• Buradasın

    Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını elde ediş süreci hakkında Montrö Boğazlar Sözleşmesi çerçevesinde bir değerlendirme yapınız?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki egemenlik haklarını şu şekilde düzenlemiştir:
    • Egemenlik Haklarının Teslimi: 1923 tarihli Lozan Boğazlar Sözleşmesi'nin getirdiği kısıtlamalar kaldırılarak, Boğazlar bölgesi askerileştirilmiş ve Türkiye'ye egemenlik hakları geri verilmiştir 145.
    • Uluslararası Komisyonun Kaldırılması: 1923'te kurulan Boğazlar Komisyonu'nun yetkileri Türkiye'ye devredilmiştir 15.
    • Savaş Gemisi Geçişleri: Savaş zamanında Türkiye'nin savaşan olmadığı durumlarda, savaşta olmayan devletlerin gemileri Boğazlardan barış zamanı koşullarına bağlı olarak geçebilmektedir 14. Türkiye'nin savaşan bir taraf olması durumunda ise Boğazlardan savaş gemisi geçişi Türkiye'nin takdirine bırakılmıştır 14.
    • Ticaret Gemisi Geçişleri: Barış zamanında, ticari gemiler için bayrak ve yük ayrımı yapılmaksızın, sağlık denetimi dışında herhangi bir formaliteye tabi tutulmadan geçiş özgürlüğü sağlanmıştır 14.
    Değerlendirme:
    • Montrö Sözleşmesi, Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki egemenliğini tam olarak tesis etmiş ve Boğazların askerileştirilmesi ile Boğazlar Komisyonu'na dair kısıtlayıcı hükümleri kaldırmıştır 2.
    • Sözleşme, Karadeniz'e kıyısı olan devletlerin güvenliği ve kıyısı olmayan devletlerin çıkarları arasında bir denge kurmuştur 25.
    • Savaş gemilerinin tonaj ve kapasitesinin gelişmesi, Montrö Sözleşmesi'ni bu dengeyi koruyan istisnai bir belge haline getirmiştir 2.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

      Yanıtı değerlendir

      5 kaynak

      1. bbc.com
        1
      2. ansiklopedi.tubitak.gov.tr
        2
      3. tr.wikipedia.org
        3
      4. atam.gov.tr
        4
      5. aa.com.tr
        5

    Konuyla ilgili materyaller

    Montreux Boğazlar Sözleşmesi nedir?

    Montrö Boğazlar Sözleşmesi, 20 Temmuz 1936 tarihinde imzalanan ve Türkiye'ye İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı ve Marmara Denizi üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veren uluslararası bir sözleşmedir. Sözleşmenin bazı temel maddeleri: Ticari gemilerin geçiş rejimi: Barış zamanında, ticaret gemileri gündüz ve gece, bayrak ve yük ne olursa olsun, hiçbir işlem olmaksızın Boğazlar'dan geçiş ve gidiş-geliş tam özgürlüğünden yararlanacaklardır. Savaş zamanında Türkiye'nin durumu: Türkiye savaşan değilse, savaş gemileri 10. maddeden 18. maddeye kadar olan maddelerde belirtilen koşullarla aynı koşullar içinde, Boğazlar'da tam bir geçiş ve gidiş-geliş özgürlüğünden yararlanacaklardır. Karadeniz'e kıyıdaş olan veya olmayan devletlere ait savaş gemileri: Kendi limanlarına gitmek maksadıyla Boğaz geçişi yapabilirler. Montrö Boğazlar Sözleşmesi, 20 yıl için imzalanmış olup, halen yürürlüktedir.
    5 kaynak

    Boğazlar sorunu nasıl çözüldü?

    Boğazlar sorunu, Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile çözülmüştür. 20 Temmuz 1936'da imzalanan bu sözleşme ile: Ticaret gemileri ve uçakları barış zamanında Türk Boğazları'ndan geçiş serbestisine sahip olmuştur. Savaş gemileri için barış zamanında Boğazlardan geçiş serbestisi tanınmış, ancak Karadeniz yönüne geçişte bazı kısıtlamalar getirilmiştir. Savaş zamanında, Türkiye muharip değilse, tarafsız devletlerin ticaret gemileri düşmana yardım götürmedikleri sürece geçebilecek, savaştığı devletin gemilerine karşı ise Türkiye her türlü hakkını kullanabilecektir. Boğazlar çevresinde belirli bölgeler askerden arındırılmıştır. Antlaşmanın öngördüğü düzene uyulmasını, başkanı Türk olan bir komisyon denetleyecektir.
    5 kaynak

    Montré Boğazlar Sözleşmesi'nin süresi ne zaman bitiyor?

    Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin süresi 28. maddesine göre 20 yıllık bir süre için geçerli olarak belirlenmiştir.
    5 kaynak

    Lozan Antlaşması ve boğazlar antlaşması aynı mı?

    Lozan Antlaşması ve Boğazlar Antlaşması aynı değildir. Lozan Antlaşması, 24 Temmuz 1923'te imzalanan ve Türkiye'nin devlet sınırlarını belirleyen, tam bağımsız ve egemen bir devlet kurulmasını amaçlayan bir barış antlaşmasıdır. Boğazlar Antlaşması ise, 1923 Lozan Boğazlar Sözleşmesi'dir.
    5 kaynak

    Boğazlar Komisyonu nedir?

    Boğazlar Komisyonu, 1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması'nın bir parçası olarak, İstanbul ve Çanakkale Boğazları'nı denetlemek amacıyla kurulan uluslararası bir organdır. Komisyon, bir Türk temsilcinin başkanlığında, sözleşmeye taraf olan devletlerin temsilcilerinden oluşuyordu. 1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile Boğazlar Komisyonu'nun görevi sona erdirilmiştir.
    5 kaynak

    Montrô Boğazlar Komisyonu neden kaldırıldı?

    Montrö Boğazlar Komisyonu, 1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile kaldırılmıştır. Bu sözleşme ile Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki egemenliği tam olarak tesis edilmiş ve Boğazların askerileştirilmesi ile Boğazlar Komisyonu’na dair kısıtlayıcı hükümler kaldırılmıştır.
    5 kaynak

    Boğazlar sorunu ilk ne zaman ortaya çıktı?

    Boğazlar sorunu, ilk kez 1770 yılında Rusya'nın Çanakkale Boğazı'na saldırmasıyla ortaya çıkmıştır. Bu tarihten önce, Osmanlı Devleti Karadeniz'i yabancı gemilere kapatmıştı.
    5 kaynak