Tepkime

Evet, reaksiyon ve tepkime aynı anlama gelir. Kimyasal tepkime ya da kimyasal reaksiyon, iki veya daha fazla maddenin birbiri ile etkileşmesi sonucu kendi özelliklerini kaybederek yeni özellikte maddeler oluşturmasıdır.

Sodyum hidroksit (NaOH), protik asitlerle tepkime verir. Bazı örnekler: NaOH + HCl → NaCl + H₂O; 2 NaOH + SO₂ → Na₂SO₃ + H₂O.

Asitlerle aktif metallerin tepkimesi sonucu tuz ve hidrojen gazı oluşur. Örnek tepkimeler: Na(k) + HCl(aq) → NaCl(aq) + 1/2H₂(g); Mg(k) + 2HCl(aq) → MgCl₂(aq) + H₂(g).

Yarı soy bir metal olan bakır, oksijensiz asitlerle tepkime vermez. Bakırın tepkime vermediği bazı oksijensiz asitler şunlardır: HCl (hidroklorik asit); HI (iyodik asit). Bakır, sadece oksijen içeriği yüksek olan kuvvetli asitler (HNO3 ve H2SO4 gibi) ile tepkimeye girer.

Nötralleşme tepkimesinin denklemi şu şekilde yazılır: Asit + Baz → Tuz + Su Örneğin, HCl (asit) ve NaOH (baz) arasındaki nötralleşme tepkimesi şu şekilde denkleştirilir: HCl + NaOH → NaCl + H₂O Nötralleşme tepkimelerinde, asidin anyonu ile bazın katyonu birleşerek tuzu, asidin katyonu (H iyonu) ile bazın anyonu (OH iyonu) birleşerek suyu oluşturur. Net iyon denklemi ise şu şekilde yazılır: H⁺ (suda) + OH⁻ (suda) → H₂O (s) Bu eşitlikte, asitten gelen H ile bazdan gelen OH⁻ birleşerek H₂O oluşturur.

Tepkime entalpisi, bir kimyasal tepkimede alınan veya verilen ısıya denir. Ekzotermik tepkimeler. Endotermik tepkimeler.

Amonyak (NH3), çeşitli bileşiklerle tepkime verebilir: Asitler: Amonyak, asitlerle reaksiyona girerek amonyum tuzları oluşturur. Oksijen: Belirli koşullar altında amonyak, oksijenle reaksiyona girerek yanabilir. Halojenler: Flor, klor, brom ve iyot ile şiddetli reaksiyona girer veya patlayıcı ürünler oluşturur. Ağır metal bileşikleri: Gümüş klorür, gümüş oksit, gümüş nitrat veya gümüş azid ile reaksiyona girerek patlayıcı gümüş nitrür oluşturur. Bazı diğer bileşikler: Cıva, altın (III) klorür gibi bileşiklerle reaksiyona girerek kuruduğunda patlayabilecek malzemeler oluşturabilir. Amonyak, ayrıca nitrik asit (HNO3) ile tepkimeye girerek amonyum nitrat (NH4NO3) oluşturur. Amonyak ile reaksiyona giren bileşiklerle çalışırken güvenlik önlemlerinin alınması önemlidir, çünkü bu reaksiyonlar tehlikeli ve patlayıcı sonuçlara yol açabilir.

Tepkime moleküleritesi, net tepkime denkleminde tepkimeye giren maddelerin katsayıları toplanarak bulunur. Unimoleküler (monomoleküler) tepkime: Katsayılar toplamı 1 ise. Bimoleküler (dimoleküler) tepkime: Katsayılar toplamı 2 ise. Trimoleküler tepkime: Katsayılar toplamı 3 ise. Örnek: 4NO2(g) + O2(g) → 2N2O5(g) tepkimesinin moleküleritesi, 4 + 1 = 5'tir.

Potasyum alüminyum sülfatın (KAl(SO4)2) hangi asit ile tepkime verdiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, bu bileşiğin potasyum hidroksit (KOH) ile nötralize edildiğinde, alümina (Al(OH)3) ayrıldığı bilinmektedir. Potasyum alüminyum sülfat, alüminyum sülfat ve potasyum sülfatın reaksiyonuyla oluşur.

Alüminyum sülfat, sülfürik asit ve alüminyum hidroksitten Giulini prosesi ile üretilmektedir. Ayrıca, atık kömür madenciliği yapılan yerlerde, çıkan şistin sülfürik asit ile muamele edilmesi sonucu da alüminyum sülfat üretimi gerçekleştirilebilir. Türkiye'de alüminyum sülfat üretimi yapan bazı firmalar şunlardır: Hicri Ercili; O Kimya.

Tersinir tepkime, hem ileri hem de geri yönde ilerleyebilen kimyasal tepkimelere denir. Tersinir tepkimelerde, tepkiyenler ürüne dönüşürken, ürünlerin de tepkime giren maddelere dönüşmesi mümkündür. Tersinir tepkimeler, çift yönlü ok (⇌) ile gösterilir.

"Br anot tepkimesi" sorgusuna doğrudan bir yanıt bulunamamıştır. Ancak, anot tepkimesi hakkında genel bilgi verilebilir. Anot tepkimesi, redoks (indirgenme-yükseltgenme) tepkimelerinde yükseltgenmenin gerçekleştiği elektrot olan anotta gerçekleşen tepkimedir. Anot, genellikle elektronların devreye girdiği ve oksidasyonun gerçekleştiği elektrottur. Anot tepkimesine bir örnek, erimiş NaCl bileşiğindeki Na+ iyonlarının katoda gidip elektron alarak indirgenmesi ve katotta Na metali birikmesidir. Ayrıca, galvanik bir hücrede anot elektrodun işareti negatiftir.

Ca(OH)2 ve HNO3 tepkimesi sonucu şu ürünler oluşur: Ca(NO3)2 (kalsiyum nitrat); H2O (su). Bu, bir asit-baz tepkimesi (nötralizasyon) örneğidir.

Evet, analiz (ayrışma) tepkimeleri endotermiktir. Endotermik tepkimeler, dışarıdan ısı (enerji) alarak gerçekleşen tepkimelerdir.

9. sınıf kimya ders kitabının 118. sayfasında, sodyum ve klor elementleri arasında gerçekleşen tepkime ile ilgili sorular ve yönergeler yer almaktadır. Bu sayfada ayrıca, tepkimeyi gözlemlemek için bir karekod bulunmaktadır. Sayfa 118'deki bazı sorular şunlardır: Tepkime sürecinde sodyum elementinden pozitif yüklü iyonlar nasıl oluşmuş olabilir? Klor gazı tanecikleri iki atomdan (Cl₂) oluşan nötr taneciklerdir. Buna göre klor elementinden negatif yüklü iyonlar nasıl oluşmuş olabilir? Sodyum ve klor elementleri arasında gerçekleşen tepkime sürecinde tanecikler birbiriyle nasıl etkileşime girmiştir?

Kimyasal tepkimelerde girenlerin (reaktanların) okun solunda olmasının sebebi, kimyasal eşitliklerin (denklemlerin) yazılış şeklidir. Kimyasal bir eşitlikte tepkenlerin (girenlerin) formülleri eşitliğin sol tarafına, ürünlerin formülleri ise eşitliğin sağ tarafına yazılır.

Isı veren (ekzotermik) ve ısı alan (endotermik) tepkimeler şu şekilde ayırt edilebilir: Endotermik Tepkimeler: Tepkimeye girenlerin ısı kapsamı, ürünlerin ısı kapsamından küçüktür. Isı, tepkime denkleminin girenler kısmına yazılır. ΔH (entalpi değişimi) değeri sıfırdan büyüktür, yani pozitif bir sayıdır. Genellikle istemsizdir ve kendiliğinden gerçekleşmez. Ekzotermik Tepkimeler: Ürünlerin ısı kapsamı, girenlerin ısı kapsamından küçüktür. Isı, tepkime denkleminin ürünler kısmına yazılır. ΔH değeri sıfırdan küçüktür, yani negatif bir sayıdır. Genellikle istemlidir ve başladıktan sonra kendiliğinden devam eder.

Kütlenin Korunumu Kanunu ile ilgili sorular genellikle zor değildir. Bu tür sorular, kimyasal tepkimelerde girenlerin ve ürünlerin kütleleri arasındaki ilişkiyi anlamaya dayanır ve genellikle temel kimya bilgilerini gerektirir. Örneğin, bir soruda verilen maddelerin kütleleri toplamı, reaksiyon sonucu oluşan ürünlerin kütleleri toplamına eşittir (Kütlenin Korunumu Kanunu). Daha fazla örnek ve çözüm için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: kimyali.com sitesindeki Kütlenin Korunumu Kanunu soruları ve çözümleri; unikocu.com'daki 10. sınıf kimya Kütlenin Korunumu Kanunu testi; frmtr.com'daki Kütlenin Korunumu Kanunu ile ilgili sorular.

Reaksiyon kelimesi, Fransızca kökenli olup "tepki", "tepkime" ve "yanıt" anlamlarına gelir. Örnek cümleler: "İçinden gelen reaksiyonu ifade ettiği için annesinin sözünü yarıda kesti". "Güneşten gelen ultraviyole ışınlar, bitkilerin büyüme hızını azaltır, insanlarda cilt kanserine sebep olur, göze zarar verir ve bazı bulaşıcı hastalıklara yakalanma riskini artırır. İşte Stratosfer tabakası, Güneş’ten gelen ultraviyole ışınları yakalayıp geri yansıtır ve harika bir kimyasal denge reaksiyonuyla oksijeni ozona dönüştürür". "Herkesin öfkeye karşı fiziksel bir tepkisi vardır".

Redoks (indirgenme-yükseltgenme) tepkimelerinde elektron alışverişi şu şekilde gerçekleşir: Doğrudan temasla gerçekleşen redoks tepkimelerinde. Dolaylı yoldan gerçekleşen redoks tepkimelerinde. Redoks tepkimelerinin denkleştirilmesi için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Tepkimedeki atomların yükseltgenme basamakları belirlenir. 2. Alınan ve verilen elektron sayıları tespit edilir. 3. Alınan ve verilen toplam elektron sayıları uygun katsayılar kullanılarak denkleştirilir. 4. Bulunan katsayılar tepkime denklemi üzerinde gösterilir ve tepkimedeki elementlerin atom sayıları dikkate alınarak denklem eşitlenir.