Türküler

"Değirmen Başında Vurdular Beni" türküsünün hikayesi Erzurum yöresine aittir.

Çanakkale düğünlerinde çalınan şarkılar genellikle uzun hava şeklinde ve ana üzerine olan türkülerden oluşur. Bazı örnek şarkılar: "Dol kara bakır dol, ağzına kadar dol"; "Aman bu fasulya iki buçuk lira, hem kaynasın hem oynasın"; "Dance Me to the End of Love" - Leonard Cohen; "Marry You" - Bruna Mars; "Issız Ada" - Kenan Doğulu.

"Efeler Hey Hey" ifadesi, "Benden Selam Olsun Bolu Beyine" türküsüne aittir ve Kastamonu yöresine aittir.

Uşak türkülerinin bazı hikayeleri şunlardır: 1. "İslamoğlu Zeybeği": Uşak yöresinde yaşayan İslamoğlu adında bir adamın, bir tartışma sonucu arkadaşını öldürmesi ve ardından dağa çıkması üzerine yakılmıştır. 2. "Hüseyin Oğlan Türküsü": Uşak'ta 1900'lü yılların başında yaşanan bir cinayet olayını anlatır. 3. "Yan Matıra Türküsü": 93 Harbi olarak bilinen 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında, Kafkaslardan göç eden insanların acılarını ve kayıplarını anlatır.

Ege türkülerini söyleyen bazı sanatçılar şunlardır: Şevki Ünlü. Mustafa Ergene. Çeşitli sanatçılar. Mehmet Koparan. Özay Gönlüm.

"İki Keklik Bir Kayada Ötüyor" türküsünün hikayesi, Balıkesir'in Edremit ilçesine bağlı Güre köyünden Kahveci Mehmet Şevket Efendi'nin karısı Şöhret Hanım'ın oğluna duyduğu hasret ve acıyı anlatır. Şöhret Hanım'ın oğlu, Enver Paşa komutasında Sarıkamış'ta askerlik yaparken kar fırtınasında bir kuyuya düşüp şehit olur.

"Cabur Dağdan Kuş Geliyor" türküsünün hikayesi şu şekildedir: Arap Reşo, Urfa'nın Bekkapısı mahallesinden Arap Halil'in oğludur ve Fransız harbi sırasında yetişen gözü pek bir gençtir. Bir gün Arap Reşo'nun arkadaşı Ali Saip, Cabır'a davet edilir. Bu olay üzerine Arap Reşo ve Hacı Şeyho aileleri arasında düşmanlık başlar ve Hacı Şeyho da Arap Reşo'yu öldürür. Mehmet, 1956-57 yıllarında Urfa valisi olan Kadri Erdoğan'ın talimatıyla yakalanır ve Adana'da idam edilir.

"Kesik Çayır" türküsü, Kırşehir yöresine aittir.

"Duman Duman Üstüne" türküsünün hikayesi, Gaziantep yöresine aittir. Türküde geçen sözler, kavuşamadığı sevdiğine yanan Halis Erenoğlu'na aittir. "Devrent Deresine Duman Bürüdü" türküsünün hikayesi ise Denizli yöresine dayanır ve şu şekildedir: 12-13 Şubat 1933'te, Buldan'ın Derbent Deresi denilen yerde, kervancıbaşı Kuru Ali'nin üç adamı, Musa, Veli ve Süleyman, develeriyle birlikte uçuruma yuvarlanırlar. Bu acı olay üzerine, Derbent köyünden Ayşe ve Fatı adlı kişiler hemen bir ağıt yakarlar ve bu ağıt, halk arasında yayılarak dilden dile söylenir hale gelir.

En acıklı türkü olarak değerlendirilebilecek bazı türküler şunlardır: 1. "Hekimoğlu" - Fatsa'da yaşayan İbrahim'in Gürcü Sefer Ağa'nın kızına aşık olması ve sonrasında yaşanan çatışmada hayatını kaybetmesini anlatır. 2. "Kara Tren" - 1. Dünya Savaşı'nda savaşa giden kişileri ve kara trenleri beklerlerken gelen kötü haberleri konu alır. 3. "Çanakkale Türküsü" - Çanakkale Savaşı'ndaki kayıpları ve kahramanlıkları anlatır. 4. "Pencereden Kar Geliyor" - Erkan Oğur tarafından seslendirilen, ayrılık ve özlem temalı bir türküdür. 5. "Yare Söyleme" - Musa Eroğlu'nun, sevdiğine kavuşamayan bir aşığın hikayesini anlatan türküsüdür.

Neşet Ertaş'ın "Cahildim dünyanın rengine kandım" demesi, biten evliliği ve yaşadığı hayal kırıklığı nedeniyle söylediği "Ahirim Sensin" türküsünde yer almaktadır.

Ramazan'a özel bazı türküler şunlardır: 1. "Çadır Gurdum Şu Yaylanın Düzüne" - Ramazan Güngör. 2. "Deveciler Getiriyor Üzümü" - Ramazan Güngör. 3. "Doludur Çal Dağı (Aman Gelin)" - Ramazan Güngör. 4. "Gül Mü Sandın (Adile)" - Ramazan Güngör. 5. "Hacıbekir Karısı (Ayşem)" - Ramazan Güngör. 6. "Hamidem Fındık Topluyor" - Ramazan Güngör. 7. "Mendil Serdim Urgana" - Ramazan Güngör. 8. "Ne Dedim De Durdum (Zeybek)" - Ramazan Güngör. 9. "Şıngır Mıngır Metelik" - Ramazan Güngör. 10. "Üç Gider De Beş Ardıma Bakarım" - Ramazan Güngör. Ayrıca, Eşref Ziya'nın "Söyle İstanbul" ve Mustafa Ceceli'nin "Uyan Ey Gözlerim Gafletten Uyan" gibi ilahiler de Ramazan ayına özel huzur veren müzikler arasında yer alır.

"İndim Havuz Başına" türküsünün hikayesi, Urfa yöresine ait bir halk şarkısı olmasıdır. Çeşitlemeleri arasında, "Çaya İndim Ağladım" olarak Bekçi Bakır tarafından söylenen ve "Fidan Boylum" olarak Kadriye Latifova tarafından yorumlanan versiyonlar bulunmaktadır. Ayrıca, 2010 yılında TEKEL işçilerinin mücadelelerine uyarladıkları bir versiyon da mevcuttur: "İndim havuz başına, Tayyip çıktı karşıma" şeklinde sözleri olan bu uyarlamada, işçilerin 4-C uygulamasına karşı tepkileri dile getirilmiştir.

Diyarbakır türkülerini birçok sanatçı seslendirmektedir. Bunlardan bazıları: Zülküf Altan, "Abdo'nun Mezarını Kayadan Oyun" adlı Diyarbakır türküsünü söylemiştir. Münevver Özdemir, "Ağlama Yar Ağlama" ve "Bir Ceket İsterem Kolu Dar Ola" gibi Diyarbakır türkülerini seslendirmiştir. Mükerrem Kemertaş, "Silmedin Göz Yaşını Aşkın İle Ağlayanın" adlı türküyü söylemiştir. Celal Güzelses, Diyarbakır türkülerini gönüllü olarak tarihi mekanlarda seslendiren bir sanatçıdır.

"Şaha Doğru Giden Kervan" türküsü, Erzincan yöresine aittir.

En çok bilinen türkülerden biri olan "Çanakkale Türküsü"nün hikayesi şu şekildedir: Bu türkü, I. Dünya Savaşı sırasında gerçekleşen Çanakkale Savaşı’nda hayatını kaybeden askerler için yakılmıştır.

"Ayaş Yollarından Aştım da Geldim" türküsü, Ankara - Ayaş yöresine aittir.

"Kiraz Aldım Dikmeden (Halime'm)" türküsünün hikayesi, Bolu'nun bir köyünde yaşayan Halime isimli bir kızın sevdasına odaklanır. Köyün zenginlerinden birinin kızı olan Halime, Mehmet isimli bir gence aşıktır. Bu durumu öğrenen Halime ve Mehmet, gelin gideceği gün yine Taşbaşı'na giderler ve ertesi gün orada ölü bulunurlar. Türkü, 10 Şubat 1922 tarihinde Devrek'in Hüseyinçavuşoğlu köyünde "Deli Mehmet" lakaplı Mehmet Emin Dinç tarafından, eşini kaybetmiş iki çocuklu Halime Subaşı'na duyduğu aşkı anlatmak amacıyla yakılmıştır.

Prof. Dr. Celal Şengör, Rumeli türkülerini dinlemeyi sevdiğini belirtmiştir.

Uzun hava türküleri çeşitli bölgelerde farklı isimlerle anılan türlerden oluşur: 1. Bozlak: Genellikle Anadolu’nun orta ve doğu kesimlerinde icra edilir, aşk ve doğa temalarını işler. 2. Gurbet Havası: Türk insanının yurt dışına göç ettiği dönemlerde yazılmış, memleket özlemi, ayrılık ve hasret gibi duyguları işler. 3. Hoyrat: Doğu ve Güneydoğu Anadolu yöresinde söylenir, kahramanlık, doğa, sevgi ve aşk konularını işler. 4. Yol Havası: Seyahat ederken veya yolda iken çalınan müziklerdir, yolda olmanın verdiği özgürlük hissini yansıtır. 5. Arguvan Ağzı ve Çamşıhı Ağzı: Malatya ve Sivas illerinde kısa dizelerden oluşan, aşk, özlem ve hasret gibi duygusal temaları işleyen türlerdir. 6. Maya: Ayrılık, özlem ve sevgi temalarını işleyen, genellikle kısa dizelerden oluşan bir uzun hava türüdür. 7. Barak Ağzı: Gaziantep çevresinde yaygın olarak söylenir, düğünlerde ve geleneksel kutlamalarda çalınır, zengin bir melodiye sahiptir. Ayrıca, İbrahim Tatlıses gibi sanatçıların "Uzun Hava Türküleri" adlı albümleri de mevcuttur.