Özel eğitimde tanılama ve değerlendirme, bireyin özel eğitim ihtiyacı olup olmadığını belirlemek için çeşitli durumlarda yapılır: İlk başvuru: Eğitsel değerlendirme ve tanılama için ilk başvuru, okul yönetimi, veli veya 18 yaşından büyük zihinsel engeli olmayan birey tarafından Rehberlik ve Araştırma Merkezi'ne (RAM) yapılır. Okul kademeleri arası geçişler: Eğitimin her tür ve kademesindeki geçişlerde, örneğin okulöncesi, ilkokul, ortaokul veya lise geçişlerinde tanılama ve değerlendirme yapılır. Veli veya okul talebi: Bireylerin eğitim performansı ve eğitim ihtiyaçları doğrultusunda veli ya da okulun yazılı talebi üzerine gerektiğinde tanılama ve değerlendirme tekrarlanır. Sağlık sorunları: Sağlık sorunları nedeniyle RAM'a gelemeyecek durumda olanların tanılama ve değerlendirmesi, bu bireylerin bulunduğu ortamlarda yapılır.