Teşhis

Eritroplaki, kanser öncesi bir lezyon olarak kabul edildiği için tehlikelidir. Eritroplaki lezyonlarının %15-40'ı ileri displazi veya karsinoma in situ içerir. Erken teşhis ve tedavi, eritroplakinin kötü huylu hale gelmesini önlemek için önemlidir.

Diagnostik inceleme, bir hastalığın veya sağlık durumunun belirlenmesi, teşhis edilmesi ve sınıflandırılması için yapılan bir süreçtir. Bu inceleme genellikle aşağıdaki yöntemlerle gerçekleştirilir: 1. Laboratuvar Testleri: Kan, idrar, doku veya diğer vücut sıvılarından alınan örneklerin laboratuvar testlerine tabi tutulması. 2. Görüntüleme Teknikleri: Röntgen, manyetik rezonans görüntüleme (MRI), bilgisayarlı tomografi (CT) gibi yöntemlerle vücut içi yapıların görüntülenmesi. 3. Biyopsi: Dokudan örnek alınması ve bu örneğin mikroskop altında incelenmesi. 4. Fiziksel Muayene: Hastanın fiziksel olarak muayene edilmesi, belirtilerin değerlendirilmesi. 5. Genetik Testler: Bireyin genetik materyalinin incelenmesi yoluyla genetik predispozisyonların veya genetik hastalıkların belirlenmesi. 6. Elektrokardiyografi (EKG): Kalp aktivitesini değerlendirmek için kullanılan bir elektrofizyolojik test. 7. İmmünolojik Testler: Bağışıklık sistemiyle ilgili durumları değerlendirmek için kullanılan testler. Araçlarda diagnostik inceleme ise özel cihazlar yardımıyla yapılır ve bu cihazlar aracın elektronik kontrol ünitesine bağlanarak arızaları tespit eder.

Biyopsi (biopsy), mikroskop altında incelenmek üzere canlı bir dokudan küçük bir parça alınması işlemidir. Bu işlem, kanser veya diğer sağlık sorunlarının teşhisini koymak için kullanılır.

Hantaviridae familyası, negatif anlamlı tek iplikçikli RNA virüsleri olarak görülür. İnsanlarda hantavirüs enfeksiyonları, genellikle kemirgenlerin dışkısı ve idrarı ile temas sonucu ortaya çıkar. Teşhis için kan tahlillerinde virüs ve özgül antikorların tespiti yapılır ve en önemli araç anamnez (hasta hikayesi) olarak kabul edilir. Sınıflandırma açısından, Hantaviridae familyası, Bunyavirales takımı içinde yer alır.

Açık emar, en çok klostrofobisi (kapalı alan korkusu) olan hastalar ve fazla kilolu kişiler için tercih edilir. Kullanım alanlarından bazıları: beyin hastalıklarının tanı ve tedavisi; prostatın multiparametrik görüntülemesi; karaciğer görüntülemeleri; meme kanseri tanısı. Açık emar, kapalı emar ile aynı prosedürlere sahiptir ancak tarama cihazının etrafının açık olması ile karakterizedir.

Diş hekimliğinde ağız haritası, doğru teşhis ve tedavi planlaması için önemlidir. Ağız haritası sayesinde: Mevcut ve gelecekteki olası sorunlar tespit edilebilir. Tedavi süreci hızlanır. Hasta konforu artar. Estetik uygulamalar daha doğru yapılır.

Osteopenia, kemik yoğunluğunun azalması anlamına gelir. Osteopenia'nın bazı nedenleri: - Yaşlanma; - Genetik faktörler; - Hormonal değişiklikler (örneğin, menopoz sonrası kadınlarda östrojen seviyesinin düşmesi); - Sigara içme ve aşırı alkol tüketimi; - Yetersiz kalsiyum ve D vitamini alımı. Teşhis genellikle dual-enerji X-ışını absorptiometrisi (DEXA) taraması ile konur ve T-skoru -1.0 ile -2.5 arasında olduğunda osteopenia olarak değerlendirilir. Tedavi yöntemleri arasında yaşam tarzı değişiklikleri, diyet düzenlemeleri, egzersiz ve gerekli durumlarda ilaç tedavisi yer alır.

Hoffmann refleksi (Hoffmann işareti veya parmak fleksör refleksi), kortikospinal sistemden kaynaklanan sorunların varlığını veya yokluğunu doğrulamaya yardımcı olabilecek bir refleks testi ile ortaya çıkan nörolojik muayene bulgusudur. Testin uygulanışı: Hastanın metakarpo-falangeal eklemi dorsifleksiyona getirilip orta parmağı, işaret ve orta parmak arasına alınır ve ani şekilde fleksiyon yaptırılır. Hoffmann refleksi ayrıca egzersiz eğitimine yanıt olarak spinal refleks işlemenin bir ölçüsü olarak da kullanılmıştır. Bu test, çoklu skleroz ve vitamin B12 eksikliği gibi üst motor nöron bozukluklarının teşhisinde yardımcı olabilir.

Göz ölçüm cihazları ile çeşitli göz hastalıkları ve rahatsızlıkları tespit edilebilir. Bu cihazlar sayesinde teşhis edilebilen bazı hastalıklar şunlardır: Miyopi, hipermetropi ve astigmatizma gibi kırma kusurları. Glokom (göz tansiyonu). Retina damarlarındaki tıkanıklıklar, sızıntılar ve hastalıklar. Diyabetik retinopati ve makula ödemi. Kornea kalınlığının artması veya azalması. Keratokonus ve astigmatizm gibi kornea bozuklukları. Göz ölçüm cihazları ayrıca, göz içi lensin ve optik sinirin ayrıntılı görüntülenmesini sağlayarak bu bölgelerdeki patolojilerin tespitine de yardımcı olur.

Skuamöz intraepitelyal lezyon (SIL), ciltteki hücresel anormallikleri tanımlayan bir terimdir ve genellikle HPV enfeksiyonları ile ilişkilidir. SIL'in iki ana türü vardır: 1. Düşük Dereceli Skuamöz İntraepitelyal Lezyon (LSIL): Bu lezyonlar genellikle HPV enfeksiyonu ile ilişkilidir ve sıklıkla kendiliğinden gerileyebilir. 2. Yüksek Dereceli Skuamöz İntraepitelyal Lezyon (HSIL): Bu lezyonlar, kanser gelişimi açısından daha yüksek bir risk taşır ve genellikle tedavi gerektirir. SIL'in erken teşhisi ve uygun yönetimi, kanser gelişimini önlemek için kritik öneme sahiptir.

Biyopsinin iyi huylu mu kötü huylu mu olduğunu anlamak için alınan doku örneği laboratuvar ortamında patolojik incelemeye tabi tutulur. Bu süreçte izlenen adımlar şunlardır: 1. Makroskopik İnceleme: Dokunun boyutu, rengi ve yüzey yapısı değerlendirilir. 2. Doku İşleme ve Blok Haline Getirme: Doku, parafin blok hazırlanarak sabitleyici ve kurutma işlemlerinden geçirilir. 3. Mikrotomla İnce Kesitlerin Alınması: Parafin bloktan 3-5 mikrometre kalınlığında dilimler alınır ve cam lam üzerine yerleştirilir. 4. Boyama İşlemleri: Hücrelerin ve doku bileşenlerinin net görülebilmesi için H&E boyaması gibi yöntemler uygulanır. 5. Mikroskopik Değerlendirme: Patologlar, hücrelerin şeklini, dağılımını ve diğer spesifik özellikleri mikroskop altında inceler. 6. Raporlama: Son olarak, dokunun iyi huylu veya kötü huylu olduğu, eğer kanserse alt tipi ve derecesi hakkında kapsamlı bir rapor hazırlanır. Bu süreç, biyopsinin kesin teşhisini sağlar ve tedavi planının belirlenmesinde kritik öneme sahiptir.

TBC menenjitinde teşhis için aşağıdaki testler yapılır: 1. Fizik Muayene: Ense sertliği, eklemlerin esnekliği ve ciltte döküntü olup olmadığı kontrol edilir. 2. Kan Testi: Kanda enfeksiyon belirteçleri ve bakteri/virüs varlığı araştırılır. 3. Lomber Ponksiyon: Bel omurları arasından bir iğne yardımıyla beyin-omurilik sıvısı alınarak bakteri ve virüs varlığı incelenir. 4. Bilgisayarlı Tomografi (BT): Beyinde herhangi bir anatomik değişiklik olup olmadığı kontrol edilir. 5. Mikobakteriyel Kültür: Altın standart test olup, birkaç haftada sonuç verir. Bu testler, menenjit teşhisinin kesinleştirilmesi ve uygun tedavinin başlanması için gereklidir.

Karbon testi, çeşitli hastalıkların teşhisinde kullanılır: 1. Solunum sistemi hastalıkları: Astım, KOAH, bronşit gibi hastalıkların tanısında ve tedavisinin takibinde karbon testi yapılabilir. 2. Böbrek hastalıkları: Böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi ve böbrek yetmezliğinin takibi için karbon testi önemlidir. 3. Asit-baz dengesinin değerlendirilmesi: Vücuttaki asit-baz dengesinin sağlıklı olup olmadığını belirlemek için kullanılır. 4. Zehirlenme durumları: Karbon monoksit zehirlenmesi gibi durumlarda CO2 seviyelerini değerlendirmek amacıyla karbon testi yapılır. Ayrıca, hiperventilasyon durumlarında da bu test uygulanabilir.

Termal kamera ile çeşitli hastalıklar tespit edilebilir, bunlar arasında: Meme kanseri: Memedeki sıcaklık farklılıklarını belirleyerek kanser teşhisinde kullanılır. Diyabetik ayak ve periferik hastalıklar: Kan akışının azaldığı bölgelerde sıcaklık kayıplarını tespit eder. Romatolojik hastalıklar: İltihaplı eklem yüzeylerinin sıcaklığını ölçerek artrit ve altta yatan inflamasyonun teşhisine yardımcı olur. Kardiyolojik hastalıklar: Kalp çevresindeki ısı dağılımını analiz ederek koroner arter hastalıklarının teşhisinde kullanılır. Oftalmolojik hastalıklar: Göz çevresindeki sıcaklık değişikliklerini inceleyerek tanı koyar. Ayrıca, termal kamera cerrahi alan enfeksiyonları, ortopedi ve jinekoloji gibi alanlarda da tanı ve takip amaçlı kullanılır.

H. pylori ve SIBO (Küçük Bağırsak Bakteriyel Aşırı Büyümesi) farklı gastrointestinal bozukluklardır ve ayırt edilmeleri için çeşitli yöntemler kullanılır: 1. Etken Organizma: H. pylori, mide astarında yaşayan bir bakteridir. 2. Lokasyon: H. pylori mideyi etkilerken, SIBO küçük bağırsağın hedefidir. 3. Teşhis Yöntemleri: - H. pylori teşhisi için nefes testi, kan testi ve dışkı testi kullanılır. - SIBO teşhisi ise nefes testlerinde hidrojen ve metan gazlarının tespiti, dışkı testi ve bazen endoskopi ile yapılır. 4. Tedavi Yaklaşımları: - H. pylori tedavisi, bakterileri öldürmek için antibiyotikler ve mide asidini azaltan ilaçları içerir. - SIBO tedavisi ise antibiyotikler, probiyotikler, diyet değişiklikleri ve bazen düşük FODMAP diyeti uygulanmasını gerektirir. Bu nedenle, doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

Renkli MR, geleneksel siyah beyaz MR görüntülerine ek olarak daha detaylı bilgiler sağlar ve belirli durumlarda istenir: 1. Nörolojik hastalıkların teşhisi ve takibi: Multipl skleroz gibi hastalıklarda beyindeki lezyonları daha belirgin gösterir. 2. Vasküler malformasyonlar: Kan damarlarındaki anormallikleri tespit etmek için kullanılır. 3. Eklem hasarlarının değerlendirilmesi: Eklem yüzeylerindeki yırtıkları, dejeneratif değişiklikleri veya iltihaplanmayı daha net gösterir. 4. Damarlar ve dolaşım sistemi: Damar tıkanıklıklarını, anevrizmaları veya diğer anormallikleri görüntülemekte kullanılır. 5. Kanser teşhisi: Kontrast madde kullanılarak tümörlerin daha belirgin hale getirilmesi ve kan akışının incelenmesi için tercih edilir. Her hastalık durumu için renkli MR taramasının gerekli olup olmadığını belirlemek konusunda uzman bir hekimin değerlendirmesi önemlidir.

"Patolojik bulgular izlenmedi" ifadesi, hastadan alınan örneklerde hastalıklı doku veya bozukluk olmadığının tespit edildiğini gösterir. Bu durum, kişinin sağlıklı olduğunu kesin olarak göstermez.

Meme kanseri, meme dokusundaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalmasıyla oluşan bir kanser türüdür. NYDR meme kanseri ifadesi, spesifik bir kanser türünü belirtmemektedir. Ancak, meme kanserinin evreleri ve belirtileri genel olarak şunlardır: Belirtiler: - Memede veya koltuk altında sertlik ya da kitleler. - Meme ucunda içe çekilme veya şekil bozukluğu. - Meme başından gelen kanlı veya berrak akıntı. - Göğüs derisinde kızarıklık, yara veya döküntü. Evreler: - Kanserin yayılımına ve tümör boyutuna göre 0'dan 4'e kadar evreleri vardır. Teşhis ve tedavi: - Teşhis için doktor muayenesi, meme ultrasonu, mamografi ve biyopsi gibi yöntemler kullanılır. - Tedavi, cerrahi müdahale, kemoterapi, radyoterapi ve hormon terapi gibi yöntemleri içerebilir.

Safra asidi yüksekliği, çeşitli karaciğer ve safra yolu hastalıklarının belirtisi olabilir. Bu hastalıklar arasında: Siroz; Hepatit; Kolestaz; Wilson hastalığı; Budd-Chiari sendromu; Portal ven trombozu. Ayrıca, intestinal malabsorbsiyon veya metabolik karaciğer hastalıkları (Gilbert, Crigler-Najjar, Dubin-Johnson sendromları) gibi durumlarda da safra asidi düzeyi yüksek olabilir. Safra asidi yüksekliğinin teşhisi ve tedavisi için bir doktora başvurulması önerilir.

Karaciğer kanseri, MR'de yumuşak doku kontrastının daha iyi gösterilmesi sayesinde daha net olarak görünür. MR görüntülemesinde karaciğer kanserinin tespitinde kullanılan bazı yöntemler şunlardır: - Difüzyon ağırlıklı görüntüleme veya dinamik kontrastlı MR. - PET-BT (pozitron emisyon tomografisi). Karaciğer kanserinin teşhisinde ve evrelemesinde MR'nin yanı sıra ultrason, bilgisayarlı tomografi, kan testleri ve biyopsi gibi yöntemler de kullanılır. Karaciğer kanseri şüphesi durumunda kesin tanı ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.