygulaması üzerinden sağlık kayıtlarınıza ulaşarak aşı durumunuzu kontrol edebilirsiniz. Bu yöntemler, Hepatit B'ye karşı bağışıklık durumunuz hakkında net bilgiler edinmenizi sağlar.

Tetanoz aşısından sonra riskli dönem, genellikle aşının yapıldığı bölgede şiddetli ağrı veya kızarıklık, yüksek ateş, hareket kısıtlılığı ve solunum zorluğu gibi belirtilerin ortaya çıkması durumunda uzar. Aşağıdaki durumlarda hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir: - Yüksek ateşin 3 günden fazla sürmesi. - Aşı bölgesinde anafilaktik reaksiyon belirtileri (örneğin, şişlik, kaşıntı, döküntü). Genel olarak, tetanoz aşısının yan etkileri hafif olup, birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.

ATS (Aşı Takip Sistemi) aşısı, üç doz olarak uygulanır.

EUL (Emergency Use Listing) ve OIPS (Office of International Programs and Services) farklı anlamlara sahiptir: 1. EUL: Bu, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından geliştirilen bir prosedürdür ve lisanslanmamış aşılar, terapötikler ve in vitro tanı ürünlerinin acil sağlık durumlarında kullanımını hızlandırmak için risk tabanlı bir değerlendirme sürecidir. 2. OIPS: Bu kısaltma, Smithsonian Enstitüsü'nde yer alan Uluslararası Programlar ve Hizmetler Ofisi anlamına gelir.

Hepatit B aşısı, yaklaşık olarak 20 yıl koruma sağlar.

Kuduz aşısı sonrası halsizlik genellikle 1-2 gün içinde kendiliğinden geçer. Ancak, halsizlik hissi uzun süre devam ederse veya şiddetlenirse bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Afrika gezisinde yapılması gereken aşılar şunlardır: 1. Sarı Humma: Orta ve Güney Amerika ile Afrika'nın tropikal bölgelerine seyahat edecekler için zorunludur. 2. Tifo: Hijyen kaynaklı bir hastalık olup, Kuzey ve Batı Afrika, Asya'nın güneyi, Orta ve Güney Amerika'da görülme oranı yüksektir. 3. Meningokok: Özellikle hac ve umre döneminde Mekke ve Medine'ye gidecek olanlar için Suudi Arabistan tarafından istenmektedir. 4. Hepatit A ve B: Bu hastalıkların yaygın görüldüğü ülkeler arasında Çin, Afrika, Asya'nın merkezi ve kuzey doğusu, Ortadoğu ve Doğu Avrupa yer alır. 5. Sıtma: Koruyucu bir aşısı yoktur, ancak sıtma ilacı alınarak ve sivrisineklerden uzak durarak korunma sağlanabilir. Aşıların seyahatten en az 4-6 hafta önce tamamlanması gerekmektedir. Detaylı bilgi ve aşı takvimi için Sağlık Bakanlığı'nın resmi sitesine başvurulabilir.

Hepatit B aşısı, genellikle ömür boyu koruma sağlar. Ancak, bazı risk gruplarında antikor seviyelerinin yeterli olup olmadığını kontrol etmek için kan testi yapılması önerilir.

Measles (Kızamık) ve Flu (Grip) arasındaki temel farklar şunlardır: Measles (Kızamık): - Bulaşma: Measles, solunum damlacıklarıyla yayılır ve oldukça bulaşıcıdır. - Belirtiler: İlk belirtiler arasında yüksek ateş (103-105°F), öksürük, burun akıntısı, kırmızı gözler ve Koplik lekeleri bulunur. - Komplikasyonlar: Özellikle küçük çocuklarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir ve hastaneye yatış gerektirebilir. - Aşı: Measles'e karşı MMR (kızamık, kabakulak, kızamıkçık) aşısı mevcuttur. Flu (Grip): - Bulaşma: Influenza virüsü, öksürük, hapşırık veya konuşma sırasında yayılan damlacıklarla bulaşır. - Belirtiler: Ani başlayan ateş (100.4°F üzeri), baş ağrısı, vücut ağrıları, titreme, kuru öksürük, boğaz ağrısı ve yorgunluk gibi semptomlar görülür. - Komplikasyonlar: Tedavi edilmezse zatürre gibi daha ciddi hastalıklara yol açabilir. - Aşı: Flu'ya karşı mevsimsel grip aşısı mevcuttur.

Zatürreden korunmak için iki ana zatürre aşısı önerilir: 1. Pnömokok Polisakkarit Aşısı (PPSV23): 65 yaş üstü bireyler ve kronik hastalığı olanlar için uygundur. 2. Pnömokok Konjuge Aşısı (PCV13): Çocuklarda ve bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde daha etkilidir. Aşıların uygulanma takvimi ve gerekliliği, kişinin sağlık durumuna göre değişebilir. En doğru bilgi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

8. ay aşısı, beşli karma aşı (DaBT-İPA-HİB) olarak uygulanır ve 4. ay, 6. ay ve 18. ay olmak üzere üç doz halinde yapılır.