• Buradasın

    Ünlü daralmasına neden olan ekler?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Ünlü daralmasına neden olan ekler şunlardır:
    • -yor şimdiki zaman eki 124;
    • -ma/-me olumsuzluk ekleri 12.
    Ayrıca, "de-" ve "ye-" fiil köklerine gelecek zaman, istek kipi, sıfat-fiil ve zarf-fiil eki getirildiğinde veya başka bir ek getirilip de araya "-y-" kaynaştırma harfi girdiğinde, bu seslerde (a, e) daralma olur 14.
    Örnekler:
    • sakla + yor > saklıyor 2;
    • dile + yor > diliyor 2;
    • koşma + yor > koşmuyor 2.
    5 kaynaktan alınan bilgiyle göre:

      Yanıtı değerlendir

      5 kaynak

      1. mynet.com
        1
      2. cnnturk.com
        2
      3. edebiyatciyim.com
        3
      4. dilbilgisi.net
        4
      5. yazi-stilleri.com
        5

    Konuyla ilgili materyaller

    Ünlü daralması nedir örnek?

    Ünlü daralması, Türkçede geniş ünlülerin (a, e) dar ünlülere (ı, i, u, ü) dönüşmesi şeklinde gerçekleşen bir ses olayıdır. Örnekler: sakla + yor > saklıyor; dile + yor > diliyor; kutla + yor > kutluyor; gözle + yor > gözlüyor; yazma + yor > yazmıyor; gelme + yor > gelmiyor; koşma + yor > koşmuyor; öpme + yor > öpmüyor. Ayrıca, "de-" ve "ye-" fiil köklerine gelecek zaman, istek kipi, sıfat-fiil ve zarf-fiil eki getirildiğinde veya başka bir ek getirilip de araya "-y-" kaynaştırma harfi girdiğinde, bu seslerin (a, e) daralarak ı, i, u, ü olduğu görülür: de-yor > diyor; ye-en > yiyen; de-e-lim > diyelim; ne-ye > niye.
    5 kaynak

    Geniş ve dar ünlü nedir?

    Geniş ünlüler ve dar ünlüler, Türkçedeki ünlülerin (sesli harflerin) sınıflandırılma türlerinden ikisidir. Geniş ünlüler: Ağız boşluğu geniş ve alt çene açıkken çıkan ünlülerdir. Dar ünlüler: Ağız boşluğu dar ve alt çene daha az açıkken çıkan ünlülerdir.
    5 kaynak

    Değil neden ünlü daralması?

    "Değil" kelimesi, ünlü daralmasına uğramaz çünkü bu tür bir daralma, sadece "a" ve "e" harfleriyle biten kelimelerde, -yor eki geldiğinde gerçekleşir.
    5 kaynak

    Ünlü daralmasına örnek olmayan nedir?

    Ünlü daralmasına örnek olmayan bazı durumlar şunlardır: Tek heceli kelimelerde: "demek" ve "yemek" fiillerinde, söyleyişteki "i" ünlüsü yazıya da geçirilir. Bak – (ı) – yor: Bu örnekte "bak" kelimesi "a" ile bittiği için daralma olmaz, "ı" kaynaştırma ünlüsüdür. Getir – (i) – yor: "i" kaynaştırma ünlüsüdür, daralma olmaz. Sev – (i) – yor: "u" kaynaştırma ünlüsüdür, daralma olmaz. Gör – (ü) – yor: "ü" kaynaştırma ünlüsüdür, daralma olmaz.
    5 kaynak

    Ünlü daralması ve ünlü değişimi aynı şey mi?

    Hayır, ünlü daralması ve ünlü değişimi aynı şey değildir. Ünlü değişimi, kelime köklerinde ses değişmesine nadiren rastlanır ve yalnızca "sen" ve "ben" zamirlerine yönelme hali eki eklendiğinde meydana gelir. Ünlü daralması ise, -e, -a ünlüsüyle biten fiillere -yor eki geldiğinde bu kelimelerde daralma meydana gelmesi ve -ı, -i, -u, -ü şeklinde değişmesidir. Örnekler: bekle + yor → bekliyor (e daralarak i olur); anla + yor → anlıyor (a daralarak ı olur); dile + yor → diliyor.
    5 kaynak

    Daralmaya uğrayan kelimeler nelerdir?

    Anlam daralmasına uğrayan bazı kelimeler: Oğul: Eskiden hem kız hem de erkek çocuklar için kullanılırken, günümüzde sadece erkek çocukları ifade eder. Tanrı: Eski Türkçede "mavi, gök, gökyüzü, Tanrı" anlamlarına gelirken, İslamiyet'in kabulüyle sadece "Yaradan" anlamını korur. Yemiş: Geniş anlamda tüm meyveleri kapsarken, daralarak özellikle Ege Bölgesi'nde "incir" anlamında kullanılır. Makine: Her türlü araç anlamında kullanılırken, bazı yörelerde "otobüs" veya "kamyon" yerine kullanılır. Davar: Eskiden "mal, mülk, eşya" anlamında kullanılırken, bugün "koyun, keçi" anlamında kullanılır. Hayvan: İnsanları da içine alan canlı anlamında kullanılırken, daralarak sadece "kedi, köpek gibi canlıları" ifade eder. Erik: Şeftali, kayısı, zerdali anlamlarını içerirken, sadece bir tür meyveyi karşılar.
    5 kaynak

    Ünlü daralması ve ünlü türemesinin farkı nedir?

    Ünlü daralması ve ünlü türemesi arasındaki temel fark, ünlü daralmasının mevcut bir kelimedeki ünlü harfinin daralması, ünlü türemesinin ise yeni bir ünlü harfinin eklenmesi olmasıdır. Ünlü Daralması: - Geniş ünlülerin (a, e, o, ö) daralması sonucu dar ünlülerin (ı, i, u, ü) oluşması durumudur. - Örnek: "bekle-yor" → "bekliyor" (e ünlüsü ı'ya daralır). Ünlü Türemesi: - Sözcüklerin ünlü harfle başlayan bir ek alması veya başka bir sözcükle birleşmesi sonucunda yeni bir ünlü harfinin ortaya çıkmasıdır. - Örnek: "az-cık" → "azıcık" (arasına "ı" ünlüsü eklenir). Özetle: - Ünlü daralması mevcut bir ünlü harfinin daralmasıdır, ünlü türemesi ise yeni bir ünlü harfinin eklenmesidir.
    5 kaynak