Yükseköğretim

Yükseköğretim Kurulu'na (YÖK) bağlı bazı alt birimler: Yükseköğretim Yürütme Kurulu; Yükseköğretim Denetleme Kurulu; Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM). Ayrıca, YÖK, üniversiteler ve diğer yükseköğretim kurumları arasında koordinasyonu sağlar ve bu kurumların kurulması, geliştirilmesi, kaynak kullanımı ve eğitim-öğretim faaliyetlerinin düzenlenmesi gibi konularda yetki sahibidir. YÖK'e bağlı üniversiteler: Devlet üniversiteleri (208 adet, 2021-2022 öğretim yılı itibarıyla); Vakıf üniversiteleri (75 adet, 2021-2022 öğretim yılı itibarıyla). YÖK'ün bazı üyeleri: Başkan: Prof. Dr. Erol Özvar; Başkanvekilleri: Prof. Dr. Halim Haldun Göktaş, Prof. Dr. Metin Topcuoğlu. YÖK, Cumhurbaşkanı tarafından atanan 14 üye ve Üniversitelerarası Kurul tarafından seçilen ve Cumhurbaşkanı tarafından atanan 7 üye olmak üzere toplam 21 üyeden oluşur.

YÖK Akademik özgeçmiş güncellemelerinin ne zaman yapılabileceğine dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, YÖK Akademik sayfasındaki bilgilerin güncel ve tam olmasının önemi vurgulanmaktadır. Bu nedenle, özgeçmiş bilgilerinin düzenli olarak kontrol edilmesi ve gerekli güncellemelerin yapılması önerilir. YÖK Akademik sayfasındaki özgeçmiş bilgileri, Yükseköğretim Kurulu ve TÜBİTAK gibi kurumlar tarafından yapılan değerlendirmelerde kullanılmaktadır.

Önlisans, üniversite düzeyinde verilen iki yıllık yükseköğretim programı anlamına gelir. Bu programlar, öğrencilere belirli bir meslek alanında teorik bilgi ve uygulamalı yetkinlik kazandırmayı hedefler. Önlisans eğitimini tamamlayanlar, Dikey Geçiş Sınavı (DGS) ile dört yıllık lisans programlarına geçiş yapma hakkına sahiptir.

YÖK Atlas Net Sihirbazı ile yapılan sıralama tahminlerinin doğruluğu konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. YÖK Atlas, adaylara puan türü, başarı sırası, şehir, üniversite türü gibi kriterlere göre filtreleme yaparak bilinçli tercih oluşturma imkanı sunar. Tercih yaparken, sadece YÖK Atlas'a değil, diğer kaynaklardan da bilgi alınması ve uzman görüşlerine başvurulması önerilir.

YLYS (Yurt Dışına Lisansüstü Öğrenim Görmek Üzere Gönderilecek Adayları Seçme ve Yerleştirme) bursu, Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından yürütülen ve yükseköğretim kurumları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaç duyduğu nitelikli insan gücünü yetiştirmeyi amaçlayan bir burs programıdır. YLYS bursunun sağladığı bazı imkanlar: Üniversite öğrenim ücreti; Yurt içi ve yurt dışı ulaşım giderleri; Sağlık sigortası ve muayene ücretleri; Aylık yaşam giderleri için burs ödemesi; Kırtasiye ve sınav başvuru giderleri; Eğitimle ilgili zorunlu materyallerin temini. Burs programına başvurabilmek için gereken bazı şartlar: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak; En az lisans mezunu veya son sınıf öğrencisi olmak; Başvuru tarihinde 30 yaşını doldurmamış olmak (doktora için 33); ALES sınavından en az 70 puan almış olmak; Lisans mezuniyet not ortalamasının 4.00 üzerinden en az 2.50 veya 100 üzerinden en az 65 olması. Başvuru ve detaylı bilgiler, MEB'in yyegm.meb.gov.tr adresinden edinilebilir.

Yükseköğretim Kurulu'nun (YÖK) bazı yetkileri: Üniversitelerin bütçelerini kontrol etmek. Müfredatı belirlemek. Öğrencilerin kabul prosedürüne karar vermek (YKS gibi). Dekanları atamak ve rektörleri önermek. Yükseköğretim kurumlarında eğitim-öğretim programlarının asgari ders saatlerini ve sürelerini tespit etmek. Üniversitelerin ihtiyaçlarını, eğitim-öğretim programlarını ve araştırma faaliyetlerini düzenlemek. Doçentlik ve profesörlük unvanlarını değerlendirmek. Yeni kurulan veya gelişmekte olan üniversitelere eğitim ve eleman yetiştirme alanlarında katkı sağlamak. Yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından alınan diplomaların denkliğini tespit etmek. Yükseköğretimle ilgili stratejik planlamalardan ve kurumlar arası eşgüdümden sorumlu olmak.

Hukuk fakültelerine giriş için başarı sıralaması barajı, 7 Şubat 2025 tarihinde Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından 100 bine çekilmiştir. Bu değişiklik, 2022 yılında uygulamadan kaldırılmış ve baraj 125 bin olarak uygulanmıştı.

2025 yılı itibarıyla, üniversite öğrenci affının yasalaşması için sunulan kanun teklifi TBMM komisyonunda bekletilmektedir ve henüz yasalaşmamıştır. Eğer af yasası kabul edilirse, ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencileri, kendi isteğiyle ayrılanlar, başarısızlık nedeniyle okuldan atılanlar, disiplin cezası alanlar ve maddi ya da kişisel nedenlerle kaydı silinenler, 2025-2026 eğitim öğretim yılına kadar başvuru yaparak eğitimlerine kaldıkları yerden devam edebileceklerdir. Aftan yararlanan bir öğrencinin kaç yıl okula gidebileceği, başvurduğu programın süresine ve kendi akademik ilerlemesine bağlıdır. Örneğin, lisans tamamlama programları genellikle 2 yıl sürerken, lisans programları 4 yıl, yüksek lisans programları 2 yıl ve doktora programları 4-6 yıl sürebilir.

Prof. Dr. Erol Özvar, 30 Temmuz 2021 tarihinden itibaren Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı olarak görev yapmaktadır. YÖK Başkanı'nın bazı görevleri: Dekanları atar ve rektörleri önerir. Üniversite bütçelerini kontrol eder. Müfredatı belirler. Öğrencilerin kabul prosedürüne karar verir (YKS). Erol Özvar, iktisat ve iktisat tarihi profesörü olup, daha önce Marmara Üniversitesi Rektörlüğü görevini de yürütmüştür.

SPK sınavlarına, en az lise mezunu olan veya 2 yıllık ön lisans ya da 4 yıllık lisans mezunu olan kişiler girebilir. SPK Düzey 1 Lisansı ve Konut Değerleme Lisansı için en az 2 yıllık yükseköğretim düzeyinde mezuniyet şartı aranmaktadır. Diğer tüm lisanslar için ise en az 4 yıllık yükseköğretim düzeyinde mezuniyet şartı aranmaktadır. Lisans almak için gerekli olan belirlenmiş okul düzeyinde mezuniyet şartı, sınavdan sonra da sağlanabilir.

Doktor öğretim üyeleri, yükseköğretim kurumlarında araştırma, eğitim, bilirkişilik ve toplumsal konularda yol gösterme gibi görev ve sorumluluklara sahiptir. Değerlendirme süreçleri: Atama ve Yükseltme: Her üniversitenin kendi atama ve yükseltme kriterleri vardır. Kademe İlerlemesi: Doktor öğretim üyelerinin kademe ilerleyebilmesi için bulundukları kademede en az bir yıl çalışmış ve olumlu sicil almış olmaları gerekir. Unvan Devamı: Doktor öğretim üyesi unvanı, süreli bir atamadır ve toplamda 12 yılı geçemez. Özlük Hakları: 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu'na göre, doktor öğretim üyeleri, kadrolarına atandıkları tarihi izleyen aybaşından itibaren beşinci derecenin ilk kademe aylığını almaya başlarlar.

Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim Genel Müdürlüğü (YYEGM), Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlıdır.

Tezlerin tez.yok.gov.tr adresine yüklenmesi için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Sunum Dosyası: Enstitü girişindeki yardım menüsünden veya "tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/Enstitu/dosyalar/yardim.ppsx" adresinden "Tezleri Sisteme Yükleme" sunum dosyasına ulaşılabilir. 2. Giriş: "tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/sistemGiris.jsp" adresine girilerek sisteme kayıt olunur. 3. Referans Numarası: Kayıt sonrası oluşan referans numarası, "obisis.erciyes.edu.tr" gibi ilgili sisteme giriş yaparak tez giriş sekmesindeki kutucuğa yazılır ve kaydedilir. Daha fazla bilgi için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın "turkiye.gov.tr/yok-lisansustu-ogrencilerinin-tez-veri-girisi-4593" adresindeki "Lisansüstü Öğrencilerinin Tez Veri Girişi" hizmeti kullanılabilir.

Doktora bursunun süresi, bursun türüne ve programın koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir: 100/2000 YÖK Doktora Bursu: Doktora öğrencilerine azami dört yıl, bütünleşik doktora öğrencilerine ise azami beş yıl burs ödemesi yapılır. TÜBİTAK 2213-A Yurt Dışı Doktora Burs Programı: Doktora eğitimini tamamlamak için bursiyere tanınan süre 6 yıl, burs ödeme süresi ise en fazla 2 yıldır. Türk Tarih Kurumu Doktora Bursu: Bursiyerlere aylık 9.000 TL burs ödenir ve bu burs, en fazla dört yıl süreyle verilir. Ayrıca, bazı durumlarda Yönetim Kurulu kararıyla ek süre verilebilir.

YÖK Akademik platformunda yer alan bazı kişiler şunlardır: Akademisyenler. YÖK üyeleri. YÖK Akademik'te yer alan bilgilerin tamamı, Yükseköğretim Kurulu, üniversiteler veya akademisyenlerin bizzat kendileri tarafından girilen verilerden oluşmaktadır.

2025 yılında ÖSYM tarafından yapılacak bazı sınavların tarihleri: YKS 2025: TYT 21 Haziran 2025 Cumartesi, AYT 22 Haziran 2025 Pazar, YDT 22 Haziran 2025 Pazar öğleden sonra. KPSS 2025: Genel Yetenek-Genel Kültür sınavı 7 Eylül 2025, Alan Bilgisi 1. oturum 13 Eylül, 2. oturum 14 Eylül. ALES 2025: ALES/3 23 Kasım 2025. Sınav tarihleri, ÖSYM'nin resmi internet sitesi olan osym.gov.tr adresinden güncel olarak takip edilebilir.

Tez veri giriş formunu YÖK'e yüklemek için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. "tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/" adresine gidilir. 2. "Üye Girişi"ne tıklayarak giriş yapılır. 3. "Tez Veri Giriş Formu" bağlantısına tıklanır. 4. Tüm alanlar doldurularak form kaydedilir. 5. Son olarak, form belge olarak yazdırılıp imzalanarak enstitüye teslim edilir. Form doldurulurken dikkat edilmesi gerekenler: Sayfa numarası: Tezin kapak sayfaları hariç toplam sayfa sayısı girilmelidir. Danışman: Tezin resmi danışmanları varsa her iki danışmanın bilgileri eklenir, aksi takdirde sadece mevcut tez danışmanının bilgileri girilir. Anabilim/Bilim Dalı: Anabilim ve bilim dalı bilgilerinin doğru girildiğinden emin olunmalıdır.

Ön lisans diploma notunun kaç puan etkilediği, kullanılan puanlama sistemine göre değişiklik gösterebilir. Dikey Geçiş Sınavı (DGS) puanı. Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) puanı. Ön lisans diploma notunun puanlara etkisi, kullanılan sistemin yanı sıra öğrencinin genel başarısı ve hedeflediği bölüme göre de değişebilir.

2 yıllık üniversite tercihleri şu şekilde yapılır: 1. Tercih Kılavuzunu İndirme: ÖSYM'nin yayınladığı tercih kılavuzunu PDF formatında indirin. 2. TYT Puanı ve Sıralama: Kılavuzda yer alan bölümleri, kendi TYT başarı sıralamanıza göre değerlendirin. 3. Bölüm Araştırması: Tercih edeceğiniz bölümlerin ne iş yaptığını, maaş olanaklarını ve özel/devlet imkanlarını araştırın. 4. Şehir Tercihi: Ulaşım, barınma ve şehir dışı olup olmama gibi kriterleri göz önünde bulundurun. 5. Tercih Listesi Oluşturma: En çok istediğiniz bölümleri üst sıralara, seviyenize uygun yerleri ortaya, puanınızın altındaki yerleri ise garanti için sonlara yazın. 6. ÖSYM Sistemine Giriş: T.C. kimlik numaranız ve şifrenizle ais.osym.gov.tr üzerinden giriş yaparak tercih kodlarını sisteme girin ve "Tercihlerimi Kaydet" butonuna tıklayın. Tercihler, genellikle YKS sonuçlarının açıklanmasından 1-2 hafta sonra başlar ve yaklaşık 7-10 gün sürer.

Merkezi sınav, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: Liseye Geçiş Sınavı (LGS). Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES). Giriş sınavı ise genellikle yükseköğretim kurumlarında öğretim görevlisi ve araştırma görevlisi kadrolarına yapılacak atamalarda, sınav jürisi tarafından yapılan yazılı veya sözlü sınavı ifade eder.