Ahilik

Ahilik Kültürü ve Girişimcilik dersi, öğrencilere aşağıdaki konularda bilgi ve beceri kazandırmayı amaçlar: Ahilik kültürü ve girişimcilikle ilgili temel kavramları tanıma. Ahiliğin tarihsel gelişimini ve temel ilkelerini kavrama. Ahilik teşkilatının nasıl örgütlendiğini ve üyelerine nasıl rehberlik ettiğini öğrenme. Toplumsal dayanışma ve yardımlaşma anlayışını öğrenme. Girişimciliğin sosyal ve ekonomik hayat içindeki rolünü kavrama. İş planı hazırlama ve iş fikri geliştirme. İş ahlakı ve yasal sorumluluk bilinci kazanma. Fikri ve sınai mülkiyet haklarını öğrenme. Bu ders, öğrencilerin girişimcilik becerileri kazanmalarına ve Ahilik kültürünün değerlerini mesleki ve günlük yaşamlarında uygulamalarına yardımcı olur.

Pabucu dama atılmak ile ilgili gösteri, genellikle Ahilik Haftası kutlamalarında düzenlenen tiyatro etkinliklerinde sergilenir. Bu gösterilerde, iki kalfanın yaptığı ayakkabı ve yelek ustalara sunulur. Ayrıca, Bolu Mudurnu’da düzenlenen bir etkinlikte de “Pabucu Dama Atılan” adlı bir tiyatro gösterisi sahnelenmiştir.

Selçuk Ahileri, 1205 yılında Ahi Evran tarafından Kayseri'de kurulan Ahilik Teşkilatı'nın bir devamı niteliğindedir. Ahiler, Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde faaliyet göstermişlerdir, bunlar arasında Kırşehir, Sivas, Tokat, Konya, Aksaray, Niğde, Beyşehir, Akşehir, Ereğli ve Larende gibi merkezler bulunmaktadır. Ahiler Beyliği ise 1290 yılında Ankara'da kurulmuştur.

Ahilikte söz söylemekle ilgili edepler şunlardır: Sert konuşmamak. Sağa sola bakmamak. "Sen, ben" değil de "siz, biz" olarak hitap etmek. El kol hareketleri ile bir şeyi ifade etmemek.

Ahılı köyünün meşhur olan özelliği, çanak-çömlek, özellikle de testi yapımıyla ön plana çıkmış olmasıdır. 16. yüzyıl arşiv kayıtlarında da bu şekilde yer alan Ahılı, geçmişte tuzlu testi üretimiyle önemli bir merkezdi.

Ahilik, 13. yüzyılda Ahi Evran tarafından kurulmuştur. Ahiliğin gelişimi şu şekilde özetlenebilir: Kuruluş: Ahi Evran, 1205 yılında Anadolu’ya gelmiş ve Kırşehir’de bir dergah kurarak çevresindeki insanlara sanat, ticaret ve ahlak konularında eğitim vermiştir. Yaygınlık: Ahi Evran’ın ölümünden sonra Ahilik yaygınlaşmış ve Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında önemli rol oynamıştır. Etkileri: Ahilik, Anadolu’da sanat ve ticareti geliştirmiş, ekonomik hayata canlılık kazandırmış, sosyal dayanışma ve yardımlaşmayı sağlamıştır. Osmanlı Dönemi: Ahilik, Osmanlı’nın kuruluşunda ve bir “cihan devleti” olmasında temel dinamik olmuştur. Sona Eriş: 1912 yılında loncaların kaldırılmasına kadar varlığını sürdürmüştür.

6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı sayfa 80'de genellikle "Hayatını Araştırarak Şemayı Doldurunuz" başlıklı bir etkinlik yer alır. Ayrıca, Anadol Yayınları'na ait 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında, İslamiyet'in Türklerin yaşamındaki etkileri ve Türklerin İslamiyet’i kabul etmesini hızlandıran olaylar gibi konular da bu sayfada işlenebilir. Sayfa 80'deki içerikler, kullanılan ders kitabı yayınevine göre değişiklik gösterebilir.

Ahilikle ilgili bazı özlü sözler: "Eline, diline, beline sahip ol. Kalbini, kapını, alnını açık tut. Ahi’nin eli, kapısı, sofrası açık olmalı; gözü, beli ve dili kapalı olmalı". "Eşine, işine, aşına özen göster. Harama bakma, haram yeme, haram içme". "Doğru, sabırlı, dayanıklı ol. Yalan söyleme. Büyüklerinden önce söze başlama. Kimseyi kandırma. Kanaatkar ol. Dünya malına tamah etme. Yanlış ölçme. Eksik tartma". "Kuvvetli ve üstün durumda iken, affetmesini, hiddetli iken yumuşak davranmasını bil ve kendin muhtaç iken bile başkalarına verecek kadar cömert ol". "Gelen gelsin saadetle, giden gitsin selâmetle". "İlim ve sanattan haberdar olmayanlar aç olur, müflis (iflas eden) ve bîvâye (yoksul) kalur, herkese muhtaç olur". "İnsana sadakat yaraşır görse de ikrah (iğrenmek, diksinmek), yardımcısıdır doğruların Hazreti Allah".

Ahilik teşkilatının en önemli ilkesi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Ahilik teşkilatının bazı temel ilkeleri şunlardır: Dayanışma ve kardeşlik. İyi huylu ve güzel ahlaklı olmak. Doğru, güvenilir olmak. Vefalı olmak. Sözünde durmak. Hizmette ve vermede ayrım yapmamak. İyilikten karşılık beklememek. Güleryüzlü olmak. Hataları yüze vurmamak. Dostluğa önem vermek.

Ahilerin Türkiye Selçuklu Devleti'ndeki rolleri şunlardır: Göçmenlere destek: Ahiler, göçebe hayatını terk edip şehirlere yerleşmek isteyen Türkmenlere meslek sahibi olma ve iş kurma konusunda yardımcı olmuşlardır. Ekonomik ve sosyal etki: Ahilik, Anadolu'nun Türkleşip İslamlaşmasında önemli bir rol oynamış, esnaf ve zanaatkârları organize ederek sosyo-ekonomik dengeyi sağlamıştır. Askeri ve siyasi faaliyetler: Ahiler, Selçuklular döneminde ekonomik ve ticari faaliyetlerin yanı sıra askeri ve siyasi faaliyetlerde de bulunmuşlardır. Devlet törenlerine katılım: Ahiler, Türkiye Selçuklu sultanlarının tahta çıkma, biat, karşılama ve uğurlama gibi resmi törenlere katılmışlardır. Kültürel koruma: Ahiler, Türk-İslam kültürünün ve özellikle Türk dilinin savunucusu olmuşlardır.

Ahilik ilkelerine uymayanlar arasında şunlar bulunur: Kâfirler ve münafıklar. Müneccimler. Yalan yanlış şeylerle müşteriyi aldatan dellallar (reklamcılar). Yalan vaatlerde bulunan, eksik tartan ve sahtekâr sanatkârlar. Merhametsiz kasaplar. Yürekleri taşlanmış cerrahlar. Avcılar. Bozguncular ve teröristler. Karaborsacı ve vurguncular. Zina yapanlar, katiller, hırsızlar. Ayrıca, ahiliğe kabul edildikten sonra bu tür olumsuz davranışlar sergileyen üyeler de ahilikten çıkarılırdı.

Devşirme Sistemi: Osmanlı Devleti'nin fethettiği topraklardaki Hristiyan çocuklardan asker ve bürokrat yetiştirmek amacıyla uyguladığı bir sistemdir. Ahilik Sistemi: Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu'da halkın sanat, ticaret ve ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmesini sağlayan, onları ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerine göre düzenleyen bir örgütlenmedir.

Ahilikte verilen eğitimin temel amaçları şunlardır: Dürüst, namuslu ve üretken insanlar yetiştirmek. Fert ve toplum ihtiyaçlarını giderebilecek meslek ve sanat becerisi olan insanlar yetiştirmek. İlim, kültür, sanat ehli, huzurlu bir hayatı sürdürecek erdemli insanlar yetiştirmek. Bireyi hem ahiret hayatı hem de bu hayat için hazırlamak. Bireyi her yönüyle yetiştirmek, mükemmel bir birey ve insan-ı kamil yaratmak. Bireyin kendini tanımasına ve yeteneklerini ortaya çıkararak geliştirmesine fırsat vermek. Ahilikte eğitim, mesleki gelişimin yanı sıra davranışsal gelişim ve ahlaki olgunluğu da hedefler.

Lonca sistemi, Türk tarihinde ilk olarak Anadolu Selçuklu Devleti döneminde görülmüştür. Ahi Evran, 13. ve 14. yüzyıllar arasında Ahilik adında bir esnaf ve zanaatkâr örgütü kurmuştur.

"Kral bacım" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "bacı" kelimesinin anlamları hakkında bilgi mevcuttur. Bacı kelimesi halk dilinde "kardeş" anlamına gelir. "Kral" ise, bir bölgeyi veya ulusu yöneten hükümdar anlamına gelir. Daha fazla bilgi için ilgili bağlamın açıklanması gerekebilir.

Ahi Evran, 13. yüzyılda yaşamış ve Ahilik teşkilatının kurucusu olarak bilinir. Başlıca faaliyetleri: Esnaflık: Kayseri'de bir debbağ (deri işleme) atölyesi kurmuş ve sanat sahibi kimseler arasında sevilmiştir. Eğitim: Gençliğinde Horasan ve Maveraünnehre giderek büyük üstatlardan ders almış, ayrıca âlim Fahrettin Razi’den aklî ve naklî ilimler öğrenmiştir. Dini ve tasavvufi faaliyetler: Tefsir, hadis, fıkıh, kelâm ve tıp alanlarında derin bir âlim ve tasavvuf yolunda yüksek makam sahibi bir velî olmuştur. Örgütlenme: Moğollara karşı Kayseri’deki Ahileri teşkilatlandırmış ve Anadolu’ya göç eden Türkmenlere hem aş hem iş vererek onları üretici insanlar haline getirmiştir. Siyasi etkiler: Ahilerin ve Türkmenlerin haklarını savunmuş, siyasi olaylara katılmıştır.

Esnaflar, dükkanlarına özlü sözler yazarak Ahilik geleneğinin bir parçası olan temel prensipleri ve toplumun düzeni için önemli olan hasletleri yaygınlaştırmak isterler. Dükkanlara asılan özlü sözlerden bazıları şunlardır: "İlim ve sanattan haberdar olmayanlar aç olur, müflis ve bîvâye kalur, herkese muhtaç olur". "Doğru olsan ok gibi elden atarlar seni, eğri olsan yay gibi elde tutarlar seni, menzil alır doğru ok elde kalır eğri yay". "Dükkan kapusu Hak kapusu, hakkına yalvar, çeşmim (gözyaşım) gibidir çeşmeleri akmasa da damlar". "Sefa geldin ey müsafir, ısmarla kahve içelim, işçi ile sohbet olmaz, bir merhaba der geçelim". "Gelen gelsin saadetle, giden gitsin selametle".

2025 yılında düzenlenen Ahilik Anlayışında Meslek ve Ahlak Konulu Kısa Film Yarışması'nın son başvuru tarihi 27 Şubat 2025 olarak belirlenmiştir. Yarışmanın diğer önemli tarihleri: 27 Şubat - 3 Mart 2025: Tamamlanan filmlerin Okul Yürütme Kuruluna teslim edilmesi. 3 - 7 Mart 2025: İl düzeyinde değerlendirme. 17 Mart 2025: Yarışma sonuçlarının yayınlanması. Daha fazla bilgi için Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü'nün mtegm.meb.gov.tr adresindeki duyuruları takip edilebilir.

Ahilik Kültürü Haftası, her yıl Eylül ayının üçüncü pazartesi günü başlar ve yedi gün sürer. Kutlamalar, Türkiye'nin her yerinde düzenlenen çeşitli etkinliklerle gerçekleştirilir.

2019 yılında Ahilik Haftası, 16-22 Eylül tarihleri arasında kutlanmıştır. Ahilik Haftası, her yıl Ekim ayının ikinci pazartesi günü kutlanır.