Abbasiler

Bağdat, Abbasi Halifesi Ebu Cafer el-Mansur tarafından İslam dünyasının yeni başkenti olarak seçildiği için Irak'ın eski başkenti olarak kabul edilir. Bu seçim, şehrin elverişli iklim şartları, ticaret yolları üzerinde olması, sulama imkanının geniş olması ve askeri yönden korunmaya elverişli bir konumda bulunmasından kaynaklanmıştır.

Talas Savaşı'nı Müslümanlar (Abbasiler) kazandı.

Samarra'nın hikayesi, Abbâsîler döneminde, Halife Mutasım zamanında, 836 yılında Türk askerlerin iskânı için kurulan bir şehirle başlar. Kuruluş amacı, Bağdat'ta meskûn bulunan memlûklerin taşkınlıkları nedeniyle sosyal hayatta yaşanan gerilimin tehlikeli boyutlara ulaşmasıydı. Zaman içerisinde, ekonomik ve mimari olarak genişleyen Samarra, gerçek bir yerleşim yeri haline geldi ve Mütevekkil döneminde geniş bir imar gördü. Osmanlı döneminde, Samarra kaymakamlık olarak idari sisteme dahil edildi.

Bağdat'ta ilk Türkler, Abbasi halifesi Mansur döneminde şehre yerleşen Selçuklu Türkleridir. Mansur, 759 yılında Bağdat'ın ticari ve stratejik önemini fark ederek şehri Abbasi devletinin başkenti yapmış ve Türk askerleri için bir garnizon inşa ettirmiştir.

Abbasiler, Türk devleti değil, bir Arap hanedanıdır. Abbasiler, 750 yılında Hz. Muhammed'in amcası Abbas'ın soyundan gelen Ebul Abbas tarafından Emevi yönetimine karşı gerçekleştirilen ayaklanma sonucu kurulmuştur.

Abbasilerin en önemli özellikleri şunlardır: 1. Siyasi ve Kültürel Dönüşüm: Abbasiler, Emevi Hanedanı'nın yıkılmasıyla İslam dünyasının siyasi haritasını değiştirmiş ve İslam medeniyetinin zirvesine ulaştığı bir döneme işaret etmiştir. 2. Bilimsel ve Entelektüel Gelişmeler: Bağdat, İslam dünyasının en önemli kültürel ve entelektüel merkezi haline gelmiş, bilim, edebiyat, felsefe, tıp, matematik ve astronomi gibi alanlarda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. 3. Ekonomik ve Ticari Faaliyetler: Abbasiler, ticaret yollarını geliştirmiş, tarım ve endüstriyi desteklemiş ve ekonomik refahı artırmışlardır. 4. Sanat ve Mimarlık: Abbasiler Dönemi, İslam mimarlığının ve sanatının altın çağı olarak kabul edilir, Bağdat muhteşem saraylar, camiler ve kütüphanelerle süslenmiştir. 5. Yönetim Yapısı: Merkeziyetçi bir yapı benimsemişler, vezirlik makamını ihdas etmişler ve devlet yönetiminde Farsça unvanlar kullanmışlardır.

Samarra şehri, Abbasi Halifesi Mutasım tarafından 836 yılında kurulmuştur.

Abbasiler döneminde coğrafya alanında yapılan bazı önemli çalışmalar şunlardır: 1. Yunan, İran ve Hint eserlerinin çevirisi: VIII. yüzyılda Abbâsî Devleti'nin kurulmasından sonra, bu devletlerin astronomi ve coğrafya çalışmaları İslam dünyası tarafından tanındı ve birçok eser Arapça'ya çevrildi. 2. Dünya haritası çizimi: Halife Me'mûn döneminde, Batlamyus'un bir derecelik kavsin uzunluğu için bulduğu değerin düzeltilmesi amacıyla bir dünya haritası çizildi ("es-Sûretü’l-Me’mûniyye"). 3. Irak ve Belh coğrafya okulları: IX. yüzyılın ortalarında Irak'ta ve X. yüzyılda Orta Asya'da Belh'te coğrafya okulları kuruldu. Bu okullar, klasik eserler meydana getirerek tasvirî coğrafya üzerinde çalıştılar. 4. Coğrafî eserlerin konuları: Coğrafyacılar, ülkeler, şehirler, etnografya, ekonomik coğrafya (tarım, sanayi, ticaret) gibi çeşitli konularda eserler yazdılar. 5. Seyahatnameler: Abbasiler döneminde, İbn Havkal, El İdrisi ve İbn Battuta gibi önemli seyyahların seyahatnameleri, coğrafi bilgilerin artmasına katkıda bulundu.

Şemmâsiye Rasathanesi, Abbasi halifesi Me’mûn tarafından 829 yılında Bağdat'ta kurulmuştur.

Avasım hattı, Abbasiler döneminde Bizans İmparatorluğu sınırına yakın bölgelerde kurulan sınır şehirlerini ifade eder.

Hasan Gazi, Abbasiler döneminde Zengibar kalesinin kuşatması sırasında şehit olmuştur.

Abbasiler döneminde yaşayan bazı önemli kişiler şunlardır: Ebu’l Abbas es-Seffâh: Abbasi Devleti'nin kurucusu ve ilk halifesi. Ebu Cafer el-Mansur: Abbasi Devleti'nin idari yapısını oturtan ve Bağdat'ı başkent yapan halife. Harun Reşid: Abbasi Devleti'nin en parlak döneminde hüküm süren halife (786-809). Me’mun: Bilim ve kültürün zirvede olduğu bir döneme öncülük eden halife (813-833). Mutasım: Türklerin ordu ve devlet içindeki etkisini artıran halife. Ayrıca, bu dönemde Câhiz, İbn İshak, Belâzürî, Taberî gibi tarihçiler ve bilim insanları da önemli eserler vermişlerdir.

Ahbârü'd-Devleti'l-Abbasiyye adlı eser, Abbâsî İhtilâli ve bu ihtilâlin meşruiyetiyle ilgili konuları ele almaktadır. Bu eserde anlatılan bazı ana başlıklar şunlardır: Abbâsî hanedanının meşruiyeti: Eser, hilâfetin Abbâsîlerin meşru hakkı olduğunu savunmakta ve bu iddiayı İslâm toplumuna kabul ettirme çabalarını işlemektedir. İhtilâlin detayları: Abbâsîlerin Emevî Devleti'ni sona erdirerek hilâfeti ele geçirmeleri süreci, ihtilâlin aşamaları ve Abbâsîlerin imamet konusundaki görüşleri gibi detaylar sunulmaktadır. Liderlerin faziletleri: Eserde, Abbâsîlerin liderlerinin erdemleri ve olaylar karşısındaki duruşları vurgulanmaktadır. Ayrıca, eserde Hz. Muhammed'in amcası Hz. Abbas ve onun soyundan gelenler hakkında da bilgiler bulunmaktadır.

Harun Reşid ve Abbasiler dönemi, İslam tarihinin önemli bir aşaması olup, 750-1258 yılları arasında hüküm süren Abbasi Devleti'nin en parlak dönemini kapsar. Harun Reşid, Abbasi halifelerinin beşincisi olup, 786-809 yılları arasında halifelik yapmıştır. Abbasiler döneminde yaşanan bazı önemli olaylar: - İlim ve kültür hayatı: Beytülhikme adlı kütüphane kurulmuş, birçok felsefi ve bilimsel eser Arapça'ya çevrilmiştir. - İdari düzenlemeler: Dîvân-ı Arz gibi yeni devlet daireleri oluşturulmuş, idarî sistem mükemmel hale getirilmiştir. - Askeri başarılar: Talas Savaşı'ndan sonra Türkler arasında İslamiyet hızla yayılmış, özellikle Mutasım döneminde Türkler, önemli devlet makamlarına ve ordu komutanlıklarına getirilmişlerdir. - Devletin yıkılışı: 1258 yılında İlhanlı Hükümdarı Hülâgu Han'ın ordusu tarafından Bağdat'ın ele geçirilmesiyle Abbasi Devleti sona ermiştir.

Avasım, Abbasiler Devleti tarafından kurulmuştur.

Abbasilerin en büyük şehri, Bağdat'tır.

Ali Muhammed Sallabi'nin "Abbasiler Dönemi" eseri 1 cilt olarak yayımlanmıştır.

Avasım şehri, Abbasiler Devleti zamanında Bizans Devleti sınırında, özellikle Adana, Osmaniye ve Kahramanmaraş çevresinde kurulmuştur.

İlk üniversite, Abbasiler döneminde Bağdat'ta kurulmuştur.

9. sınıf tarih ders kitabı sayfa 140'ta Abbasiler dönemi ve bilimsel faaliyetleri hakkında bilgiler yer almaktadır. Ayrıca, bu sayfada Rönesans'ın nasıl başladığı ve farklı bölgelerde halifelerin bulunmasının İslam dünyasını nasıl etkilediği gibi sorular da yanıtlanmaktadır.