Aşılar

BCG aşısı, diğer adıyla verem (tüberküloz) aşısı, kişilerin verem bakterisine maruz kalmaları durumunda bakterinin vücuda girmesini engellemez ancak hastalığın tehlikeli seyrini önler. BCG aşısının işe yaradığı durumlar: Çocuklarda ciddi tüberküloz türlerine karşı koruma sağlar. Akciğer tüberkülozunu önlemede meta analizlerde %50 etkili bulunmuştur. Yetişkinlerdeki etkisi ise sınırlı olabilir ve akciğer tüberkülozuna karşı tam bir koruma sağlamayabilir. BCG aşısı, Türkiye’de bebek ve çocukların rutin aşı takviminde yer almaktadır.

Kanser aşıları şu anda özellikle melanom, prostat kanseri ve HPV ile ilişkili serviks kanseri gibi belirli kanser türleri üzerinde denenmekte ve kullanılmaktadır. Araştırmalar, bu aşıların diğer kanser türleri için de potansiyel tedavi seçenekleri sunabileceğini göstermektedir. Kanser aşılarının etkili olduğu bazı kanser türleri: akciğer kanseri; baş ve boyun kanseri; böbrek hücresi kanseri; cilt kanseri; Hodgkin lenfoma; karaciğer kanseri; kolon kanseri; meme kanseri; mesane kanseri; mide kanseri. Kanser aşılarının hangi kanser türlerine iyi geldiği, kişinin sağlık durumu, kanserin türü, evresi ve kullanılan aşı türüne bağlı olarak değişebilir. Kanser aşısı tedavisi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

4. ay aşısı, 2. ay aşısının ikinci dozu olarak uygulanır. 2. ay ile 4. ay aşısı arasındaki süre, yani aşıların arası en az 4 hafta olmalıdır. Aşı takvimi, bebeğin sağlık durumuna ve aşıların türüne göre değişiklik gösterebilir. En doğru bilgi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Zatürre aşısı, genellikle bir kez uygulanır ve uzun süreli koruma sağlar. Bazı riskli durumlarda yıllık zatürre aşısı yapılabilir: Bağışıklık sistemi zayıflamış veya kronik hastalığı olan ileri yaştaki yetişkinler; Kemoterapi alan bireyler; Organ nakli geçirmiş kişiler. 65 yaş ve üzeri yetişkinlerin, aşının türüne bağlı olarak, genellikle bir veya iki doz zatürre aşısı olması önerilir. Zatürre aşısının mevsimi yoktur, yılın her ayında yaptırılabilir.

Kuduz aşısı sonrası görülen yan etkiler genellikle 48 saat içinde kendiliğinden geçer. Hafif yan etkiler arasında aşı yapılan kısımda şişlik, kaşıntı ve kızarıklık, baş dönmesi, baş ağrısı, kas ağrısı, hâlsizlik, mide bulantısı, karın ağrısı bulunur. Ciddi alerjik reaksiyonlar çok nadir görülür ve genellikle birkaç saat içinde belirtiler kendini gösterir. Kuduz aşısı sonrası yan etki süresi, bireyin bağışıklık sistemine ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.

Tetanoz aşısı yan etkileri genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. En sık karşılaşılan hafif yan etkiler şunlardır: enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık veya şişlik; hafif ateş; halsizlik, baş ağrısı, bulantı ve kusma. Nadiren, alerjik reaksiyonlar veya diğer ciddi yan etkiler gelişebilir. Yan etkilerle karşılaşıldığında doktora başvurulması önemlidir.

Afrika seyahatinde alınması gereken ilaçlar, gidilecek ülkeye ve seyahatin süresine göre değişiklik gösterebilir. Bazı önerilen ilaçlar: Sıtma ilaçları: Meflokin, Atovaquone/Proguanil veya Doksisiklin gibi ilaçlar, sıtma riski olan bölgelerde seyahat süresince ve dönüş sonrası bir hafta boyunca alınmalıdır. Sarıhumma aşısı: Sarıhumma hastalığının görüldüğü ülkelere seyahatten 10 gün önce aşı yapılmalıdır. Hepatit A ve B aşıları: Kontamine su ve yiyeceklerle bulaşan bu hastalıklara karşı aşılar seyahatten 4-6 hafta önce yapılmalıdır. Kuduz aşısı: Kuduz riski olan bölgelerde hayvan ısırıklarına karşı koruma sağlar. İlaçlar mutlaka hekim önerisiyle kullanılmalıdır. Seyahat öncesi en yakın Seyahat Sağlığı Merkezi'nden danışmanlık alınması önerilir.

Hepatit B aşısı olup olmadığınızı öğrenmek için aşağıdaki sağlık kuruluşlarına başvurabilirsiniz: Aile Hekimi: Aşı durumunuzu kontrol edebilir ve gerekli bilgileri verebilir. Sağlık Ocağı: Aşı kaydınızı sorgulayabilir ve aşı geçmişinizi öğrenebilirsiniz. Hastane: Sağlık kaydınızı inceleyerek aşı durumunuzu teyit edebilirsiniz. Ayrıca, T.C. Sağlık Bakanlığı'nın aşı takip sistemi üzerinden de aşı geçmişinizi kontrol edebilirsiniz. Hepatit B aşısı genellikle bebeklik ve çocukluk döneminde uygulanır, ancak risk grubundaki yetişkinler için de önerilir.

Tetanoz aşısından sonra riskli dönem, genellikle enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi yan etkilerin görüldüğü ilk birkaç gün olarak kabul edilir. Daha ciddi yan etkiler, örneğin alerjik reaksiyonlar, çok nadir görülür. Tetanoz aşısının koruyuculuğu yaklaşık 10 yıldır.

ATS aşısı olarak belirtilen bir aşı bulunmamaktadır. Ancak, bazı aşıların doz sayıları şu şekildedir: Hepatit A aşısı: 18. ayın sonunda (ilk doz) ve 24. ayın sonunda (ikinci doz) yapılır. KKK (Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak) aşısı: 12. ayın sonunda (ilk doz) ve 48. ayın sonunda (ilkokul 1. sınıfa denk gelir - ikinci doz) yapılır. HPV (İnsan Papilloma Virüsü) aşısı: Genellikle 9-26 yaş arası önerilir, ancak 27-45 yaş arası yetişkinler doktorlarıyla görüşerek fayda/risk değerlendirmesi sonrası aşılanabilir. Aşı takvimi, kişinin sağlık durumuna ve risk faktörlerine göre değişiklik gösterebilir. En doğru bilgi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

EUL OIPS, farklı anlamlara sahip kısaltmalardır: EUL (European University of Lefke), Lefke Avrupa Üniversitesi'ni ifade eder. OIPS, Smithsonian Enstitüsü'nde yer alan Uluslararası Programlar ve Hizmetler Ofisi anlamına gelir. EUL OIPS ise bu iki kurumun birleşimiyle ilgili spesifik bir bilgi veya hizmet sunmamaktadır.

Hepatit aşılarının koruma süresi, aşı türüne ve uygulama şekline bağlı olarak değişiklik gösterir: Hepatit B aşısı: Çoğu kişide ömür boyu koruma sağlar. Hepatit A aşısı: Tam doz uygulandığında 20 yıl veya daha uzun süre, bazı kişilerde ise ömür boyu koruma sağlayabilir. Aşı sonrası koruma süresi, kişinin bağışıklık durumu ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Aşı olduktan sonra hepatit hastalığına yakalanma ihtimali tamamen sıfır değildir; bu nedenle, korunma için önerilen hijyen ve güvenlik önlemlerinin alınması önemlidir.

Kuduz aşısı sonrası halsizlik genellikle 2 gün içerisinde kendiliğinden geçer. Kuduz aşısı sonrası görülebilecek yan etkiler arasında baş ağrısı, kas ağrısı ve uygulama bölgesinde ağrı, kızarıklık, kaşıntı ya da şişme gibi durumlar bulunur. Eğer kendinizi kötü hissediyorsanız veya daha ciddi problemler yaşıyorsanız, en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız önerilir.

Afrika gezisi sırasında yapılması gereken bazı aşılar: Sarıhumma. Tifo. Hepatit A. Kuduz. Meningokok. Çocuk Felci (Polio). Aşıların seyahatten ne kadar süre önce yaptırılması gerektiği, aşının türüne göre değişiklik gösterir. Aşı gerekliliği ve seyahat sağlığı ile ilgili güncel bilgiler için T.C. Sağlık Bakanlığı Seyahat Sağlığı Merkezleri'ne başvurulabilir.

Evet, hepatit B aşısı çoğu kişide ömür boyu koruma sağlar. Hepatit B aşısı, üç doz halinde uygulandığında bağışıklık sisteminde uzun süreli bir koruma oluşturur. Ancak, çok nadir durumlarda, hepatit B aşısına rağmen bireyler virüse maruz kalabilir ve enfeksiyon gelişebilir.

Measles (kızamık) ve flu (grip) arasındaki bazı farklar şunlardır: Bulaşma: Hem kızamık hem de grip çok bulaşıcıdır, ancak kızamık dünya üzerindeki en bulaşıcı bulaşıcı virüslerden biridir. Belirtiler: Her iki hastalığın da benzer belirtileri vardır, ancak kızamıkta kırmızı ve sulu gözler, koplik lekeleri ve vücutta kızarıklık gibi belirtiler bulunur. Şiddet: Grip genellikle kızamıktan daha az şiddetlidir ve çoğu insan uygun tedavi ile hızla iyileşir. Aşı: Hem kızamık hem de grip aşısı mevcuttur ve bu aşılar en etkili korunma yöntemidir.

8. ay aşısı olarak, çocuk felci (polio) aşısının ikinci dozu 18. ayda yapılır. Bebeklerin aşı takviminde yer alan aşıların, doğru zamanda ve eksiksiz yapılması önemlidir.

Kuduz aşısından sonra kolda şişlik ve sertliğin nedeni, enjeksiyon bölgesinde bağışıklık sisteminin aşılama sonrası verdiği normal tepki olabilir. Kuduz aşısı sonrası görülebilecek yan etkiler şunlardır: aşı yapılan kısımda şişlik, kaşıntı ve kızarıklık; baş dönmesi; baş ağrısı; kas ağrısı; hâlsizlik; mide bulantısı; karın ağrısı. Bu yan etkiler genellikle hafif düzeydedir ve kısa süre içinde kendiliğinden geçer. Ancak, ciddi yan etkiler görüldüğünde (örneğin, nefes darlığı, şiddetli döküntü veya yüz ve boğazda şişme gibi) vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Kuduz aşısı yalnızca bir sağlık profesyoneli tarafından uygulanmalıdır.

Türkiye'de zorunlu aşılar, Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen aşı takviminde yer alan aşılardır ve ücretsiz olarak uygulanır. Bazı zorunlu aşılar: Hepatit B aşısı. BCG (Tüberküloz) aşısı. DaBT (karma aşı). Polio (çocuk felci) aşısı. KKK (Kızamık-kabakulak-kızamıkçık) aşısı. Hib aşısı. Hepatit A aşısı. Ayrıca, riskli ülkelere seyahat edecekler için gerekli olan aşılar da zorunlu kabul edilebilir.

Türkiye'de zorunlu aşılar, Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen aşı takviminde yer alan aşılardır ve ücretsiz olarak uygulanır. Bazı zorunlu aşılar: Hepatit B aşısı. BCG (Tüberküloz) aşısı. DaBT (karma aşı). Polio (çocuk felci) aşısı. KKK (Kızamık-kabakulak-kızamıkçık) aşısı. Hib aşısı. Hepatit A aşısı. Ayrıca, riskli ülkelere seyahat edecekler için gerekli olan aşılar da zorunlu kabul edilebilir.