Ahilik

Ahiliğin piyasa düzenine katkıları şunlardır: Adil gelir dağılımı: Ahilik, devlet kaynaklarını makul şekilde kullanarak adil bir gelir dağılımı sağlamıştır. Sosyal dayanışma: Ahilik, zengin-fakir, üretici-tüketici arasında iyi ilişkiler kurarak sosyal adaleti gerçekleştirmiştir. Kalite ve standardizasyon: Ahilik, üretimde kaliteyi artırmış, standartlar belirlemiş ve fahiş fiyatları önlemiştir. İş bölümü ve uzmanlaşma: Ahilik, iş bölümüne önem vererek her meslek grubunun kendi alanında uzmanlaşmasını sağlamıştır. Tekelcilik ve spekülasyonun önlenmesi: Ahilik, tekelciliği ve spekülasyonu yasaklamış, arz-talep dengesini korumuştur. Eğitim ve mesleki gelişim: Ahilik, çırak, kalfa ve usta sistemiyle mesleki eğitim vermiş ve zanaatların gelişimini desteklemiştir.

Ahilik teşkilatının kural ve esaslarını anlatan yapıtlara "fütüvvetnâme" denir. Fütüvvetnâmeler, dini-tasavvufi eserlerdir ve Ahilik teşkilatının esasını oluşturan kuralları içerir.

Ahilik, XIII. yüzyılda, Anadolu'da ortaya çıkmıştır. Araştırmalar, Ahilik teşkilatının ilk olarak Orta Anadolu'da (Kayseri) XIII. yüzyılın başlarında ortaya çıktığını ve bu asır içinde tüm Anadolu'ya yayıldığını göstermektedir.

Ahiliğe uygun olmayan bazı davranışlar şunlardır: Çıkarcılık. Yalan söylemek, dedikodu yapmak ve iftira atmak. Hile yapmak ve kalitesiz mal üretmek. Başkasının malını taklit etmek ve belirlenen fiyatın üstünde mal satmak. Yüksek fiyatla mal satmak. Başkalarına yük olmak veya yardımlaşmamak. Ahilik, kardeşlik, fedakârlık, misafirperverlik gibi değerleri benimsemiştir.

Ahiliğin uzun özeti şu şekilde yapılabilir: Kökeni: Ahilik, aslen Horasan kökenli olup, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu’da ortaya çıkmıştır. Kurucusu: Ahi Evran tarafından, Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulmuştur. Amaçları: Ahilik, esnaf ve sanatkârları dayanışma içinde yetiştirmeyi, dini ve ahlaki değerleri korumayı, helal kazanç ve adaleti sağlamayı hedeflemiştir. Yayılışı: 13. yüzyılda Kırşehir'de temelleri atılmış, ardından tüm Anadolu'ya yayılmıştır. Örgütlenme: Ahilik, çıraklıktan kalfalığa ve ustalığa geçiş aşamalarını içeren 3 dereceli bir yapıya sahiptir. Eğitim: Sanatkârlar, mesleklerini işyerinde öğrenirken, ahlaki ve felsefi eğitimler için akşam toplantılarına katılırdı. Toplumsal Katkılar: Ahiler, sosyal güvenlik sistemi kurmuş, eğitim ve hayır kurumları ile topluma hizmet etmiştir. Osmanlı'daki Rolü: Osmanlı'nın kuruluşunda ve cihan devleti olmasında önemli bir rol oynamıştır. Sonu: 1912'de loncaların kaldırılmasına kadar varlığını sürdürmüş, ardından Ahilik geleneği unutulmuştur.

Ahilik Kültürü ve Girişimcilik 1. Dönem 2. Yazılı Konuları: Ahilik Kültürü: Ahilik sisteminin işleyişi. Ahilik tarzı esnaf sisteminin günümüze etkileri. Ahilikte model insan yetiştirmenin önemi. Ahilikte iş eğitimi. Ahilikte kişinin mesleğe girme ve meslekte yükselme süreci. Girişimcilik: Girişimcilikle ilgili temel kavramlar. Girişimciliğin ekonomi ile ilişkisi. Girişimciliğin çeşitleri. Girişimcilikte yaratıcılık ve fırsatlardan yararlanmanın önemi. Girişimcilikte ihtiyaç duyulan üretim faktörleri. Girişimciliği teşvik eden çevresel faktörlerin etkileri. Girişimciliğin sosyal ve ekonomik hayat açısından önemi. Kendi işini kurmanın avantaj ve dezavantajları. Girişimcide olması gereken özellikler. Girişimcilerin temel fonksiyonları.

Evet, 3. Uluslararası Ahilik ve Ahi Evran Yarışmaları başlamıştır. Türk Dünyası Parlamenterler Vakfı tarafından düzenlenen yarışmalar, ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerini resim, masal/öykü ve deneme kategorilerinde yaratıcılıklarını sergilemeye davet etmektedir. Yarışmaya katılmak isteyen öğrencilerin, 15 Temmuz 2024 tarihine kadar www.ahievran.org internet sitesi üzerinden online olarak başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

Ahi Evran'ın hayatından üç örnek: 1. Fütüvvet Teşkilatı'na Katılım: 1204 yılında Bağdat'ta Fütüvvet Teşkilatı'na katılmış ve burada ileri gelen şeyhlerle tanışmıştır. 2. Ahilik Teşkilatının Kuruluşu: Kayseri'de ilk Ahi Teşkilatı'nı kurmuş ve debbağların piri olarak 32 çeşit esnaf ve sanatkarı teşkilatlandırmıştır. 3. Siyasi Olaylara Karışımı ve Hapsedilmesi: Sultan I. Alaeddin Keykubad'ın öldürülmesinin ardından siyasi olaylara karışmış ve hapsedilmiştir.

Şed kelimesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlar taşır: Klasik Türk müziğinde: Bir makamı, kendi perdelerinden daha tiz veya pes perdelerde çalma. Ahilik ve fütüvvet geleneğinde: Ahiliğe girenlerin bellerine törenle bağlanan sembolik peştemal veya kuşak, teslimiyet ve sadakati temsil eder. Tasavvufta: Mevlevilik ve Bektaşilik gibi tarikatlarda "tığbent" bağlamak şeklinde kendine özgü ritüeller ve anlamlar kazanır. Genel kullanımda: Arapça kökenli bir kelime olup, "yünden veya pamuktan örülen bağ, kemer, kuşak, peştamal" anlamına gelir.

Ahiliğin ekonomik ve sosyal faydalarından bazıları şunlardır: Ekonomik faydalar: Anadolu'da sanat ve ticareti geliştirerek ekonomik hayata canlılık kazandırmıştır. Kaliteli ve ucuz ürünler üreterek halkın ihtiyaçlarını karşılamış ve rekabet ortamı yaratmıştır. Esnafın çalışma saatlerini, fiyatlarını ve kalite standartlarını belirleyerek ekonomik düzeni sağlamıştır. Sosyal faydalar: Sosyal dayanışma ve yardımlaşmayı sağlayarak halkın refahını yükseltmiştir. Fakir ve yetimlere bakmış, hastalara şifa dağıtmış ve eğitime destek olmuştur. Adalet ve kardeşlik duygusunu pekiştirerek halkın huzurunu korumuştur. Dini ve ahlaki yapıyı koruyarak toplumsal istikrarı sağlamıştır.

Ahiliğin 124 kuralının tamamına ulaşılamamıştır. Ancak, bu kurallardan bazıları şunlardır: İyi huylu ve güzel ahlaklı olmak. İşinde ve hayatında doğru, güvenilir olmak. Emanete ihanet etmemek. Cömert olmak. Gözünü kötü şeylerden sakınmak. İki yüzlü ve yiyicilerden uzak durmak. Kötülerden uzak durmak. Öfkelenmek, öfke gelince aklın gitmesi. Hizmette ve vermede ayrım yapmamak. Yaptığı iyilikten karşılık beklememek. Ahiliğin 124 kuralının tamamına şu sitelerden ulaşılabilir: nenedir.com.tr; cerezforum.com.tr.

Ahilik, 13. yüzyılda Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulmuştur. Ahiliğin gelişimi şu şekilde özetlenebilir: Kuruluş ve Yayılma: Ahilik, ilk olarak Kırşehir'de kurulmuş, ardından Anadolu'nun diğer şehir ve kasabalarına yayılmıştır. Temel İlkeler: Ahilik, dini ve tasavvufi kurallara dayanan fütüvvetnamelerle yönetilmiştir. Teşkilat Yapısı: Ahilik, çırak, kalfa ve usta hiyerarşisine dayanmıştır. Etkileri: Ahilik, Anadolu'da sanat ve ticareti geliştirmiş, ekonomik hayata canlılık kazandırmış, sosyal dayanışma ve yardımlaşmayı sağlamıştır. Osmanlı'nın çöküşüyle birlikte Ahilik yozlaşmış, 1912'de loncaların kaldırılmasına kadar varlığını sürdürmüştür.

Ahilik Haftası'nın dünya çapında kutlanmamasının nedeni, bu haftanın yalnızca Türkiye'de Ahilik kültürünün ve felsefesinin tanıtılması, yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla kutlanmasıdır. Ahilik, Anadolu'da 13. yüzyılda Ahi Evran tarafından kurulan, dürüstlük, dayanışma, yardımlaşma ve iş ahlakı üzerine kurulu bir esnaf teşkilatıdır. 1988 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan yönetmelik esas alınarak her yıl Eylül ayının üçüncü haftasında kutlanan Ahilik Haftası, önceleri sadece Kırşehir'de düzenlenirken, daha sonra ülke geneline yayılmıştır.

Ahilik ve esnaflıkla ilgili bazı atasözleri: Eline, diline, beline sahip ol; kalbini, kapını, alnını açık tut!. Ahi’nin eli, kapısı, sofrası açık olmalı; gözü, beli ve dili kapalı olmalı!. Eşine, işine, aşına özen göster!. Harama bakma, haram yeme, haram içme. Doğru, sabırlı, dayanıklı ol. Yalan söyleme. Büyüklerinden önce söze başlama. Kimseyi kandırma. Kanaatkâr ol. Dünya malına tamah etme. Yanlış ölçme. Eksik tartma. Dükkân kapusu Hak kapusu, hakkına yalvar. Çeşmim (gözyaşım) gibidir çeşmeleri akmasa da damlar. İnsana sadakat yaraşır görse de ikrah (iğrenmek, tiksinmek). Yardımcısıdır doğruların Hazreti Allah. İlim ve sanattan haberdar olmayanlar aç olur. Müflis (iflas eden) ve bîvâye (yoksul) kalur, herkese muhtaç olur. Her taamın (yiyeceğin) lezzeti ta ki dimağdan (beyinden) çıkar. Tuz ekmek hakkını bilmeyen akıbet (sonunda) gözden çıkar. Sade pirinç zerde olmaz bal gerektir kazgana (kazana). Baba malı tez tükenir, evlat gerek kazana.

Ahi Evran kitabı, genellikle Ahilik Teşkilatı'nın kurucusu olan Ahi Evran'ın hayatını ve bu teşkilatın kuruluşunu anlatır. Bazı kitaplarda işlenen konular: Ahi Evran'ın gençliği ve ustasıyla olan ilişkisi. Ahi Evran'ın keramet sahibi biri olarak tanınması. Ahi Evran'ın esnaflara İslam'ın emirlerini öğretmesi. Kayseri'de bir debbağ atölyesi kurması. Ahilik Teşkilatı'nın Anadolu'ya yayılması. Ahi Evran'ın, Fatma Bacı ile evliliği ve birlikte Anadolu'yu aydınlatmaları. Ayrıca, Zübeyir Tokgöz'ün "Ahi Evran - Ejderhanın Dönüşü" kitabında, Ahilik Sistemi bir macera içinde anlatılmaktadır.

Osmanlı Devleti döneminde yaşayan bir ahi olarak, yaşadığım bölgede iktisadi dayanışmayı artırmak için şu adımları atardım: Orta Sandığı, Esnaf Vakfı veya Esnaf Kesesi gibi yardımlaşma sandıklarını kullanırdım. Müşteri memnuniyetini ön planda tutardım. "Müşteri velinimetimizdir" ilkesine bağlı kalarak, hileli, sahte veya yüksek fiyatlı mal satmaz, başka üreticilerin malını taklit etmez ve hile ile adaletsiz davranmazdım. Üretici ve tüketici arasında denge kurardım. Ahilik, üretici ve tüketici çıkar ilişkilerini sürtüşmeye düşmeyecek şekilde ayarlamayı amaçlar. Sosyal ve askeri eğitim verirdim. Esnaf ve sanatkârlar, mesleki eğitimin yanı sıra askeri talim ve terbiye alır, gerektiğinde ordu ile birlikte savaşlara katılırdı. Misafirperverlik yapardım. Tekke aracılığıyla, misafir ve ihtiyaç sahiplerinin beslenme ve barınma ihtiyaçlarını karşılardım. Ahilik, sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel dayanışmayı da teşvik eden bir yapıdır.

Ahiler, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu'da yaşayan halkın sanat, ticaret ve ekonomi gibi çeşitli mesleki alanlarda eğitilmesini ve ahlaki olarak yetiştirilmesini sağlayan bir örgüttür. Ahilerin bazı görevleri: Meslek eğitimi: Çıraklık, kalfalık ve ustalık aşamalarından oluşan bir sistem ile meslek eğitimi vermişlerdir. Dayanışma ve yardımlaşma: Meslektaşları arasında rekabeti önleyerek dürüst ticareti teşvik etmiş, sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı özendirmişlerdir. Kalite ve standartlar: Ticarette kalite standartlarını yükseltmiş ve haksız rekabeti engellemişlerdir. Hukuk ve arabuluculuk: Tarafsız bir hukuk sistemi oluşturmuş ve anlaşmazlıkları çözmek için arabuluculuk yapmışlardır.

Ahilik törenleri, Kırşehir başta olmak üzere Türkiye'nin 81 ilinde her yıl Eylül ayında düzenlenen Ahilik Haftası Etkinlikleri kapsamında gerçekleştirilir. Ayrıca, bu törenler geçmişte zaviyelerde, daha sonra ise esnaf odalarında veya mesire yerlerinde yapılmıştır.

Ahilik Haftası'nın amacı, Ahilik kültürünün geleneklerini yeni nesillere aktarmak ve toplumumuzun birlik ve beraberliğini pekiştirmektir. Ahilik Haftası'nın önemi şu şekilde özetlenebilir: Ahilik kültürünün tanıtımı: Ahilik, ticaret ve meslek ahlakını esas alan, kardeşlik ve dayanışma kültürüne dayanan köklü bir gelenektir. Esnaf ve zanaatkârların kutlanması: Ahi Evran'ın öğretilerine uygun şekilde dürüstlük, cömertlik ve paylaşım değerlerini yaşatan ahiler onurlandırılır. Ekonomik ve sosyal düzen: Ahilik, iyi ahlak, doğruluk, kardeşlik ve yardımseverlik gibi güzel meziyetleri birleştiren sosyo-ekonomik bir düzen olarak toplumsal yaşamı düzenlemiştir. Mirasın aktarılması: Ahilik Haftası, Ahi Evran-ı Veli’nin esnafa bıraktığı mirasın ve güzel değerlerin kuşaklar boyu aktarılmasına vesile olur.

Ahiler, ticarette şu yolları izlemiştir: Dürüstlük ve adalet: Aldatma, hile ve haram kazanca yer vermezlerdi. Kalite ve ehliyet: Mal ve hizmetlerde kaliteyi esas alır, mesleklerini en iyi şekilde icra etmeye çalışırlardı. Yardımlaşma: İhtiyaç sahiplerine yardım eder, ekonomik sıkıntı çeken meslektaşlarına destek olurlardı. Stokçuluk yasağı: İhtiyaçtan fazla mal depolayarak fiyat artışı sağlamayı yasaklamışlardır. Eğitim: Mesleki ve ahlaki eğitim verir, çıraklıktan ustalığa aşamalı bir sistem izlerlerdi. Müşteri hakları: Müşteri haklarına saygı gösterir, fahiş fiyat uygulamazlardı. Ahilik, bu ilkelerle hem ticari ahlakı düzenlemiş hem de toplumsal dayanışmayı güçlendirmiştir.