Tepkime

Demir, özellikle oksijen ve su ile tepkime vererek paslanır. Diğer tepkime verdiği maddeler: Klor, sülfür gibi elementlerle bileşimler meydana getirir. Amonyak üretiminde katalizör olarak kullanılır. Sanayi Devrimi sırasında akaryakıt üretiminde rol oynamıştır. Demirin tepkime verdiği maddelerle ilgili daha fazla bilgi için periyodik tablo ve ilgili kaynaklara başvurulabilir.

Hess Yasası, bir kimyasal reaksiyon birden fazla basamakta gerçekleşiyorsa, reaksiyonun entalpi değişiminin, her basamaktaki entalpi değişimlerinin toplamına eşit olduğunu belirten bir yasadır. Bu yasa, İsviçre asıllı Rus kimyacı ve fizikçi Germain Henri Hess tarafından 1840 yılında yayınlanmıştır. Hess Yasası'na göre, bir reaksiyon ters çevrildiğinde ΔH’ın işareti değişir, bir sayı ile çarpıldığında ΔH değeri de aynı sayı ile çarpılır ve tepkimeler taraf tarafa toplandığında ΔH değerleri de toplanır.

Nitrik asit (HNO3) ve amonyak (NH3) tepkimeye girer, bu reaksiyon sonucunda amonyum nitrat (NH4NO3) oluşur. Tepkimenin gerçekleşmeme durumu, muhtemelen bir hata veya yanlış anlama nedeniyle ortaya çıkmıştır. Tepkimenin bazı koşulları: Sıcaklık: Genellikle 20-50 °C arasında gerçekleşir. Basınç: Yüksek basınç tepkimenin verimliliğini artırabilir. Reaktantların saflığı: Saf olmayan reaktantlar tepkimenin verimliliğini düşürebilir.

Dehidrohalojenleme ile alken sentezi, bir alkil halojenürün, halojen ve karbon üzerinde bulunan hidrojenin elimine edilerek bir hidrojen halojenürün serbest bırakılması ve α ve β karbonları arasında bir çift bağ oluşturulması sürecidir. Bu reaksiyon, halojen ile ikame edilmiş karbonun üzerinde en az bir hidrojene sahip alkil halojenürler için geçerlidir. Dehidrohalojenleme ile alken sentezinin bazı yöntemleri şunlardır: Güçlü bir baz ile dehidrohalojenasyon. Alkollerin dehidrasyonu. Termal çatlama. Dehidrohalojenleme ile alken sentezinde, Zaitsev kuralına göre en sübstitüe alken türevi ürün ana ürün olarak oluşur.

4 FeS + 3 O2 → 2 Fe2O3 + 8 X tepkimesinde X, FeS (demir(II) sülfür)dür. Bu tepkimede, 4 mol FeS ile -3 mol O2 reaksiyona girerek -2 mol Fe2O3 ve 8 mol FeS oluşur.

2KCIO3(g) --- 2KCl(k)+ 3O2(g) tepkimesinde potasyum klorat (KClO3) bileşiği, ısıtıldığında potasyum klorür (KCl) ve oksijen gazı (O2) oluşturur. Bu, tek bir bileşiğin ısı etkisiyle iki veya daha fazla basit maddeye ayrıldığı bir ayrışma reaksiyonudur. Dengelenmiş kimyasal reaksiyon şu şekildedir: 2KClO3(s) → 2KCl(s) + 3O2(g)

Kalsiyum oksit (CaO), asitlerle tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur. CaO'nun tepkime verdiği bazı asitler: Hidroklorik asit (HCl). Sülfürik asit (H₂SO₄). Azotlu asit (HNO₃). Bu tepkimeler, kalsiyum oksidin bazik özelliklerinden kaynaklanır.

Homojen tepkime, bir kimyasal tepkimede giren ve ürünlerin aynı fiziksel hâlde bulunduğu tepkimelere denir. Bazı homojen tepkime örnekleri: N(g) + 3H(g) → 2NH(g); Mg(k) + 2HCl(suda) → MgCl2(suda) + H2(g); C(k) + O2(g) → CO2(g). Homojen tepkimelerde, tüm reaktifler ve ürünler aynı fazdadır ve tepkimenin hızı, reaktiflerin konsantrasyonuna, sıcaklığa ve katalizörlerin varlığına bağlıdır.

Dengede giren ve ürünlerin nasıl bulunacağına dair bilgi bulunamadı. Ancak, kimyasal dengeye dair bazı bilgiler şu şekildedir: Kimyasal denge, ileri ve geri yöndeki tepkime hızlarının birbirine eşit olduğu, ürün ve tepken (giren) derişimlerinin zamanla değişmediği durumu ifade eder. Dengede, girenlerin ve ürünlerin derişimleri, basınç, sıcaklık gibi koşullar değişmediği sürece sabit kalır. Dengede, minimum enerji eğilimi ile maksimum düzensizlik eğilimi uzlaşır. Dengedeki bir sisteme tepkimeye giren maddelerden biri eklenirse, sistem bu etkiyi azaltacak yönde tepki verir. Dengede olan bir sistemdeki derişim, basınç ve sıcaklık değerlerinin değişmesi, dengeyi bozar.

Çözünme-çökelme tepkimelerinin nasıl çözüldüğüne dair bilgi bulunamadı. Ancak, bu tepkimelerle ilgili bazı kaynaklar şunlardır: YouTube. EBA (Eğitim Bilişim Ağı). Bikifi. KimyaÖzel. Kunduz.

Sikloalken katılma tepkimesine girer. Organik kimyada, yapısında karbon-karbon çift bağı (alken) bulunduran moleküller, katılma tepkimesi verir.

Reaktif ve tepkime arasındaki temel fark, kimyasal reaksiyonlardaki rolleridir: Reaktif, kimyasal bir tepkimeye girme kabiliyeti olan ve bu süreçte tüketilerek değişime uğrayan maddelerdir. Tepkime ise, maddelerin moleküler düzeyde dönüşüm geçirdiği, atomların bağlarının kırılıp yeni bağların oluştuğu süreçtir. Özetle, reaktifler tepkimeye giren ve değişen maddeler iken, tepkime bu değişim sürecinin kendisidir.

Çökelme tepkimesi, çözeltideki iyonların birleşerek katı bir madde oluşturmasıdır. Bazı çökelme tepkimesi örnekleri: Gümüş nitrat ve sodyum klorür karıştırıldığında gümüş klorür (AgCl) çöker. Pamukkale travertenlerinde kalsiyum karbonatın çökmesi. Çökelme tepkimeleri, kimyasal dengeyi anlamak için önemli bir araçtır.

MgCl₂ ve AgNO₃ arasında çift yer değiştirme (metathesis) reaksiyonu gerçekleşir. Bu reaksiyonun dengeli kimyasal denklemi şu şekildedir: MgCl₂ + 2AgNO₃ → 2AgCl + Mg(NO₃)₂ Bu reaksiyon sonucunda, bir mol magnezyum klorür (MgCl₂) ve iki mol gümüş nitrat (AgNO₃), iki mol gümüş klorür (AgCl) ve bir mol magnezyum nitrat (Mg(NO₃)₂) oluşturur.

Sentez tepkimelerinde atom sayısı değişmez. Kimyasal tepkimelerde, atom sayısı ve türü korunur; yani, tepkimeye giren atom sayıları ile tepkime sonucunda oluşan atom sayıları birbirine eşit olmalıdır.

Maddeler, yeterli miktarda oksijen bulunmasına rağmen durup dururken yanmaz çünkü yanma tepkimesi için başlangıç enerjisi (aktivasyon enerjisi) gereklidir. Ayrıca, oksijenin normal ısılardaki moleküler formu olan O2 molekülünün büyük ölçüde reaksiyona girmeyen bir yapıya sahip olması da maddelerin durup dururken yanmasını engeller.

Endotermik bir tepkimenin grafiği, potansiyel enerji ile tepkime koordinatı (T.K) arasında bir ilişki gösterir ve şu özelliklere sahiptir: Ürünlerin enerjisi, girenlerin enerjisinden daha fazladır. Tepkime sırasında maddeler, ortamdan aldıkları enerjinin çoğunu potansiyel enerji olarak depolarlar. Grafikte, ürünlerin enerjisi daha yüksek bir seviyede yer alır. Endotermik tepkimelerin grafiklerine şu sitelerden ulaşılabilir: YouTube. Khan Academy. Bilgicik.Com.

Aktif metaller ve bazlar, hidroksit iyonları (OH-) nedeniyle tepkime verir. Aktif metallerin bazlarla tepkimesi. Bazların metallerle tepkimesi. Aktif metaller, su ve asitlerle yüksek tepkime gösteren metallerdir. Soy metaller (Au, Pt) ise asit ve bazlarla tepkime vermeyen, oldukça dayanıklı ve inert olan metaller olarak bilinir.

H2SO4 ile Bi2O3 tepkimesinde katsayılar, 3H2SO4 ve 1Bi2O3 olarak belirlenmiştir. Bu durumda, tepkime denklemi şu şekilde yazılır: 3H2SO4 + Bi2O3 → Bi2(SO4)3 + 3H2O. Bu denklem, çift yer değiştirme (metathesis) reaksiyonudur.

Fe (demir) ve HCl (hidroklorik asit) tepkime verir çünkü demir, asitle etkileşime girerek oksitlenir ve hidrojen gazı açığa çıkar. Bu tepkime, tek yer değiştirme reaksiyonu olarak adlandırılır. Reaksiyon denklemi: 2Fe + 6HCl → 2FeCl2 + 3H2.