TürkMitolojisi

Türk kültüründe 9 ve 12 sayılarının temsil ettiği bazı unsurlar şunlardır: Dokuz sayısı: Altay Yaratılış Destanı'na göre Tanrı, yerden dokuz dallı bir ağaç bitirerek her dalın altında bir insan yaratmış, bu insanlar dokuz insan cinsinin ataları olmuştur. Altay Türklerinde şamanların omuzlarında dokuz ok ve yay sembolü bulunur. Türk hakanlarının hakimiyet alametleri olan davul ve tuğlar dokuz tanedir. Ergenekon ve Manas destanlarında dokuz sayısı sıkça geçer. Tasavvuf yolunda dokuz makam, insanın nefsini terbiye etme aşamalarını gösterir. On iki sayısı: On iki, Alevi ve Bektaşiler tarafından kutsal bir sayı olarak bilinir. On iki imam düşüncesini ifade eder. Bektaşi giyiminde ve teslim taşında on iki sayısına atıfta bulunulur. Bektaşi başlığındaki on iki dilim, on iki imama işaret eder.

Yunan mitolojisi ve Türk mitolojisi aynı değildir, ancak aralarında bazı benzerlikler bulunmaktadır. Bazı benzerlikler: Çoktanrıcılık: Her iki mitoloji de çoktanrılıdır ve tanrıların yanında ruhlar, yarı ilahi varlıklar ve doğaüstü güçler önemli yer tutar. Yeraltı ve öteki dünya inancı: Ölülerin ruhlarının gittiği bir yer olarak tasavvur edilen bir yeraltı alemi inancı bulunur. Kahramanlık destanları: Her iki mitolojide de kahramanların tanrılar veya canavarlarla olan mücadelelerini anlatan destanlar vardır. Kutsal semboller: Hayat ağacı motifi her iki mitolojide de önemli bir sembolik işlev görür. Mitolojiler arasındaki benzerlikler, kültürel etkileşimler ve göçlerin izlerini taşıyabilir.

Beyaz Tanrı (Fehér Isten - White God), birkaç farklı temayı işler: Ötekileştirme ve ırkçılık: Film, Macaristan'daki ırkçılık olaylarından kaygı duyan yönetmen Kornél Mundruczó tarafından çekilmiştir. İnsan ve köpek ilişkisi: Film, bir çocuk ile köpeği arasındaki masalsı dostluğu, aynı zamanda bir köpeğin intikam destanını konu alır. Sevgi ve nefret: Sevgi ile nefret arasındaki uçurumu, bir köpeğin (Hagen) Max'e dönüşmesiyle örnekler. Toplumsal eleştiri: Sokak köpeklerinin yaşadığı zorlukları ve insanların bu duruma etkisini gösterir. Film, bu temaları işlerken, "kötü olan her şey sevgiye muhtaçtır" sözüyle açılır ve Fareli Köyün Kavalcısı masalına gönderme yaparak bir distopyaya dönüşür.

Bozkurt işareti, Türk milliyetçiliğini ve Türkçülüğü sembolize eden bir el işaretidir. Bu işaretin temsil ettiği bazı unsurlar: Türk bağımsızlığı ve gururu. Zafer ve başarı. İslam ve Türklük. Türkiye'de genellikle MHP ve Ülkü Ocakları ile özdeşleştirilir.

Bozkurt, Türk, Moğol ve Altay mitolojisinde kutsal bir hayvan ve ulusal sembol olarak kabul edilir. Temsil ettiği bazı kavramlar: Bağımsızlık ve özgürlük: Türk milletinin özgürlüğü, direnişi ve yeniden doğuşunu simgeler. Koruyucu ve rehber: Türk halkının zor zamanlarında ortaya çıkarak onları tehlikelerden koruyan ve yol gösteren bir figürdür. Cesaret ve liderlik: Türk töresinde cesaret, güç, liderlik ve özgürlük gibi özelliklerle özdeşleştirilir. Tarihsel ve kültürel kimlik: Türk milliyetçiliğinin sembolüdür ve tarih boyunca Türk halkları tarafından saygı ve hürmetle kullanılmıştır.

Ay Yıldız'ın hikayesine dair bazı rivayetler şunlardır: Osmanlı Devleti'nin kuruluşu: Bir rivayete göre, Osman Gazi rüyasında göğsünde bir ay ve yıldızın belirdiğini ve göğsünün büyümeye başladığını görür. Kosova Savaşı: Diğer bir rivayete göre, Osmanlı Devleti, Kosova Savaşı'nda düşmanı ağır bir yenilgiye uğrattığı zaman, bir gece savaş alanında oluşmuş kan gölünün üstüne gökyüzünden yansıyan ay ve yıldız yan yana görünür. Ay Yıldız'ın sembol anlamları: Türk bayrağında ay, İslamiyet'i; yıldız ise Türklüğü temsil eder. Beş kollu yıldız mükemmelliği, altı kollu yıldız evliliği ve beraberliği, yedi kollu yıldız gökkuşağını ve doğal tabiatı, sekiz kollu yıldız ise güç ve iktidarı ifade eder. Ay Yıldız sembolünün kökeni tam olarak net değildir.

Nardugan Bayramı, İdil-Ural yöresindeki Türk topluluklarının kutladığı, doğanın uyanışını, bereketi ve umudu simgeleyen köklü bir gelenektir. Nardugan'ın hikayesi şu şekilde özetlenebilir: Kökeni: Nardugan, "güneş" anlamına gelen "nar" ve "doğan" anlamına gelen "tugan" sözcüklerinin birleşiminden oluşur ve "doğan güneş" anlamına gelir. Kutlama Zamanı: Başkurtlar, Kazan Tatarları ve Çuvaşlar Nardugan’ı 21 Mart'ta, Nevruz’la eş zamanlı olarak kutlar. İnanış: Türk mitolojisine göre, yılın en uzun gecesi olan 21 Aralık'ta karanlık güçler Güneş'i esir alır. Ritüeller: Bayramda ağaçlar süslenir, nar kırılır, dilekler dilenir, ateş yakılır, ritüeller yapılır, büyükler ziyaret edilir, ailecek yemekler yenilir ve şarkılar söylenir. Nardugan, Türklerin göçler ve din değiştirmelerle şekillenen tarihsel yolculuğunda anlamını ve uygulamalarını yitirmiş olsa da, farklı kültürel formlar içinde yaşamaya devam etmektedir.

Hortlak, Türk halk kültüründe ölüm, ölüm sonrası yaşam, korku ve toplumsal normlar gibi temaları temsil eder. Ölüm ve ölüm sonrası yaşam: Hortlak inancı, ölümün doğaüstü bir boyuta geçişini temsil eder ve toplumun ölümle ilişkisini şekillendirir. Korku: Hortlaklar, insanların ölüm ve bilinmeyene karşı duydukları korkuyu yansıtır. Toplumsal normlar: Hortlak inancı, bireyleri toplumsal kurallara uymaya teşvik eden bir mekanizma olarak işlev görür. Ayrıca, bazı inanışlara göre hortlaklar, geçmişte yaşadıkları travmatik olaylar nedeniyle ölümden sonra intikam alma arayışına girerler veya insanların içsel karanlıklarını temsil ederler. Hortlaklar, sanat dünyasında da geniş bir yere sahiptirler ve resim, heykel, edebiyat ve sinema gibi birçok farklı sanat formunda temsil edilirler.

Bamsı Beyrek, Banu Çiçek ile evlenmiştir. Ancak, Dede Korkut hikayelerinin farklı versiyonlarında Bamsı Beyrek'in kiminle evlendiği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır.

Kayra Han'ın dört çocuğu vardır: 1. Ülgen. 2. Yer Tengri. 3. Mergen. 4. Kızagan.

Türk mitolojisinde "börü" (kurt) çeşitli şeyleri temsil eder: Kutsallık ve ulusal sembol: Kurt, yol gösterici ve kutlu bir varlık olarak tüm Türk ve Moğol boylarının ortak ongunu kabul edilir. Gökyüzü ve savaş: Göktürklerin mavi (gök) bayraklarında kurt başı resmi bulunur; bu nedenle kurt, gökyüzünü, savaşçılığı ve hızı temsil eder. Atalar ve devlet sembolü: Eski Türk topluluklarından beri ata kültünün bir parçası haline gelerek devlet ve hükümdarlık gibi unsurların simgesi olmuştur. Koruyucu ve rehber: Kurt, Türk folklorunda koruyucu ve rehber olarak betimlenmiştir; bazı mitlerde kayıp veya muhtaç kişilere yardım eder ve gizli gerçekleri açığa çıkarır. Soy kökeni: Bazı Türk boyları, soylarının kurttan geldiğine inanır. Ayrıca, "Börü" kelimesi, Hüseyin Nihal Atsız'ın eserlerinde ve "Börü" dizisinde de yer alarak savaşçılardan birinin adı ve Türk milliyetçiliğinin sembolü olarak da kullanılır.

Kayra ve Ülgen aynı tanrı olabilir, çünkü farklı kaynaklarda bu iki karakter aynı tanrı olarak anılır. Türk mitolojisinde Kayra Han, evrenin yaratıcısı olarak kabul edilir ve tanrıların en büyüğüdür. Ancak, bazı anlatılarda Ülgen ve Kayra Han farklı tanrılar olarak da yer alır. Mitolojik inançlar bilimsel bir temele dayanmaz.

Evet, Türk Mitoloji Sözlüğü, Türk Dil Kurumu'nda (TDK) bulunmaktadır. Prof. Dr. İbrahim Dilek tarafından yazılan Türk Mitoloji Sözlüğü, TDK tarafından 2024 yılında yayımlanmıştır. Ayrıca, TDK'nın sozluk.gov.tr adresinde çeşitli sözlüklere erişim sağlanabilir.

Evet, albız şeytan demektir. Türk ve Altay halk inancında ve kültüründe cadı anlamına gelen albız, aynı zamanda "alkarısı" veya "albastı" olarak da bilinir. Albız kelimesinin Arapça "iblis" kelimesinden esinlenilerek ortaya çıktığı görüşü de bulunmaktadır.

Küçük Ayı Takımyıldızı ile Türk kahramanı arasında doğrudan bir bağlantı bulunamamıştır. Ancak, Türk mitolojisinde ve kültüründe Küçük Ayı Takımyıldızı'nın bazı sembolik anlamları şunlardır: Yön Bulma: Küçük Ayı, özellikle Kutup Yıldızı (Polaris) ile birlikte yön bulmada kullanılmıştır. Tarım Takvimi: Küçük Ayı, ayın evreleriyle birlikte tarımsal faaliyetlerin takviminde rol oynamıştır. Türk mitolojisinde ise kahraman figürlerle ilişkilendirilen takımyıldızlar arasında Büyük Ayı ve Avcı (Orion) bulunmaktadır.

Azrail'in Türk mitolojisindeki adı "Aldacı" veya "Aldaçı Han"dır. Aldacı, Türk ve Altay mitolojisinde yeraltı tanrısı Erlik'in insanların canını alması için yeryüzüne gönderdiği kötü ruh ve onun elçisi olduğuna inanılan ölüm tanrısıdır.

Ukulan-tojon, Türk, Altay ve Yakut mitolojilerinde yer alan bir su tanrısıdır. Bu mitolojide Ukulan-tojon, suyun temizliğini korur ve balıkların çoğalmasını sağlar.

At, kurt ve kartal Türk mitolojisinde ve kültüründe farklı anlamlar taşır: At, hız, özgürlük ve bereketi temsil eder. Kurt, cesaret, güç, liderlik ve koruyuculuğu simgeler. Kartal, güç, özgürlük, zafer ve hükümdarlığı ifade eder. Bu semboller, Türk devletlerinin bayraklarında, paralarında ve siyasi partilerinin amblemlerinde de kullanılır.

Kadıncık Ana, Anadolu'nun İslamlaşmasında önemli bir rol oynayan Bacıyan-ı Rum adlı kadın teşkilatının önemli şahsiyetlerinden biridir. Kadıncık Ana'nın bazı özellikleri: Hacı Bektaş-ı Veli ile ilişkisi: Bazı kaynaklara göre, Hacı Bektaş-ı Veli'nin manevi kızı veya karısıdır. Kerametleri: Arafat Dağı'na çıkışı ve bir duvarın yıkılmasını engellemesi gibi kerametleri olduğu söylenir. İyilikleri: İyilik ve kerametleriyle anılan bir ermiş kadın olarak bilinir. Kadıncık Ana'nın türbesi, Nevşehir'in Hacıbektaş ilçesindedir.

Yelbeğen, Türk ve Altay mitolojisinde dev veya ejderha olarak tanımlanan mitolojik bir canavardır. Özellikleri: İnsan biçimlidir. Üç, yedi veya 12 başı olabilir. Siyah veya sarı renklidir. Güneş ve ayın tutulmasını, bu gök cisimlerini yemesi olarak anlatılır. Devler ve insanları yer. Büyük kulaklı, büyük dişli ve büyük ağızlı türleri vardır. Yeraltında, dağlardaki büyük mağaralarda ve sularda yaşar. Etimolojik olarak, "yel" (ruh, canlı) ve "büke" (güçlü, kuvvetli) sözcüklerinin birleşiminden oluşur.