ZeminAnalizi

Kuyu temel, doğru uygulandığında sağlam bir yapı oluşturabilir. Kuyu temelin sağlam olmasının bazı nedenleri: Yer tasarrufu. Yük transferi. Ekonomik olması. Ancak, kuyu temel uygulamasında dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır: Yeraltı su izolasyonu. Zeminin sertliği. Kuyu temel uygulaması, uzmanlık ve dikkat gerektiren bir işlemdir.

Zemin laboratuvarında yapılan bazı deneyler şunlardır: Su içeriği tayini. Birim hacim ağırlığının belirlenmesi. Özgül ağırlığının tayini. Likit limit deneyi. Plastik limit deneyi. Elek analizi. Hidrometre analizi. Tek eksenli basınç deneyi. Direkt kesme kutusu deneyi. Standart proktor deneyi. Modifiye proktor deneyi. Kaliforniya taşıma oranı (CBR) deneyi. Ayrıca, zeminlerin konsolidasyon ve dayanımına yönelik deneyler, sınıflandırma deneyleri ve standart ile modifiye proktor gibi kompaksiyon deneyleri de yapılmaktadır. Zemin laboratuvarında yapılan deneyler, kullanılan standartlara (TS, ASTM, BS vb.) göre değişiklik gösterebilir.

Zemin etüdü, bir inşaat projesinin temel taşı olarak kabul edilir ve çeşitli nedenlerle yapılır: Yapının dayanıklılığını belirlemek. Maliyetleri azaltmak. Riskleri azaltmak. Yönetmeliklere uygunluk. Çevreye uyum.

SPT (Standart Penetrasyon Deneyi) ve CPT (Koni Penetrasyon Deneyi) arasındaki temel farklar şunlardır: Veri Toplama Yöntemi: SPT'de, belirli aralıklarla (örneğin her 1,5 metre) veri toplanır ve bu veriler düz çizgilerle birleştirilir. CPT'de ise koni toprağa sürekli olarak nüfuz ederken veri toplanır; bu sayede daha detaylı ve kesintisiz bir toprak davranışı profili elde edilir. Numune Alımı: SPT, toprak numunesi alınmasına olanak tanır. CPT'de ise numune alınmaz, bu da hassas ortamlar veya bozulmamış numune gerektiren durumlar için avantaj sağlar. Kullanım Alanı: SPT, özellikle kaba kum ve kil gibi malzemelerde doğruluk sorunları yaşayabilir. CPT, yumuşak kil, yumuşak silt ve ince-orta kum tabakalarında daha yaygın olarak kullanılır. Maliyet ve Hız: SPT, daha basit ve ucuz ekipman gerektirir, ancak CPT'ye göre daha yavaştır. CPT, daha hızlı veri sağlar ve genellikle daha maliyetlidir.

CPT (Koni Penetrasyon Deneyi) testinin yapılma nedenleri şunlardır: Zemin özelliklerini belirlemek: CPT, zeminlerin geoteknik mühendislik özelliklerini belirlemek ve zemin stratigrafisini resmetmek için kullanılır. Temellerin taşıma gücünü ve oturma miktarını belirlemek: Temellerin taşıma güçleri ve oturma miktarları CPT testi ile belirlenebilir. Sıvılaşma potansiyelini tespit etmek: Sıvılaşma potansiyeli, CPT testi ile değerlendirilebilir. Kazık taşıma gücünü hesaplamak: Kazıkların taşıma güçleri, CPT testi ile belirlenebilir. Yer altı su seviyesini ve boşluk basıncını ölçmek: CPT testi, yer altı su seviyesini ve boşluk basıncını ölçebilir. Ayrıca, CPT testi sondaj kuyusuna ihtiyaç duymadan yapılabilir, sürekli değer alınabilir ve maliyeti düşüktür.

ÇKYD (Çok Kanallı Yüzey Dalgaları) yöntemi ile zemin sıvılaşması tahmini şu adımlarla yapılabilir: 1. Arazi Aşaması: Yüzey dalgaları kaydedilir. 2. Spektral Analiz: Kaydedilen veriler ile dispersiyon eğrisi elde edilir. 3. Ters Çözüm: Dispersiyon eğrisinin ters çözümü yapılarak VS (kayma dalgası hızı)-derinlik kesitleri oluşturulur. Zemin sıvılaşması tahmini için ÇKYD yönteminin kullanımı: Makaslama Dalgası Hızı (VS30). Sıvılaşma Potansiyeli: VS hızı ile N (Standart Penetrasyon Deneyi) değeri arasında kurulan korelasyonlar kullanılarak sıvılaşma potansiyeli belirlenebilir. Zemin sıvılaşması tahmini için laboratuvarda izotropik ve anizotropik konsolidasyonlu dinamik üç eksenli basınç deneyleri, dinamik basit kesme deneyleri, burulmalı kesme deneyleri ve sarsma tablası deneyleri gibi yöntemler de kullanılmaktadır. Zemin sıvılaşması tahmini ve analizi için uzman bir jeoteknik mühendisine danışılması önerilir.

Pendulum testi, farklı alanlarda çeşitli amaçlarla kullanılan bir test yöntemidir: Kaymazlık testi. Boya filminin sertlik testi. Spastisite testi. Ayrıca, pendulum testi, sarkaç veya salınım testi olarak da bilinir ve esneklik ile visko-elastik davranışı değerlendirmek için de kullanılır.

Düşen seviyeli permeabilite deneyi, ince taneli zeminler için kullanılır. Bu zeminler arasında kil ve silt bulunur.

Meyerhof yöntemi, kalın (>2B) kum zeminler üzerinde yer alan radye temeller için geçerlidir. Bu yöntem, aynı zamanda drenajlı yükleme ve drenajsız yükleme durumları için de kullanılabilir. Meyerhof yönteminin hangi zeminler için geçerli olduğuna dair başka bir bilgi bulunamamıştır. Daha fazla bilgi için bir geoteknik mühendisine danışılması önerilir.

Zeminde enjeksiyonu konusunda jeologların ne iş yaptığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, jeologların genel olarak yaptığı işler şunlardır: Yer altı kaynaklarının keşfi. Sondaj çalışmalarının analizi ve değerlendirilmesi. Nükleer silahların test edilmesi. Doğal afet risklerinin belirlenmesi ve hafifletici önerilerde bulunulması. Fosil kalıntılarının incelenmesi ve sınıflandırılması. Saha incelemelerinde radar görüntüleri, jeolojik harita ve hava fotoğraflarıyla değerlendirme yapılması. Kaynak, arazi kullanımı ve yönetimi konusunda firmalara ve kurumlara tavsiyede bulunulması.

Geoteknik analizde kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Zemin örneklemesi ve testleri. Sayısal analizler. Görüntü işleme ve analiz. Saha deneyleri. Ayrıca, sonlu elemanlar yöntemi, ayrık elemanlar yöntemi ve diferansiyel denklem çözümleri gibi yöntemler de geoteknik mühendisliğinde kullanılır.

Zemin birim hacim ağırlığı, aşağıdaki formülle hesaplanır: Doğal birim hacim ağırlık (γ): γ = Wn / V. Burada, γ doğal birim hacim ağırlığı, Wn numunenin doğal haldeki ağırlığı ve V numunenin hacmidir. Kuru birim hacim ağırlık (γd): γd = Wd / V. Burada, γd kuru birim hacim ağırlığı, Wd numunenin kuru haldeki ağırlığı ve V numunenin hacmidir. Hesaplama adımları: 1. Numune alımı ve hazırlama: Zeminden doğal koşullar altında numune alınır, kurutulur ve hava geçirmez kaplarda saklanır. 2. Ağırlık ölçümü: Numunenin doğal veya kuru haldeki ağırlığı hassas terazide ölçülür. 3. Hacim ölçümü: Numunenin hacmi, birim hacim silindirleri ile ölçülür. Su içeriği (w) hesaplanması: w = (Wn - Wd) / (Wn - Wd) x 100. Burada, Wn doğal haldeki ağırlık ve Wd kuru ağırlıktır. İlişki: γ = γd + w.

Kanatlı kesici deneyi, genellikle suya doygun kil zeminlerde kullanılır ve drenajsız kayma dayanımını belirlemek amacıyla geliştirilmiştir. Bu deney, aynı zamanda silt, organik zeminler ve atık çamurları gibi malzemelerde de uygulanabilir. Ayrıca, deniz çökellerinde de başarılı sonuçlar verdiği belirtilmiştir.

Kum konisi deneyi, dolgu alanlarında yapılan sıkıştırma işlemlerinin başarısını ölçmek amacıyla kullanılan bir yerinde zemin yoğunluk testidir. Bu deney sayesinde, zemin sıkışma yüzdesi hesaplanarak dolgunun yeterli olup olmadığı belirlenir. Kum konisi deneyinin aşamaları: 1. Zemine düzgün bir yüzey hazırlanır ve konik cihaz yerleştirilir. 2. Zemine küçük bir çukur kazılır. 3. Önceden kalibre edilmiş kuru kum, koni ile çukura dökülür. 4. Dökülen kum miktarı ölçülerek çukurun hacmi hesaplanır. 5. Kazılan zemin tartılır ve nemi ölçülür. 6. Saha kuru birim hacim ağırlığı bulunur. 7. Proktor deneyinden elde edilen maksimum değerle karşılaştırılır. Kum konisi deneyi sonucunda elde edilen bilgiler: yerinde kuru birim hacim ağırlığı; nem oranı; maksimum kuru birim hacim ağırlığına göre sıkışma yüzdesi.

CIM sınıfı zeminlerin sıvılaşmaya yatkınlığı, zemin türüne ve özelliklerine bağlıdır. Sıvılaşma riski, genellikle kumlu ve siltli zeminlerde daha yüksektir. CIM sınıfı zeminlerin sıvılaşma potansiyeli, aşağıdaki faktörlere bağlı olarak değerlendirilebilir: Zeminin sıkılık derecesi. Su doygunluğu. Tane boyu ve şekli. Yeraltı suyu derinliği. Sıvılaşma potansiyelinin belirlenmesi için arazi ve laboratuvar deneyleri yapılmalıdır.

Bina zemininde çökme meydana gelmesi durumunda, yapının taşıyıcı sisteminde hasarlar oluşabilir. Olası sonuçlar: Yapısal sorunlar: Kolon, kiriş ve perde duvar gibi elemanlarda çatlaklar ve hasarlar ortaya çıkabilir. Güvenlik riskleri: Çökme, binanın stabilitesini zayıflatarak genel güvenliğini tehlikeye atabilir. Onarım ve maliyet: Hasarların onarımı için önemli maliyetler ve zaman gerekebilir. Çökme belirtileri fark edildiğinde, bir inşaat mühendisi tarafından detaylı inceleme yapılması önerilir.

Casagrande likit limit aleti, killi toprakların plastikten sıvı hale geçtikleri nem içeriğini belirlemek için kullanılan bir cihazdır. Aletin özellikleri: ayarlanabilir krank kolu kam mekanizması; düşme sayacı; pirinç kap. Cihazın elle çalışan (manuel) ve motorlu modelleri mevcuttur.

Depremden sonra zemin hasarının ne zaman belli olacağına dair kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Ancak, zemin hasarının tespiti için genellikle depremden hemen sonra hasar belirleme ve değerlendirme süreci başlar. Bu süreçte, zemin göçmesi ve temellerde meydana gelen hasarlar, zeminde farklı oturmalar gibi durumlar incelenir. Daha detaylı ve kesin sonuçlar için, artçı sarsıntıların hafiflemesinden sonra, yani genellikle depremden 3 ay sonra gibi bir süre gerekebilir. Zemin hasarının tespiti ve değerlendirilmesi, uzman ekipler tarafından yapılmalıdır.

Evet, Çanakkale'de zemin sıvılaşması riski bulunmaktadır. Çanakkale kent merkezinin önemli bir kısmı alüvyon zemin üzerine kuruludur ve bu zemin, yer altı suyunun yakın seviyelerde bulunması nedeniyle sıvılaşma riski taşımaktadır. Sıvılaşma riski bulunan mahalleler arasında Barbaros Mahallesi, Karacaören ve Işıklar Mahalleleri yer almaktadır. Deprem riski yüksek bir bölgede bulunan Çanakkale'de, zemin yapısına uygun yapılaşma ve mevcut yapıların güçlendirilmesi hayati önem taşımaktadır.

Sismik kırılma etütleri pozları, farklı kurum ve kuruluşların belirlediği birim fiyatlar ve teknik şartlarla ilişkilidir. İşte bazı örnekler: 41.200.1162 Pozu: İller Bankası tarafından belirlenen bu poz, "Sismik Kırılma Etütleri (Karşılıklı Atış, S Dalgası Alımı Dahil) Yapılması (h > 30 m, 24 kanallı)" işini kapsar. 56.535.1110 Pozu: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından belirlenen bu poz, "12 Kanallı, Karşılıklı Atışlı, S Dalgası Dahil H < 30 m Sismik Kırılma (Refraksiyon) Etüdü" işini kapsar. Bu pozlar, sismik kırılma etütlerinin yapılması için gerekli işçilik, malzeme, ekipman ve diğer masrafları içerir.