Abbasiler

Bağdat, Abbasi Halifesi Ebu Cafer el-Mansur tarafından İslam dünyasının yeni başkenti olarak seçildiği için Irak'ın eski başkenti olarak kabul edilir. Bu seçim, şehrin elverişli iklim şartları, ticaret yolları üzerinde olması, sulama imkanının geniş olması ve askeri yönden korunmaya elverişli bir konumda bulunmasından kaynaklanmıştır.

Talas Savaşı'nı Müslümanlar (Abbasiler) kazandı.

Samarra'nın hikayesi, Abbâsîler döneminde, Halife Mutasım zamanında, 836 yılında Türk askerlerin iskânı için kurulan bir şehirle başlar. Kuruluş amacı, Bağdat'ta meskûn bulunan memlûklerin taşkınlıkları nedeniyle sosyal hayatta yaşanan gerilimin tehlikeli boyutlara ulaşmasıydı. Zaman içerisinde, ekonomik ve mimari olarak genişleyen Samarra, gerçek bir yerleşim yeri haline geldi ve Mütevekkil döneminde geniş bir imar gördü. Osmanlı döneminde, Samarra kaymakamlık olarak idari sisteme dahil edildi.

Bağdat'ta ilk Türkler, Abbasi halifesi Mansur döneminde şehre yerleşen Selçuklu Türkleridir. Mansur, 759 yılında Bağdat'ın ticari ve stratejik önemini fark ederek şehri Abbasi devletinin başkenti yapmış ve Türk askerleri için bir garnizon inşa ettirmiştir.

Abbasiler Türk devleti değildir, ancak Abbasi Devleti'nde Türklere önemli devlet ve ordu görevleri verilmiştir. Abbasiler, Hz. Muhammed'in amcası Abbas'ın soyundan gelen ve 750-1258 yılları arasında hüküm süren bir Müslüman Arap hanedanıydı.

Samarra şehri, Abbasi Halifesi Mutasım tarafından 836 yılında kurulmuştur.

Abbasiler döneminde coğrafya alanında yapılan bazı çalışmalar: Tercüme faaliyetleri: Yunan, İran ve Hint coğrafya çalışmaları Arapçaya çevrildi. Coğrafi keşifler: Seyyahlar Hindistan, Seylan, Malaka Yarımadası ve Çin'e kadar ulaştı. Eserler: İbn Hurdâzbih'in "Kitâbü’l-Mesâlik ve’l-Memâlik" adlı eseri, Arap dilinde yazılmış en eski coğrafya kitaplarındandır. Akademik çalışmalar: Beytülhikme'de (Bilgelik Evi) coğrafi araştırmalar yapıldı; enlem ve boylam tespiti için coğrafyacılar dünyanın farklı bölgelerine gönderildi. Harita yapımı: Bir dünya haritası (Suretü’l-Me’muniye) oluşturuldu. Bölgesel çalışmalar: İslam ülkeleri bölgelere ayrıldı ve her iklimin haritası çizildi.

Şemmâsiye Rasathanesi, Abbasi halifesi Me’mûn tarafından 829 yılında Bağdat'ta kurulmuştur.

Avasım hattı, Abbasiler döneminde, Bizans İmparatorluğu ile İslam devletleri arasındaki müstahkem sınır bölgelerine verilen addır. Bu hat, Tarsus'tan Toros Dağları boyunca Malatya'ya, oradan da Fırat'a kadar uzanıyordu. Avasım şehirlerine, savaşlardaki cesaretleriyle nam salan Türk komutanlar ve orduları yerleştirilmiştir. Avasım hattı, 10. yüzyıldan itibaren yoğun saldırılara maruz kalmış ve 10. yüzyılın sonunda Bizans'ın eline geçmiştir.

Abbasiler döneminde yaşamış bazı önemli kişiler: Ebu'l-Abbas Seffâh. Ebu Cafer Mansur. Harun Reşid. Yahya bin Halid el-Bermeki. Selahaddin Eyyubi. Ayrıca, Abbasiler döneminde dört mezheb imamı, kelam alimleri, tefsir alimleri ve birçok bilim insanı yetişmiştir.

Ahbârü'd-Devleti'l-Abbasiyye, Abbâsî İhtilâli ve bu süreçte yaşanan olayları anlatır. Eserde ele alınan bazı konular: Abbâsîlerin meşruiyeti: Eser, Abbâsîlerin hilafetin sahipleri olduğunu savunur ve bunu Ebû Haşim’den alınan vasiyetle ve önceden müjdelenen kişiler oldukları iddiasıyla destekler. Emevîlere karşı mücadele: Emevîlerin hem Ali evlâdına hem de Abbâsîlere karşı kötü tutumları ortaya konur. İhtilâlin detayları: Eser, ihtilâlin nasıl gerçekleştiğini ve bu süreçte etkin olan kişileri anlatır. Ayrıca, eserde Hz. Abbas, Abdullah b. Abbas, Ali b. Abdullah, Muhammed b. Ali ve İmam İbrahim gibi Abbâsî liderlerinin hayatları ve faaliyetleri de yer alır.

Harun Reşid ve Abbasiler dönemi, İslam tarihinin önemli bir aşaması olup, 750-1258 yılları arasında hüküm süren Abbasi Devleti'nin en parlak dönemini kapsar. Harun Reşid, Abbasi halifelerinin beşincisi olup, 786-809 yılları arasında halifelik yapmıştır. Abbasiler döneminde yaşanan bazı önemli olaylar: - İlim ve kültür hayatı: Beytülhikme adlı kütüphane kurulmuş, birçok felsefi ve bilimsel eser Arapça'ya çevrilmiştir. - İdari düzenlemeler: Dîvân-ı Arz gibi yeni devlet daireleri oluşturulmuş, idarî sistem mükemmel hale getirilmiştir. - Askeri başarılar: Talas Savaşı'ndan sonra Türkler arasında İslamiyet hızla yayılmış, özellikle Mutasım döneminde Türkler, önemli devlet makamlarına ve ordu komutanlıklarına getirilmişlerdir. - Devletin yıkılışı: 1258 yılında İlhanlı Hükümdarı Hülâgu Han'ın ordusu tarafından Bağdat'ın ele geçirilmesiyle Abbasi Devleti sona ermiştir.

Avasım, Abbasiler Devleti tarafından kurulmuştur. Bu şehirler, Abbasi Devleti'nin en güçlü dönemlerinde, savaşa giderken veya gazadan dönerken, hem dinlenmek hem de düşman birliklerinden korunmak amacıyla kurulmuştur.

Abbasilerin en büyük şehri, başkentleri olan Bağdat'tır. 759 yılında, ikinci Abbasi halifesi Mansur tarafından kurulan Bağdat, Dicle kıyısındaki konumu ve ticari-stratejik önemiyle başkent yapılmıştır.

Ali Muhammed Sallabi'nin "Abbasiler Dönemi" eseri 1 cilt olarak yayımlanmıştır.

Avasım şehirleri, Abbasiler Devleti tarafından Bizans İmparatorluğu'na karşı kurulan ve Adana, Antakya, Tarsus, Maraş, Malatya gibi kentleri kapsayan bir tampon bölgedir. Avaşin ise, Türkiye'nin güneydoğusunda, Hakkari iline bağlı dağlık bir bölgedir. Bu iki yer arasında bir bağlantı veya benzerlik bulunmamaktadır.

9. sınıf tarih ders kitabı sayfa 140'ta Abbasiler dönemi ve bilimsel faaliyetleri hakkında bilgiler yer almaktadır. Ayrıca, bu sayfada Rönesans'ın nasıl başladığı ve farklı bölgelerde halifelerin bulunmasının İslam dünyasını nasıl etkilediği gibi sorular da yanıtlanmaktadır.

Gazneliler'de "sultan" unvanını Gazneli Mahmut'a, Abbasi halifesi vermiştir. Bu unvan, Mahmut'un Şii Büveyhoğullarına karşı Abbasi halifesini korumasından dolayı ödüllendirilmesi amacıyla verilmiştir.

Halife Mutasım ve Mustasım farklı kişilerdir. Mutasım, Abbasiler döneminde 833-842 yılları arasında halifelik yapmıştır. Mustasım ise, aynı hanedanın son halifesi olup, 1242-1258 yılları arasında hüküm sürmüştür.

Türkler, kağıt yapımını Abbasiler döneminde, Talas Savaşı sonrası İslam coğrafyasına getirilen ustalar sayesinde öğrenmişlerdir.