Anayasa

Anayasa'nın 63. ve 64. maddelerinde düzenlenen haklar şunlardır: Madde 63: Devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlar. Bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirler alır. Bu varlıklar ve değerlerden özel mülkiyet konusu olanlara getirilecek sınırlamalar ve hak sahiplerine yapılacak yardımlar kanunla düzenlenir. Madde 64: Devlet, sanat faaliyetlerini ve sanatçıyı korur. Sanat eserlerinin ve sanatçının korunması, değerlendirilmesi, desteklenmesi ve sanat sevgisinin yayılması için gereken tedbirleri alır.

Yürütme organının temel hak ve hürriyetlere müdahale etmesi, çeşitli yollarla önlenir: 1. Anayasa Yargısı: Temel hak ve hürriyetlerin anayasada sayılması ve anayasa yargısının varlığı, yasama organının bu haklara müdahale eden kanunları iptal etmesini sağlar. 2. İdari Yargı: Yürütmenin düzenleyici ve bireysel işlemlerine karşı yargı yolunun açık olması, temel hak ve hürriyetlerin idari yargı yoluyla korunmasını sağlar. 3. Bağımsız İdarî Kurumlar: Ombudsman gibi bağımsız kurumlar, yürütme organının insan hakları alanına müdahale konusunda son derece geniş yetkiler kullanmasını denetler. 4. Uluslararası Koruma: Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi gibi uluslararası organlar, temel hak ve hürriyetlerin korunmasına yardımcı olur. 5. Bireysel Başvuru Hakkı: Temel hak ve hürriyetleri ihlal edilen kişiler, bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesi'ne başvurabilir.

Anayasaya göre vergi koyma yetkisi esas olarak yasama organlarına aittir. Türkiye'de bu yetki, 1982 Anayasası'nın 73. maddesine göre şu şekilde düzenlenmiştir: Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır. Bakanlar Kurulu, vergi muafiyetleri, istisnalar ve indirimlerle ilgili kanunlarda belirtilen yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapma yetkisine sahiptir. Cumhurbaşkanı, belirli durumlarda bu yetkiyi kullanabilir, ancak bu yetki kanunlarla belirlenen sınırlar içinde olmalıdır. Anayasaya göre, verginin kanuniliği ilkesi gereği, vergi koyma yetkisi devredilemez.

PKK'nın fesih kararı sonrası süreçte şu adımların atılması bekleniyor: 1. Silah Bırakma Süreci: Örgüt mensuplarının silahlarını Türkiye ve Irak arasında kurulacak ortak mekanizmaya teslim etmeleri öngörülüyor. 2. Yasal Düzenlemeler: Silah bırakma sürecinin tamamlanmasının ardından, infaz yasasında değişiklikler ve Öcalan için "umut hakkı" gibi düzenlemeler de dahil olmak üzere bazı yasal adımların atılması planlanıyor. 3. Meclis'te Müzakereler: Yasal düzenlemelerin Meclis'te müzakere edilerek karara bağlanması bekleniyor. 4. Yeni Anayasa: Sürecin nihai hedefi, sivil, demokratik ve toplumsal uzlaşıya dayalı yeni bir Anayasa'nın oluşturulması olarak belirtiliyor.

Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapabilmek için aşağıdaki aşamalardan geçmek gerekmektedir: 1. Olağan kanun yollarının tüketilmesi: Başvuruda bulunabilmek için tüm olağan kanun yollarının tükenmiş olması şarttır. 2. Başvuru formunun hazırlanması: Anayasa Mahkemesinin resmi internet sitesinden temin edilen başvuru formu eksiksiz doldurulmalıdır. 3. Gerekli belgelerin hazırlanması: Başvuru formuna, kimlik belgesi, temsil yetkisini gösteren belge, harcın ödendiğine dair belge gibi gerekli belgeler eklenmelidir. 4. Başvurunun yapılması: Başvuru, doğrudan Anayasa Mahkemesine, mahkemeler veya yurt dışı temsilcilikler aracılığıyla yapılabilir. 5. Süreye dikkat edilmesi: Başvuru, başvuru yollarının tüketildiği tarihten itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır. Başvuru süreci karmaşık olabileceğinden, bir avukattan hukuki danışmanlık alınması önerilir.

Malatya, Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılması ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte, 20 Nisan 1924 tarihinde 89. Anayasa Maddesi ile il statüsüne kavuşmuştur. Bu kararla birlikte Malatya, yabancı işgaline uğramayan ender Anadolu şehirlerinden biri olma özelliğini de kazanmıştır.

İngiltere'nin yazılı bir anayasaya sahip olmamasının birkaç nedeni vardır: 1. Tarihsel Nedenler: İngiltere'de yazılı anayasaların kabul edilmesi, ciddi siyasi kırılmalar, olaylar veya bağımsızlık mücadeleleri gibi durumlarla ilişkilendirilmiştir. 2. Geleneksel Yapı: İngiltere'nin siyasi yapısı, kanunlar, mahkeme kararları, uzman çalışmaları ve antlaşmalar gibi yazılı ve yazısız kaynaklar üzerine kurulmuştur. 3. Parlamenter Egemenlik: İngiltere'de parlamentonun üstünlüğü ilkesi kabul edilmiştir. Bu durum, yazılı bir anayasanın varlığını gereksiz kılmaktadır.

Anayasa.gov.tr'de yer alan karar türleri: Norm denetimi kararları; Bireysel başvuru kararları. Bu kararlar, Anayasa Mahkemesi'nin resmi internet sitesi olan aym.gov.tr üzerinden erişilebilir.

Birinci Meclis, anayasal bir meclis olarak kabul edilmez çünkü güçler ayrılığı ilkesini değil, güçler birliği ilkesini benimsemiştir. Bu mecliste yasama, yürütme ve gerektiğinde yargı yetkileri tek bir organda toplanmıştı.

Öğrenci Andı (Andımız), 2013 yılında kaldırıldı. 2011-2015 yılları arasında gerçekleştirilen Çözüm Süreci kapsamında, AK Parti iktidarının girişimiyle, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 2013 yılında çıkardığı yönetmelikle, 1933'ten beri ilköğretim okullarında okunan Öğrenci Andı kaldırılmıştır. Andın yeniden okutulmasının önü ise 2018 yılında açıldı. Ancak bu karar, yürütme tarafından uygulamaya alınmadı.

Cumhurbaşkanı kararnamesi ile kanunlar değiştirilemez. Anayasaya göre, Cumhurbaşkanı sadece yürütme yetkisine ilişkin konularda kararname çıkarabilir ve bu kararnameler kanunlara eşdeğer normlar olup, onlarla aynı etki ve değerde olan düzenlemelerdir.

Japonların uçak gemisi yapmama nedenleri, anayasal kısıtlamalar ve savaş sonrası pasifizasyon süreçleridir. Japon anayasası, "savaş potansiyeli"ne sahip olunmasını yasaklamaktadır. Ayrıca, II. Dünya Savaşı'ndan sonra Japonya'nın güçlü bir şekilde silahlanması, ABD tarafından engellenmiş ve bu da uçak gemisi gibi büyük askeri projelerin gerçekleştirilmesini zorlaştırmıştır.

Türkiye'de anayasal monarşi, iki farklı dönemde uygulanmıştır: 1. I. Meşrutiyet: 23 Aralık 1876 tarihinde II. Abdülhamid tarafından ilan edilmiştir. 2. II. Meşrutiyet: 23 Temmuz 1908 tarihinde tekrar ilan edilmiştir.

Anayasa Mahkemesi'nin başörtüsü ile ilgili son kararı, 15 Ekim 2023 tarihinde alındı. Daha önceki önemli başörtüsü kararları arasında, 11 Aralık 2018 tarihinde alınan ve başörtüsü yasağı nedeniyle üniversiteden ilişiği kesilen bir öğrencinin aldığı bursları iade etmek zorunda kalmasının din özgürlüğünü ve eğitim hakkını ihlal ettiğine dair karar da bulunmaktadır.

Anayasa Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası tarafından güvence altına alınmış temel hak ve özgürlükleri korur. Bu haklar arasında şunlar yer alır: Yaşam hakkı. İşkence yasağı. Kölelik ve zorla çalıştırma yasağı. Kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkı. Adil yargılanma hakkı. Suç ve cezada kanunilik ilkesi. Özel hayatın gizliliği, konut ve haberleşme hakkı. Düşünce, ifade, din ve vicdan hürriyeti. Örgütlenme ve toplanma hakkı. Mülkiyet hakkı. Eğitim ve öğrenim hakkı. Seçme ve seçilme özgürlüğü. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve ek protokoller ile güvence altına alınan hakları da korur.

Anayasa'nın 19. maddesinin dokuzuncu fıkrası, "Bu esaslar dışında bir işleme tâbi tutulan kişilerin uğradıkları zarar, tazminat hukukunun genel prensiplerine göre, Devletçe ödenir" hükmünü içerir. Bu fıkra, Anayasa'nın 19. maddesinde belirtilen kişi hürriyeti ve güvenliği hakkına yönelik diğer güvencelere aykırı bir işleme tabi tutulan kişilerin, beraat etmeleri veya kovuşturmaya yer olmadığı kararı alınması durumunda tazminat alabilmelerini güvence altına alır.

Anayasa Mahkemesi'nin kira tespit davası hakkında verdiği bir karar bulunamadı. Ancak, kira tespit davalarıyla ilgili bazı Yargıtay kararları şu şekildedir: 3. Hukuk Dairesi 2017/3856 E. 2018/9229 K.. Hukuk Genel Kurulu 2017/6-2792 E. 2021/267 K.. Türk Borçlar Kanunu'na göre, kira tespit davası kira sözleşmesi devam ettiği sürece her zaman açılabilir.

Yargı görevini yerine getiren yerler şunlardır: 1. Bağımsız Mahkemeler: Yargı yetkisi, Türk milleti adına bağımsız mahkemeler tarafından kullanılır. 2. Anayasa Mahkemesi: Anayasa'nın 9. maddesine göre, anayasa yargısını gerçekleştirir. 3. Yargıtay: Adli yargıda son inceleme merciidir. 4. Danıştay: İdari yargıda ilk derece mahkemesi ve temyiz merciidir. 5. Uyuşmazlık Mahkemesi: Adli ve idari yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını çözer.

Telipinu'nun tahta geçiş yasası, Hitit Kralı Telipinu tarafından M.Ö. 1500 yıllarında çıkarılan ve dünyanın ilk anayasa örneği olarak kabul edilen bir belgedir. Bu yasaya göre: 1. Birinci dereceden bir prens varsa, o kral olacaktır. 2. Eğer birinci dereceden bir prens yoksa, ikinci dereceden bir oğul tahta geçecektir. 3. Eğer varis olacak hiçbir prens yoksa, birinci dereceden bir prensese iç güveysi alınan kişi kral olacaktır. Ayrıca, bu yasa ile asiller meclisine kraliyet ailesinden bir kişiyi yargılama ve cezalandırma yetkisi verilmiştir.

Anayasa'nın 90. maddesi, "Milletlerarası Andlaşmaları Uygun Bulma" başlıklıdır. Madde metni: > Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle ve milletlerarası kuruluşlarla yapılacak andlaşmaların onaylanması, Türkiye Büyük Millet Meclisinin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır. Bazı ek hükümler: Ekonomik, ticari veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi bir yılı aşmayan andlaşmalar, belirli koşulları sağladıklarında yayımlanma ile yürürlüğe girebilir. Milletlerarası bir andlaşmaya dayanan uygulama andlaşmaları ile kanunun verdiği yetkiye dayanılarak yapılan andlaşmalar, Türkiye Büyük Millet Meclisinin uygun bulmasını gerektirmez. Türk kanunlarına değişiklik getiren andlaşmalarda da aynı fıkra hükmü uygulanır. Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar, kanun hükmündedir ve bunlar hakkında Anayasa'ya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi'ne başvurulamaz. Temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır.