Velayet

Velayet hakkı, yasal bir neden olmadıkça alınamayan ve yalnızca anne ile babaya ait olan bir haktır. Evlilik birliği devam ettiği sürece velayet, anne ve babaya birlikte aittir. Evlilik birliği dışında doğan çocuğun velayeti ise anneye aittir.

Anlaşmalı boşanma davasında çocuk, velayet sahibi olmayan ebeveyn tarafından götürülemez. Anlaşmalı boşanma sürecinde, eşlerin ortak çocukları bulunuyorsa, çocukların yüksek yararı gözetilerek velayet, kişisel ilişki (ziyaret) düzenlemeleri ve çocukların maddi ihtiyaçlarının karşılanmasına ilişkin hususlarda mutabakata varılması gerekir. Eğer velayet sahibi olmayan ebeveyn, çocuğu rızaya aykırı şekilde yurt dışına veya başka bir yere götürürse, velayet hakkı sahibi ebeveyn, Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yönlerine Dair 1980 Tarihli Lahey Sözleşmesi kapsamında çocuğun iadesi talebinde bulunabilir.

Velayet kararı, çocuğun doğumundan başlayıp ergin olduğu döneme kadar devam eder. Dolayısıyla, velayet kararının belirli bir süre ile sınırlı olduğunu söylemek mümkün değildir; velayet hakkı, çocuğun erginlik çağına ulaşmasıyla sona erer.

Türk hukuk sisteminde, 0-3 yaş arasındaki çocukların velayeti istisnasız olarak anneye verilir. 3-7 yaş aralığındaki çocukların velayeti ise annenin bakım ve şefkatine daha az muhtaç oldukları kabul edilse de, annenin çocuğa bakmaktan aciz olması, annenin sağlığının kötü olması, annenin ahlaksız bir hayat sürmesi gibi istisnai durumlarda babaya verilebilir. 7 yaşından itibaren çocukların velayeti, çocuğun kendi isteklerini dikkate alarak belirlenir; ancak bu yaş grubundaki çocuklar için de annenin çocuğa olan ilgisi ve çocuğun eğitim ihtiyaçları göz önünde bulundurulur. Velayet konusunda nihai karar, çocuğun üstün yararı gözetilerek hakim tarafından verilir.

Geçici velayet davasının ne kadar süreceğine dair kesin bir süre vermek mümkün değildir. Geçici velayet davası, mahkemenin çocuğun üstün menfaatini göz önünde bulundurarak verdiği bir karardır ve bu nedenle davanın süresi, hakim tarafından yapılan araştırmalar ve toplanan delillere bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Ayrıca, davanın görüldüğü mahkemenin iş yoğunluğu, personel durumu, hakimlerin izin veya tayin durumları gibi faktörler de süreyi etkileyebilir. Genel olarak, geçici velayet kararının verilmesi, hakim tarafından yapılan değerlendirme sonrasında, duruşma günü beklenmeden mümkün olabilir.

Aynı okulda okuyan kardeşlerin nakil işlemi, Milli Eğitim Bakanlığı'nın yeni düzenlemesine göre velinin talebi doğrultusunda kolaylıkla yapılabilir. Farklı okullarda okuyan kardeşlerin nakil işlemleri ise şu şekilde gerçekleştirilebilir: Adres değişikliği. Kontenjan durumu. Başvuru. Onay süreci. Nakil işlemleri için e-Devlet üzerinden de başvuru yapılabilir. Nakil işlemleri için gerekli belgeler arasında veli dilekçesi, ikametgâh belgesi ve öğrenci kimlik fotokopisi bulunur. Nakil işlemleri, eğitim sürecinin aksamaması için genellikle yarıyıl tatillerinde veya yaz döneminde yapılması tavsiye edilir. Nakil işlemleri ile ilgili en güncel bilgiler için Milli Eğitim Bakanlığı'nın resmi kaynaklarına başvurulması önerilir.

Velayet kararına itiraz dilekçesi, velayetin değiştirilmesi davasının açıldığı mahkemeye verilir. Velayetin değiştirilmesi davasında görevli mahkeme, 4787 Sayılı Kanun’un 4. maddesi uyarınca Aile Mahkemesidir. Ayrıca, velayet hakkına sahip olmayan bir baba, çocuğun üstün menfaatinin zedelendiğini düşünüyorsa, kendi ikametgahındaki Aile Mahkemesi’nde de dava açabilir. Velayet kararına itiraz dilekçesi örneği için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: gizemuzun.av.tr; tuncsuditol.av.tr.

Sosyal hizmetler, velayet davalarına şu şekillerde müdahil olabilir: Uzman Görüşü Sunmak: Mahkemeler, velayet değerlendirmelerinde pedagog, psikolog ve sosyal hizmet uzmanlarının raporlarına başvurur. Davaya Müdahil Olmak: Çocuğun sağlığı, güvenliği veya eğitimi tehlike altındaysa, kamu kurumları velayet davası açabilir veya davaya müdahil olabilir. Geçici Velayet Kararı: Mahkemeler, çocuğun acil korunmaya ihtiyacı olduğunu değerlendirdiği durumlarda velayetin değiştirilmesi davasında geçici velayet kararı verebilir. Velayet davalarında sosyal hizmetlerin rolü, çocuğun en iyi şekilde korunmasını ve geleceğini sağlamayı amaçlar.

7. sınıfta okuldan alınan bir öğrencinin ne yapması gerektiği, okuldan alınma nedenine bağlı olarak değişebilir. Ancak, genel olarak şu adımlar atılabilir: Durumu Anlamak: Okuldan alınma nedenini anlamak için okul yönetimi veya ilgili kişilerle iletişime geçilmelidir. Eğitim Planını Gözden Geçirmek: Eksiklerin tespiti ve giderilmesi için bireysel bir çalışma programı oluşturulmalıdır. Psikolojik Destek Almak: Gerekiyorsa, duygularını anlaması, özgüvenini yeniden kazanması ve başa çıkma becerilerini geliştirmesi için profesyonel bir destek alınmalıdır. Alternatif Eğitim Seçeneklerini Araştırmak: Evde eğitim veya özel eğitim gibi alternatifler değerlendirilebilir. Ayrıca, ailenin de çocuğa duygusal destek sunması ve okul ile iş birliği yaparak eksik kalan alanların tespiti ve giderilmesi için planlama yapması önemlidir.

Sirkeli çocuğun okula gönderilip gönderilemeyeceğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, hasta olan çocukların evde izole edilmesi ve okula gönderilmemesi gerektiği belirtilmiştir. Çocukları okula göndermeden önce bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Velayet değişikliği davasında tanık şu şekilde dinlenir: Tanık Deliline Dayanma: Davacı veya davalı, dava dilekçesinde tanık deliline dayanmış olmalıdır. Tanık Listesinin Sunulması: Tanık dinletmek isteyen taraf, tanıkların adı ve soyadı ile tebliğe elverişli adreslerini içeren listeyi mahkemeye sunmalıdır. Mahkemede Dinleme: Tanıklar, davaya bakan mahkemede dinlenir. Gerektiğinde Yerinde Dinleme: Mahkeme, gerçeğin ortaya çıkması için tanığın olayın gerçekleştiği yerde veya şeyde dinlenmesine karar verebilir. Hasta veya Engelli Tanıklar: Hasta ya da engelli tanıklar, bulundukları yerde dinlenebilir. Yargıtay'ın kararına göre, velayet değişikliği davalarında sadece pedagog tarafından düzenlenen uzman raporu dikkate alınamaz; davacı tanıkları dinlenmeli ve en az üç kişilik bilirkişi heyetinden rapor alınmalıdır.

Tam velayette kişisel ilişki, Türk Medeni Kanunu'na göre şu şekilde olmalıdır: Kişisel ilişki hakkı, velayeti almayan ebeveyne aittir ve belirli aralıklarla görüşme veya iletişim kurma hakkını içerir. Bu hak, haftalık, aylık veya bayramlar gibi dönemlerde düzenlenebilir. Yaz tatilinin belirli bir kısmı, velayeti olmayan ebeveyne verilebilir. Hakim, kişisel ilişkiyi takdirine göre esnek veya kısıtlı olarak belirleyebilir. Kişisel ilişkinin amacı, çocuğun psikolojik olarak boşanmadan en az şekilde etkilenmesini sağlamak ve ebeveynlerle olan bağını sürdürmektir. Kişisel ilişki, çocuğun üstün yararı ilkesine göre düzenlenir ve bu yarar, her somut olayda çocuğun yaşı, kişiliği, psikolojisi ve ihtiyaçlarına göre farklılık gösterebilir.

Velayet davasının ne kadar süreceği, dava açıldığında hemen sonuçlanmayabilir ve birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Tarafların anlaşma durumu. Çocuğun yaşı ve iradesi. Sosyal inceleme ve bilirkişi raporları. Mahkemenin iş yükü. Genel olarak, anlaşmalı olmadığı takdirde bir velayet davası 6 ay ile 1,5 yıl arasında sonuçlanır. Avrupa Birliği içerisinde oluşturulan “Avrupa Adaletin Etkinliği Komisyonu” tarafından belirlenen hedef kriterlerine göre ise velayet davalarının sonuçlanma süresi 209 gündür. Velayet davası süreci hakkında en doğru bilgiyi, bir avukattan almak gerekir.

Velayet değişikliği davasında istinaf dilekçesi yazarken aşağıdaki unsurlar dikkate alınmalıdır: Başlık ve Adresler: "İSTİNAF HUKUK DAİRESİ BAŞKANLIĞINA (Gönderilmek Üzere)" ve ilgili mahkeme bilgileri yazılmalıdır. Dilekçeyi sunan tarafın (karara itiraz eden) adı, soyadı, T.C. kimlik numarası ve adresi belirtilmelidir. Konu: "Velayetin Değiştirilmesi İsteminin Reddine İlişkin Kararın İtirazen Bozulması İsteminden İbarettir" ifadesi yer almalıdır. Açıklamalar: İlk derece mahkemesinin kararı ve verilen hüküm hakkında bilgi verilmelidir. Kararın hukuka aykırı olduğu, çocuğun üstün yararına aykırı olduğu ve eksik/hatalı değerlendirmelere dayandığı açıklanmalıdır. Çocuğun üstün yararı, delillerin değerlendirilmesi ve bilirkişi raporları hakkında detaylı bilgi sunulmalıdır. Sonuç ve İstem: Kararın kaldırılması, velayetin değiştirilmesi, nafaka ve yargılama giderlerinin karşı tarafa yüklenmesi talep edilmelidir. Dilekçe, kişisel duruma ve delillere göre özelleştirilerek kullanılabilir. Örnek dilekçelere şu sitelerden ulaşılabilir: av-saimincekas.com; yucebaghukuk.com; hukukbankasi.net.

Velayet davasında sosyal inceleme raporu (SİR), çocuğun üstün yararını sağlamak amacıyla geniş kapsamlı bilgiler içermelidir. SİR raporunda şu unsurlara yer verilmelidir: Tarafların kişilik özellikleri. Maddi durumları. Öğrenim seviyeleri. Sosyal durumları. Sağlık durumları. Sabıka durumları. Yaşanılan konutun durumu. Kötü alışkanlıklar. SİR raporu, doğrudan bağlayıcı bir delil değildir; ancak mahkemenin karar vermesine yardımcı olan bilimsel içerikli bir uzman görüşüdür.

Evet, velayeti kötüye kullanan anne babaya ceza verilebilir. Türk Medeni Kanunu'nun 324. maddesine göre, ana ve babadan her biri, diğerinin çocuk ile kişisel ilişkisini zedelemekten, çocuğun eğitilmesi ve yetiştirilmesini engellemekten kaçınmakla yükümlüdür. Velayetin kötüye kullanılması durumunda uygulanabilecek cezalar: Velayetin değiştirilmesi veya kaldırılması. Tazyik hapsi. Velayetin kötüye kullanılması durumunda ceza alabilmek için, bu durumun delillerle ispatlanması gereklidir.

Hayır, Özcan Deniz oğlunun velayetini alamamıştır. 2021 yılında görülen velayet davasında İstanbul Aile Mahkemesi, üç yaşındaki oğullarının velayetinin anne Feyza Aktan'da kalmasına karar vermiştir.

Karşı dava dilekçesinde olabilecek bazı talepler: Nafaka, maddi ve manevi tazminat. Çocukların velayeti. Takas veya mahsup talebi. Asıl davada ileri sürülen taleple aynı veya benzer sebeplerden doğan talepler. Karşı dava, asıl davanın görüldüğü mahkemede ve aynı dosyada açılır. Karşı dava dilekçesinin içeriği, davanın türüne ve tarafların hukuki durumuna göre değişiklik gösterebilir.

Bir velayet davasının kaç duruşmada biteceği, dairenin yoğunluğuna, tarafların tutumuna, toplanacak delillere ve davanın görüldüğü yerdeki adli süreçlerin hızına bağlı olarak değişir. Uygulamada, bir velayet davasının ortalama olarak 3-4 celsede sonuçlanabileceği ve bu sürecin yaklaşık 4 ay ile 1 yıl arasında sürebileceği belirtilmektedir. Ancak, bu süreler kesin değildir ve davanın özel koşullarına göre uzayabilir veya kısalabilir.

Erkek çocuğun kaç yaşına kadar anneye verileceği, Türk Medeni Kanunu'na göre çocuğun üstün yararı ilkesiyle belirlenir. Genellikle 0-5 yaş arasındaki erkek çocuklar annenin bakımına muhtaç kabul edilir ve velayet anneye verilir. 7 yaşından itibaren çocuğun görüşleri de dikkate alınır. Her dava kendine özgü koşullar taşıdığı için, velayet konusunda en doğru kararın verilmesi için uzman bir avukattan yardım almak faydalı olacaktır.