TürkiyeCumhuriyeti

Dinçer Demirkent'in "Bir Devlet İki Cumhuriyet" kitabı, Türkiye Cumhuriyeti'nin anayasal kuruluşuna ilişkin iki karşıt fikri ve pratiği ele almaktadır. Bu kitapta incelenen iki anayasa, 1921 Anayasası ve 1924 Anayasası'dır: 1. 1921 Anayasası, halk egemenliği üst kurgusuna dayanmaktadır ve yerellik vurgusu yapmaktadır. 2. 1924 Anayasası ise ulus egemenliği kurgusuna dayanmaktadır ve merkeziyetçilik vurgusuyla öne çıkmaktadır. Demirkent, bu anayasaların karşılaştırılması temelinde, 1924 anayasal düzeni içinde halka çizilen sınırların, 1961 ve 1982 anayasalarında ulus egemenliği kurgusu içinde nasıl konsolide edildiğini ortaya koymaktadır.

Mahmut Goloğlu'nun "Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Cilt 3: Milli Şef Dönemi" kitabı 478 sayfadan oluşmaktadır.

Nutuk kitabı, Mustafa Kemal Atatürk tarafından 1927 yılında kaleme alınmış ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecini anlatan tarihi bir eserdir. Kitabın özeti şu şekilde özetlenebilir: 1. Kuvâ-yi Milliye (Ulusal Güçler) Dönemi: Bu bölümde, yeni Türkiye Devleti'nin kuruluşu ve Türk milletinin bağımsızlıkla onurlu bir yaşam sürme hedefi ele alınır. 2. Türkiye Büyük Millet Meclisi Dönemi: 23 Nisan 1920'de TBMM'nin açılması ve milli mücadelenin askeri ve sivil makamların millete hizmet ettiği bir yapıya dönüşmesi anlatılır. 3. Cumhuriyet Dönemi: Bu dönemde, Atatürk ve İsmet Paşa'nın hazırladığı yasa tasarısıyla cumhuriyetin ilanı ve ardından gerçekleştirilen devrimler detaylı bir şekilde işlenir. Nutuk, aynı zamanda bir siyasi hesaplaşma metni olarak da değerlendirilmekte ve Atatürk'ün muhalifleriyle yaptığı bir tartışma niteliği taşımaktadır.

Mustafa Kemal Atatürk, hayatı boyunca birçok önemli girişimde bulunmuştur: Kurtuluş Savaşı: Türk Kurtuluş Savaşı'nın başkomutanı olarak görev yapmış ve Sakarya Meydan Muharebesi ile Büyük Taarruz'da başarı elde etmiştir. Cumhuriyet'in İlanı: 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'ni ilan etmiş ve ilk cumhurbaşkanı seçilmiştir. İnkılaplar: Türkiye'yi çağdaş, sanayileşen bir ulusa dönüştürmek amacıyla birçok inkılap gerçekleştirmiştir. Bunlar arasında saltanatın kaldırılması, cumhuriyetin ilanı, halifeliğin kaldırılması, şapka ve kıyafet devrimi, tekke ve zaviyelerin kapatılması, soyadı kanununun kabulü gibi önemli değişiklikler bulunmaktadır. Eğitim ve Kültür: Öğretimin birleştirilmesi, yeni Türk alfabesinin kabulü, Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kurulması gibi eğitim ve kültür alanında devrimler gerçekleştirmiştir. Ekonomik Gelişmeler: Sanayi Teşvik Kanunu'nun çıkarılması, I. ve II. Kalkınma Planları'nın uygulanması gibi ekonomik reformlar yapmıştır. Kamu Kurumları: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları, Türk Hava Yolları, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü gibi birçok kamu kurumunu kurmuş veya desteklemiştir.

Türkiye tarihinde en etkili kişi olarak Mustafa Kemal Atatürk kabul edilir.

Mustafa Kemal Atatürk'ün önemli olmasının bazı sebepleri şunlardır: Kurtuluş Savaşı'nı başlatması. Türkiye Cumhuriyeti'ni kurması. Modern ve laik bir Türkiye inşa etmesi. Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanıması. Sanayi ve ekonomi alanında atılımlar yapması. Atatürk, bu ve benzeri çalışmalarıyla Türkiye'nin çağdaş medeniyet seviyesine çıkmasına katkıda bulunmuş ve tarihte önemli bir yer edinmiştir.

Müştak Baba'nın kerameti, Ankara'nın başkent olacağını önceden bilmesi olarak kabul edilir. Müştak Baba, bir gazelinde; Ankara'nın başkent olacağını, bunun tarihinin de gazeldeki anahtar kelimelerin baş harflerinin ebced hesabıyla 1341 (1923) olduğunu ifade etmiştir.

"Subaşızadeler" kitabı, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne uzanan süreçte Subaşızade ailesinin devlet hizmeti ve toplum yararına yaptığı çalışmaları anlatmaktadır. Kitapta öne çıkan konular şunlardır: - Millî Mücadele: Aile fertlerinin Trakya ve İstanbul'da silah sevkiyatı, milis kuvvetlerin saklanması ve direniş hareketlerinin organize edilmesindeki rolleri. - Önemli Üyeler: Ahmet Muhtar Merter ve Tevfik Salim (Sağlam) Paşa gibi aile üyelerinin toplum yararına büyük emekler vermesi. - Arşiv Kaynakları: Osmanlı dönemi arşiv belgeleri ve mezar taşları gibi çeşitli kaynaklardan yararlanılarak ailenin tarihsel serüveni. Ayrıca, kitapta ailenin Beykoz'dan Haznedar'a kadar İstanbul'un farklı semtlerindeki faaliyetleri de ele alınmaktadır.

ATA101 dersinde işlenen bazı konular şunlardır: Osmanlı Devleti'nin modernleşme süreci. Trablusgarp ve Balkan Savaşları. I. Dünya Savaşı. Mondros Mütarekesi. Millî Mücadele. Lozan Barış Antlaşması. Ders içeriği, üniversiteye ve bölüme göre değişiklik gösterebilir.

Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk resmi haritası, 1927 yılında basımı tamamlanan "Anavatan" adlı haritadır.

Atatürk ile ilgili beş soru ve cevapları: 1. Soru: Atatürk nerede doğmuştur? Cevap: 1881 yılında Selanik'te doğmuştur. 2. Soru: Atatürk'ün annesinin adı nedir? Cevap: Zübeyde Hanım. 3. Soru: Atatürk hangi okullarda okumuştur? Cevap: Mahalle Mektebi, Şemsi Efendi Okulu, Selanik Mülkiye Rüştiyesi, Selanik Askeri Rüştiyesi, Manastır Askeri İdadisi, Harp Okulu ve Harp Akademisi. 4. Soru: Atatürk kaç kez cumhurbaşkanı seçilmiştir? Cevap: Dört kez, 1923, 1927, 1931 ve 1935 yıllarında. 5. Soru: Atatürk'ün kurduğu ilk siyasi parti nedir? Cevap: Cumhuriyet Halk Partisi (CHP).

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve "T.C." (Türkiye Cumhuriyeti) ifadeleri farklı kavramlara işaret eder. TCMB, Türkiye'de para ve kur politikalarının yönetiminden sorumlu olan, banknot basma ve ihraç yetkisine sahip olan bağımsız bir ekonomik kurumdur. "T.C." ise "Türkiye Cumhuriyeti" kısaltmasıdır ve devletin resmi adını temsil eder.

Hayır, 1923 ve 100 yıl aynı değildir. 1923, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yılıdır.

Osmanlı tuğrası, 1922 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanıyla birlikte resmi olarak kaldırıldı.

Nutuk, 1919'dan 1927'ye kadar yazıldı çünkü Mustafa Kemal Atatürk, bu dönemde yaşanan olayları ve mücadeleleri belgelemek istedi. Bu eserin yazılış amaçları arasında: - Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda yapılanları ve verilen mücadeleleri millete aktarmak; - Osmanlı Devleti'nin son günleri, Millî Mücadele süreci ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu hakkında birinci elden yazılmış bir kaynak oluşturmak; - Geçmişi anlatıp, aynı zamanda gelecekte olabilecek tehlikelerin önceden görülebilmesi için alınacak dersleri çıkarmak yer alır.

Atatürk döneminde yapılan bazı yenilikler: Eğitim ve kültür alanında: Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitim ve öğretimde birlik sağlanmış, medreseler kapatılmıştır. Yeni Türk alfabesi kabul edilmiş, Türk Dil ve Tarih Kurumları kurulmuştur. İlköğretim zorunlu ve ücretsiz hale getirilmiş, Türkçe, tarih ve coğrafya dersleri Türkçe okutulmaya başlanmıştır. Toplumsal alanda: Şapka ve kıyafet devrimi yapılmış, lakap ve unvanların kullanımı kaldırılmıştır. Tekke, zaviye ve türbeler kapatılmıştır. Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmış, resmi nikâh zorunlu hale getirilmiştir. Ekonomi alanında: Aşar vergisi kaldırılmış, çiftçi özendirilmiş ve toprak reformu yapılmıştır. Sanayi Teşvik Kanunu ve Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı uygulanmıştır. Hukuk alanında: Mecelle kaldırılmış, Türk Kanunu Medenisi kabul edilmiştir. Laik hukuk sistemine geçilmiş, kadın-erkek eşitliği sağlanmıştır.

İsmet Paşa'nın (İsmet İnönü) kendi resmini paraya bastırmasının birkaç nedeni vardır: 1. Atatürk'ün Ölümü ve Yeni Cumhurbaşkanı: Atatürk'ün 1938'de ölümünden sonra, İsmet İnönü Türkiye'nin yeni cumhurbaşkanı oldu. 2. Para ve Pul Basımı: O yıllarda Türkiye'de para ve pul basacak matbaa yoktu, bu nedenle bu işler İngiltere'de yapılıyordu.

İstanbul Teknik Üniversitesi'nden (İTÜ) iki cumhurbaşkanı mezun olmuştur: Turgut Özal ve Süleyman Demirel.

II. TBMM döneminde gerçekleştirilen bazı inkılaplar: Lozan Antlaşması'nın onaylanması (23 Ağustos 1923). Ankara'nın başkent yapılması (13 Ekim 1923). Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923). Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924). Şer'iyye ve Evkaf Vekaletinin kaldırılması (3 Mart 1924). Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun kabul edilmesi (3 Mart 1924). Erkan-ı Harbiye Vekaletinin kaldırılması (3 Mart 1924). 1924 Anayasası'nın kabulü (20 Nisan 1924). Takrir-i Sükun Kanunu'nun çıkarılması (4 Mart 1925). Şapka Kanunu'nun kabul edilmesi (25 Kasım 1925). Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması (30 Kasım 1925). Miladi takvimin kabulü (26 Aralık 1925). Türk Medeni Kanunu'nun kabulü (17 Şubat 1926). Kabotaj Kanunu'nun yürürlüğe girmesi (1 Temmuz 1926). Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun kabulü (28 Mayıs 1927).

Türk Devrim Tarihi 1. ve 2. cilt, Şerafettin Turan tarafından yazılmış ve Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşünden Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna uzanan süreci ele almaktadır. 1. cilt, "İmparatorluğun Çöküşünden Ulusal Direnişe" başlığını taşır ve Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerindeki toprak kayıplarını, ordunun durumunu ve Mustafa Kemal Atatürk'ün önderliğinde başlatılan Milli Mücadele'yi anlatır. 2. cilt, "Ulusal Direnişten Türkiye Cumhuriyeti'ne" başlığını taşır ve ulusal direnişin devamıyla yeni devletin kuruluşunu, inkılapları ve reformları konu alır.