Tekerrür

Mükerrer kelimesi hukukta "tekrarlanmış" veya "yinelenmiş" anlamına gelir. Mükerrer suç ise, aynı kişinin daha önce işlediği bir suçun cezası kesinleştikten sonra tekrar suç işlemesi durumunu ifade eder.

Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 58 ve 59. maddeleri, tekerrür hükümlerini düzenlemektedir. TCK'nın 58. maddesi, suçta tekerrürü ele alır ve daha önce suç işlemiş bir kişinin aynı veya benzer bir suçu yeniden işlemesi durumunda uygulanacak ceza artırımlarını belirler. TCK'nın 59. maddesi ise, tekerrür uygulamasının detaylarını içerir ve suçta tekerrürün, aynı suçtan mahkum olan bir kişinin, mahkumiyetinin üzerinden beş yıl geçmeden aynı suçu işlemesi durumunda oluştuğunu belirtir.

Tekerrüre giren kişinin affedilmesi, belirli koşullara bağlıdır. Türk Ceza Kanunu'na göre, tekerrür halinde uygulanan infaz rejimine göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasında 39 yılı infaz kurumunda iyi halli geçiren mükerrir koşullu salıverilmeden yararlanabilir. Ayrıca, ikinci defa tekerrüre düşen mükerrir koşullu salıverilmeden yararlanamaz.

4 yıl 1 ay ceza alan bir kişi, tekerrürlü durumda yaklaşık olarak 3 yıl yatacaktır. Bu hesaplamada, ceza süresinin yarısı (2 yıl) infaz kurumunda geçirilir ve kalan süre (2 yıl 1 ay) koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik olarak uygulanır.

Evet, eski bir suçun yeni suça etkisi ile ilgili Yargıtay kararlarına göre tekerrür hükümleri uygulanırken aleyhe değiştirmeme ilkesi dikkate alınır. Aleyhe değiştirmeme ilkesi, sanığın lehine olan bir durumun daha sonra aleyhe çevrilmesini engelleyen bir hukuki kuraldır.

Tekerrürün sonuçları şunlardır: 1. Hükmün Kurulması Aşaması: Tekerrür, hükmün kurulması aşamasında dikkate alınır ve seçimlik yaptırımlı suçlarda adli para cezası yerine hapis cezası verilmesi yoluna gidilir. 2. İnfaz Aşaması: Tekerrüre düşen kişi, mükerrirlere özgü infaz rejimine göre cezasını çeker. Bu, hükümlünün cezaevinde daha fazla kalması anlamına gelir. 3. Denetimli Serbestlik: İnfaz tamamlandıktan sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. 4. Koşullu Salıverilme: Tekerrüre düşen kişiler için koşullu salıverilme müessesesi, süre açısından daha sıkı şartlara tabi tutulur.

Tekerrür durumunda 2 yılın nasıl hesaplandığına ilişkin bilgiler şu şekildedir: Türk Ceza Kanunu'nun 108/2 maddesine göre, tekerrür nedeniyle koşullu salıverme süresine eklenecek miktar, tekerrüre esas alınan cezanın en ağırından fazla olamaz. Örneğin, bir kişi ilk olarak 3 ay hapis cezası almış ve daha sonra 2 yıl hapis cezasına çarptırılmışsa, tekerrüre esas ceza 3 ay olduğu için, 2 yılın koşullu salıverilme oranı 1/2 olarak hesaplanır (2/3 değil) ve sonuç olarak 1 yıl 3 ay olarak uygulanır.

TCK 58/6-7 maddeleri, Türk Ceza Kanunu'nun tekerrür kurumunu düzenleyen maddeleridir. TCK 58/6 maddesine göre: 1. Önceden işlenen suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra yeni bir suçun işlenmesi halinde, tekerrür hükümleri uygulanır. 2. Tekerrür hükümleri, önceden işlenen suçtan dolayı; - Beş yıldan fazla süreyle hapis cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren beş yıl, - Beş yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl, geçtikten sonra işlenen suçlar dolayısıyla uygulanmaz. TCK 58/7 maddesine göre: 1. Tekerrür halinde, sonraki suça ilişkin kanun maddesinde seçimlik olarak hapis cezası ile adli para cezası öngörülmüşse, hapis cezasına hükmolunur. 2. Tekerrüre esas alınmayan suçlar ve diğer özel düzenlemeler de bu maddede yer almaktadır.

"Dön baba dönelim" ifadesi, Antik Yunan filozoflarının tarihin tekerrürden ibaret olduğunu anlatmak için kullandıkları bir deyimdir. Bu deyim, farklı dönemlerde yaşanan olayların ve yönetim şekillerinin benzer şekilde tekrar etmesi durumunu ifade eder.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararı, tekerrür süresini kesmez. Tekerrür hükümlerinin uygulanabilmesi için kişinin daha önce işlediği bir suçtan dolayı kesinleşmiş bir ceza mahkumiyeti bulunması gerekmektedir. HAGB kararı verildikten sonra, 5 yıllık denetim süresi içinde kişi yeni bir suç işlemez ve denetim süresi içinde kendisinden beklenen yükümlülüklere uygun davranırsa, hüküm kaldırılarak dava düşer.

Adli para cezası, tekerrüre esas olmaz.

Tekerrür halinde ceza doğrudan artırılmaz, ancak bazı lehe kurumların uygulanması engellenir: Erteleme: Tekerrür durumunda erteleme kurumu uygulanmaz. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB): Tekerrür, HAGB'nin uygulanmasına engel olur. Denetimli serbestlik: Denetimli serbestlik sınırlandırılır. Koşullu salıverme: Tekerrür halinde koşullu salıverme oranı artar (örneğin 1/2 yerine 2/3). Ayrıca, tekerrür süresi de cezanın infaz şeklini etkiler: Hapis cezası: Tahliye tarihinden itibaren 5 yıl. Adli para cezası: İnfazdan itibaren 3 yıl. Denetimli serbestlik: Süre bitiminden itibaren 5 yıl.

TCK madde 58/6'ya göre, tekerrür hükümleri, önceden işlenen suçtan dolayı; - Beş yıldan fazla süreyle hapis cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren beş yıl geçtikten sonra işlenen suçlar dolayısıyla uygulanmaz. - Beş yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezasına mahkûmiyet halinde, bu cezanın infaz edildiği tarihten itibaren üç yıl geçtikten sonra tekerrür hükümleri uygulanmaz.

Yeni tarihle verilen bir ceza, önceki cezayı doğrudan etkilemez, ancak belirli durumlarda önceki cezanın hukuki sonuçlarını değiştirebilir. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) kararı açısından, sonraki tarihte işlenen kasıtlı bir suç, HAGB kararının ortadan kalkmasına ve hükmün açıklanmasına neden olabilir. Tekerrür uygulamasında ise, önceki cezanın kesinleşmiş olması gereklidir.

Mükerrer ceza alan bir hükümlü, belirli sürelerde cezaevinde kalmak zorundadır: - Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası için 39 yıl. - Müebbet hapis cezası için 33 yıl. - Süreli hapis cezaları için cezanın 2/3'ü kadar süre. Birden fazla süreli hapis cezasına mahkûmiyet halinde ise en fazla 32 yıl cezaevinde geçirilmesi gerekmektedir. İkinci defa tekerrür hükümlerinin uygulanması durumunda, hükümlü koşullu salıverilmeden faydalanamaz.

Mükerrer 108 ifadesi, Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 108. maddesi bağlamında kullanılmaktadır ve tekerrüre ilişkin düzenlemeleri ifade eder. Tekerrür, daha önce bir suç işlemiş ve bu suçtan aldığı ceza kesinleşmiş olan bir kişinin, yeniden suç işlemesi durumunda uygulanır.

Mükerrer ceza, yani tekerrür hükümleri, önceden işlenmiş bir suçtan dolayı hakkında kesinleşmiş bir ceza bulunan kişinin, yeni bir suç işlemesi durumunda uygulanır. Bu uygulamanın gerçekleşmesi için aşağıdaki koşulların birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir: 1. Kesinleşmiş bir ceza mahkûmiyeti: Önceki suçtan dolayı verilmiş ve kesinleşmiş bir ceza olmalıdır. 2. Yeni bir suçun işlenmesi: Ceza kesinleştikten sonra, 3 ila 5 yıllık tekerrür süresi içinde yeni bir suç işlenmelidir. 3. Hapis cezasına mahkûmiyet: Yeni suçtan kaynaklı olarak hapis cezasına hükmedilmiş olmalıdır. Adli para cezaları ise tekerrür hükümlerine tabi değildir.

18.06.2013 tarihli, 2013/151 e. ve 2013/304 k. sayılı kararda, Yargıtay Ceza Genel Kurulu şu konulara değinmektedir: 1. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanması: Sanığın sabıka kaydında yer alan hükümlülüklerin tekerrüre esas olabilmesi için, CMK'nun 226. maddesi uyarınca ek savunma verilmesi zorunludur. 2. Sabıka Kayıtları ve İlamların Gösterilmesi: Sabıka kayıtlarında yer alan ilamların kararda gösterilmesi gerekmez, bu durum infaz aşamasında gözetilir. 3. En Ağır Cezanın Esas Alınması: Sanık hakkında birden fazla tekerrüre esas alınabilecek hükümlülük bulunması halinde, bunlardan en ağırının esas alınması zorunludur. 4. Hukuka Aykırılıkların Düzeltilmesi: Aleyhe temyiz bulunan hallerde, Özel Daire tarafından 1412 sayılı CMUK'nun 322. maddesi uyarınca hukuka aykırılıkların düzelterek onama konusu yapılması mümkündür.

Tekerrüre esas ceza, suçun niteliğine ve işlenen suçun türüne göre değişiklik gösterir: - 5 yıldan fazla süreli hapis cezası durumunda, tekerrüre esas ceza, önceki cezanın infaz edildiği tarihten itibaren 5 yıldır. - 5 yıl veya daha az süreli hapis cezası ya da adli para cezası durumunda ise, tekerrüre esas ceza, cezanın infaz edildiği tarihten itibaren 3 yıldır.

Tekerrürde aşağıdaki kararlar dikkate alınmaz: 1. Şikâyetten vazgeçme: Kovuşturulması şikâyete bağlı suçlarda, hükmün kesinleşmesinden sonraki vazgeçme, tekerrüre esas teşkil eder. 2. Ön ödeme: Ön ödeme kapsamında kalan suçlarda mahkûmiyet kararı verilmediğinden, tekerrür hükümleri uygulanmaz. 3. Düşme kararları: Her ne sebeple verilmiş olursa olsun düşme kararları tekerrüre esas alınmaz. 4. Genel af: Genel af, ceza mahkûmiyetinin tüm hukuki sonuçlarını ortadan kaldırdığı için, tekerrür hükümlerini de engeller. 5. Tazyik hapsi ve disiplin cezaları: Bu tür cezalar cezalandırma amacı taşımadığı için tekerrüre esas teşkil etmez. 6. Yabancı mahkemelerden verilen kararlar: Kasten öldürme, kasten yaralama, yağma, dolandırıcılık, uyuşturucu ticareti ve parada sahtecilik suçları hariç, yabancı mahkeme kararları tekerrüre esas alınmaz.