Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, eğitim felsefesi dersinin bir bölümü olup, Türk eğitim felsefesinin tarihsel gelişimini anlatan eğitim içeriğidir.
- Video, İslam öncesi Türk toplumundan başlayarak İslam sonrası, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ve son olarak Cumhuriyet dönemindeki eğitim felsefesine kadar uzanan bir yapıya sahiptir. Türk eğitim felsefesinin temel kavramları tanıtılmakta, göçebe Türk toplumundaki eğitim sistemi, medreselerdeki eğitim yöntemleri ve Cumhuriyet dönemindeki köy enstitüleri gibi önemli uygulamalar ele alınmaktadır.
- Videoda Farabi, İbn Sina, Gazali ve İbn Rüşd gibi İslam düşünürlerinin felsefi yaklaşımları, Selçuklu ve Osmanlı eğitim sistemleri ile Kemalizm eksenindeki eğitim felsefesi detaylı olarak incelenmektedir. Ayrıca konuyla ilgili daha detaylı bilgilerin eğitim felsefesi ders kitabının beşinci ünitesinden ulaşılacağı belirtilmektedir.
- 00:09Eğitim Felsefesinin Önemi
- Türklerin tarihinde ulusal kimlik, yaşam alışkanlıkları ve kültürün belirlenmesinde eğitim felsefesi etkili olmuştur.
- Tutucu bir eğitim felsefesi, kurulan büyük imparatorlukların çöküşünü hazırlamıştır.
- Cumhuriyetle birlikte ortaya çıkan eğitim felsefesi, ulusun çağdaş değerler etrafında yeniden yapılanması sürecini ifade etmiştir.
- 00:44Eğitim Felsefesi Kavramları
- Bu ünitede gelenek, görenek, töre, natüralizm (doğacılık), daimicilik, esasiyecilik, pragmatizm, pozitivizm ve yapılandırmacılık gibi felsefi kavramlar kullanılacaktır.
- Programın amacı, İslam öncesi, İslam sonrası, Selçuklular ve Osmanlılarda, Cumhuriyet döneminde eğitimin dayandığı felsefeyi kavramaktır.
- 01:37İslam Öncesi Türk Toplumunda Eğitim Felsefesi
- İslam öncesi Türk toplumundaki eğitim felsefesi, Türklerin yaşam biçimlerinden ve ekonomik, toplumsal, politik ortamlardan etkilenmiştir.
- Türkler, İsa'dan önce bin ila İsa'dan sonra dörtyüzelliüç yılları arasında Hun, Göktürk ve Uygur devletlerini kurmuşlardır.
- Yaklaşık bindörtyüzelli yıl süren bu dönemde Türkler genelde göçebe bir yaşam tarzı sürdürmüş, savaş, hayvancılık ve el zanaatları eğitimin temel konularını oluşturmuştur.
- 02:41Gelenek, Görenek ve Töre
- Gelenek, saygın tutulup kuşaktan kuşağağa iletilen kültürel kalıntılar, alışkanlıklar ve davranışlardır.
- Görenek, bir şeyi eskiden beri gördüğü gibi yapma alışkanlığıdır.
- Gelenek ve görenekler töreyi oluşturur ve İslam öncesi Türk toplumlarında toplumsal hedefler genellikle töreden oluşur.
- 03:11İslam Öncesi Türk Toplumunda Değerler
- İslam öncesi Türk toplumunda cihan imparatorluğu kurma, hakan ve hatun'a itaat etme, yiğit, cesur, adil olma gibi değerler töreden oluşur.
- Anaya, babaya, büyüye saygı gösterme, küçükleri koruma, hayvani ve bitkileri tanıma, bağımsız yaşama, yoksulun yanında olma gibi değerler de töreden gelir.
- Türkler dokuz ve on yıllarda kitleler halinde Müslüman olmakla birlikte yeni kültürel değerlerle karşı karşıya kalmış, eski töresiyle İslam değerlerini sentezlemiş ve Yunan-Latin kültürüyle zenginleştirmiştir.
- 04:28İslam Sonrası Türk Toplumunda Felsefi Düşünceler
- İslam sonrası Türk toplumunda eğitim, sosyal kurumlar, değerler ve normları etkileyen yeni felsefi düşünceler ortaya çıkmıştır.
- Farabi, İbn Sina, Gazali ve İbn Rüşd gibi İslam düşünürleri, düşünce ve dünya görüşleri ile eğitim de dahil geniş bir yelpazeyi etkileyen farklı felsefi yaklaşımlar ortaya koymuşlardır.
- Farabi, Eflatun, Aristo ve Yeni Eflatunculukla İslam'ı birleştirmeye çalışan ilk Türk-Islam filozofudur.
- 05:05Farabi'nin Felsefi Yaklaşımı
- Farabi'ye göre tüm varlıklar Allah'tan çıkar ve tekrar ona dönerler, Allah vacibu'l-vücud'tur ve varlığını hiçbir şeye borçlu değildir.
- Allah ezeli ve ebedi, salt iyilik, akıl, güzellik, bilgelik gibi özelliklere sahiptir.
- Diğer varlıklar Allah'tan su'dur ve çıkış, meydana geliş yoluyla ortaya çıkar.
- 05:34İbn Sina'nın Felsefi Yaklaşımı
- İbn Sina'ya göre ruh, madde türünden değil, manevi bir tözdür ve bedenin beden olmasını sağlar.
- Bedenle birleşmeyen ruhun bireysel varlığı yoktur, tek ve kişisel oluşu bedenle birleşmesinden ve onu bir araç olarak kullanmasından sonradır.
- Ruh ölmez, fakat beden ölümlüdür ve ruhun bitkisel, hayvansal, zihinsel olmak üzere üçe ayrıldığı belirtilir.
- 06:18Gazali'nin Felsefi Yaklaşımı
- Gazali'ye göre tüm evrenin yaratıcısı Allah'tır ve evren onun tarafından yoktan var edilmiştir.
- Evren ezeli ve ebedi değildir, ebedi, ezeli, mutlak irade ve kudret sahibi Allah'tır.
- Gazali'ye göre neden-sonuç bağlantısı zorunlu bir bağlantı değil, tersine alişkanlık bağlantısıdır ve doğa kanunları Allah'ın eylemleridir.
- 07:17İbn Rüşd'ün Felsefi Yaklaşımı
- İbn Rüşd de Farabi ve İbn Sina gibi Eflatun, Aristo ve Yeni Eflatuncuların görüşleri ile İslam'ı sentezlemeye çalışmıştır.
- Arke yani töz Allah'tır ve Allah ilk hareket ettiricidir.
- Evren sürekli bir değişme ve oluşum halindedir, zorunludur, olası değildir ve öncesiz ve sonrasız bir birliktir.
- 07:58İlk Selçuklu ve Osmanlı Medreseleri
- İlk Selçuklu medresesi 1040 yılında Nişabur'da, Osmanlılarda ise 1330 yılında İznik'te kurulmuştur.
- İlkokullar dar'ül talim, mektep, mektephane, dar'ül-ilim, sübyan, mahalle mektebi gibi adlarla açılmıştır.
- Bu okullarda Kur'an okuma, namaz kılma ve İslam'ın kuralları öğretilmektedir.
- 08:32Tanzimat ve Mutlakiyet Dönemindeki Eğitim
- Yenileşme, Tanzimat ve Mutlakiyet dönemlerinde ilkokullarda dersler alfabe, elifba, Kur'an okuma, Kur'an, tecvit, din bilgisi, ilmihal, ahlak, Osmanlıca dilbilgisi, sarfi, Osmanlı imla, okuma, kiaat, Osmanlı tarihi, Osmanlı coğrafyası, hesap, güzel yazı, Kur'an'ın otuz cüzü eczai-şerife'dir.
- Mühendis okulunda ise din, ilmihal, Arapça, hesap, geometri, cebir, resim, coğrafya, Fransızca, felsefe, düzlem, trigonometri, integral, mekanik, koni, hesaplarite talimi, lagim vb. dersler vardır.
- Türk ve Osmanlı eğitim sistemi Türk örfü ve İslam temellere dayanmakta, belirlenen hedefleri gerçekleştirmek için genelde eğitim durumlarında öğretmen merkezdedir.
- 09:40Öğretmenin Rolü ve Köy Eğitimi
- Bilginler peygamberin varisleridir, onları sayan Allah ve peygamberi saymış olur, bilginlere itaat ediniz çünkü onlar dünya ve ahiretin kandilidir hadisleri ve Türk örfündeki değerler etki etmiştir.
- Öğretmenin söylediği, kitapların, yazdıkları, İslam bilginlerinin ileri sürdükleri kesin doğrudur, öğrenci bunlar üzerinde tartışmamalı, ezberleyip aynen söylemelidir.
- Meşrutiyet döneminde Ahmet Tevfik, İsmail Mahir, Ethem Nejat ve Şemseddin Sami köylünün eğitilmesi gereğini ortaya koymuşlardır.
- 10:43Türk-Osmanlı Eğitim Sisteminin Değişimi
- Türk-Osmanlı eğitim sisteminde 16. yüzyılın ikinci yarısına dek bilim, araştırma, inceleme, gözlem, anlayarak öğrenme, tartışma, kuram ve uygulamayı birlikte götürme genelde medreselerde işe koşulmuştur.
- 16. yüzyılın ikinci yarısından itibaren medreseler bozulmuş, özellikle 17-18-19. yüzyıllarda skolastik düşünce eğitim sistemine egemen olmuştur.
- Cahil, alanını dahi bilmeyen, bilim ve teknikten habersiz kişiler müderris ve öğretmen olmuş, kitapların yazdıkları, İslam bilginlerinin söyledikleri yüzde yüz doğru kabul edilmiştir.
- 11:44Cumhuriyet Dönemi Eğitim Felsefesi
- Cumhuriyet dönemindeki eğitim felsefesi Kemalizm ekseninde, Cumhuriyet ideolojisi çizgisinde eğitim sisteminin ve eğitim felsefesinin birleştirilip kuram ve uygulama alanında yapılan çalışmalarının temelini oluşturur.
- 1924 yılında çıkartılan Tevhid-i Tedrisat (Öğretim Birliği) Yasasıyla tüm farklı okul sistemleri ortadan kaldırılmış ve Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı tek tip okul sistemi kurulmuştur.
- Türkiye Cumhuriyeti'nin resmi ideolojisine göre milli eğitimin hedefleri, okul sistemleri, dersler ve içerik yeniden düzenlenmiş ve bu düzenlemeler yapılırken Türkiye'ye Dewey, Künhe, Albert Malch ve Ömer Buse gibi yabancı uzmanlar çağrılmış, eğitim sistemine ilişkin görüşleri alınmıştır.
- 12:36Atatürk'ün Felsefi Yaklaşımı
- Mustafa Kemal'in tüm yaşam alanlarında felsefeyi yaşamın merkezine yerleştirdiği görülmektedir.
- Ona göre felsefe evren karşısında insanın akılcı davranışlarıdır, felsefe bilmeyen insan edebiyatçı da politikacı da olamaz.
- Atatürk felsefi açıdan olgu pozitivist, işlevselci, pragmatist, insancıl, gerçekçi ve akılcı yani rasyonalist olarak nitelenmektedir.
- 13:24Cumhuriyet Dönemi Eğitim Uygulamaları
- Cumhuriyet dönemi eğitim felsefesine damgasını vuran önemli uygulamalardan birisi köy enstitüleri'dir.
- Köy enstitüleri ortaya koyduğu alternatif eğitim paradigmasıyla Türk eğitim felsefesinde özgün bir yapı olarak değerlendirilmektedir.
- 13:40Köy Enstitüleri'nin Alternatif Eğitim Paradigması
- Köy enstitüleri'nin alternatif eğitim paradigmasının nitelikleri arasında günlük yaşamla bağlantılı öğrenme, felsefe, sanat ve müzik öğretiminin bütünleşik öğeleri olması, işbirlikli öğrenme yaşantısı ve entelektüel insan yetiştirmenin esas olması bulunmaktadır.
- Demokratik yurttaş kimliğinin merkezde tanımlanması ve öğrencilerin değerlendirilmesinin bir bütün olarak ele alınması da bu paradigmanın önemli unsurlarıdır.
- 14:23Göçebe Türk Toplumunda Eğitim
- Göçebe Türk toplumunda eğitim doğanın ve toplumun koşullarına göre yapılmaktaydı, kadın-erkek ayrımı yoktu ve gelenek, görenek ve töre önemliydi.
- Göçebe toplum nedeniyle yerleşik okul kurumu yoktu ve eğitim ortamı gerçek yaşamdı.
- Türk toplumu eski değerleriyle (töre) İslam değerlerini sentezleyerek, aynı zamanda eski Yunan-Latin kültürüyle de bu değerleri zenginleştirerek yeni kültürel değerlerini oluşturmuştur.
- 15:00Türk-Osmanlı Eğitim Sistemi
- Türk-Osmanlı eğitim sisteminde 16. yüzyılın ikinci yarısına dek bilim, araştırma, inceleme, gözlem, anlayarak öğrenme, tartışma, kuram ve uygulamayı birlikte götürme genelde medreselerde işe koşulmuştur.
- Bu programda İslam öncesi Türk toplumundaki eğitimin dayandığı felsefe, İslam sonrası eğitimin dayandığı felsefe, Selçuklular ve Osmanlılar'da eğitimin dayandığı felsefe ve Cumhuriyet döneminde eğitimin dayandığı felsefe açıklanmıştır.
- Konu ile ilgili daha detaylı bilgilere Eğitim Felsefesi ders kitabının beşinci ünitesinden ulaşılabilir.