TemelHaklar

14. ve 15. maddeler, Anayasa değişikliği teklifinden çıkarılan maddelerdir. 14. madde, Anayasada yer alan hak ve özgürlüklerin, Devletin bütünlüğünü bozmayı ve Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamayacağını öngörüyordu. 15. madde, savaş, seferberlik veya olağanüstü hallerde, temel hak ve özgürlüklerin kısmen veya tamamen durdurulabileceğini veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabileceğini düzenliyordu.

Doğuştan gelen haklara temel haklar denir.

Özgürlüğün temel ilkeleri, Don Miguel Ruiz'in "Dört Anlaşma" kitabında ve anayasal düzeyde ele alındığı şekliyle iki ana kategoride toplanabilir: 1. Don Miguel Ruiz'in Dört Temel İlkesi: - Sözlerinizi dikkatli kullanın. - Hiçbir şeyi kişisel almayın. - Varsayımlar yapmaktan kaçının. - Her zaman elinizden gelenin en iyisini yapın. 2. Anayasal Temel Haklar: - Yaşama hakkı ve kişisel güvenlik. - Özgürlükler. - Eşitlik ilkesi. - Din ve vicdan hürriyeti.

Negatif ve pozitif statü hakları arasındaki temel fark, devletin bireylere karşı yükümlülüklerinin farklı olmasıdır. Negatif statü hakları, bireyin devletten bağımsız olarak sahip olduğu ve devletin müdahale edemeyeceği haklardır. Pozitif statü hakları ise devletin bireylere aktif olarak sağlaması gereken haklardır.

Yaşama hakkı ve güvenlik hakkı, temel insan hakları arasında yer alır. Yaşama hakkı, her bireyin doğuştan sahip olduğu ve keyfi olarak kimsenin hayatına son verilemeyeceği haktır. Güvenlik hakkı ise, bireyin devlet karşısında korunmasını ve tıbbi zorunluluklar dışında vücut bütünlüğüne dokunulamayacağını içerir.

Suç ve cezanın yasaklanması, Türk Ceza Kanunu'nda (TCK) kanunîlik ilkesi çerçevesinde düzenlenmiştir. Ayrıca, kamu güvenliğini sağlamak ve toplumda güveni yeniden tesis etmek amacıyla, belirli suçlardan hüküm giymiş kişilerin infaz süresi boyunca kamu hizmetlerinden yasaklılık gibi tedbirler de alınmıştır.

Haklar sınırsız değildir çünkü her bireyin sahip olduğu haklar, diğer insanların haklarını ihlal etmedikleri sürece geçerlidir. Temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması, anayasada belirlenen ilkelere uygun olarak yapılabilir. Ayrıca, hakların sınırsız olmaması, devletin ve diğer bireylerin haklarını koruma amacıyla da gereklidir.

Anayasanın 13. maddesi, temel hak ve hürriyetlerin sınırlanması sistemini belirlediği için önemlidir. 13. maddenin önemli olduğu bazı hususlar şunlardır: Sınırlamaların kanunla yapılması gerekliliği. Demokratik toplum düzeninin gereklerine uygunluk. Ölçülülük ilkesi.

Anayasanın unsurları şunlardır: 1. Devletin Temel Yapısını Belirleme: Devletin yönetim biçimini, egemenlik kaynağını ve temel ilkelerini belirler. 2. Temel Hak ve Özgürlükleri Düzenleme: Bireylerin haklarını güvence altına alarak devletin birey karşısındaki sınırlarını çizer. 3. Devlet Organlarını ve Yetki Dağılımını Belirleme: Yasama, yürütme ve yargı organlarının görev ve yetkilerini tanımlar. 4. Normlar Hiyerarşisinin Zirvesinde Yer Alma: Diğer tüm hukuk kurallarının dayanağı olup, bunlara üstünlük sağlar.

Avrupa Birliği'nde temel haklar, Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirgesi ile düzenlenmiştir.

Anayasa'nın 15., 16., 42. ve 92. maddeleri şu şekildedir: 1. Madde 15: Savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde, temel hak ve hürriyetlerin kullanılması kısmen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı tedbirler alınabilir. 2. Madde 16: Temel hak ve hürriyetler, yabancılar için, milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla sınırlanabilir. 3. Madde 42: Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. 4. Madde 92: Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplantı yeter sayısı, üye tamsayısının en az üçte biridir.