Röntgen

Abdomen röntgeni, karın bölgesindeki organların görüntülenmesi ve bazı hastalıkların teşhisi için çekilir. Bu yöntem aşağıdaki durumlarda kullanılır: Karın ağrısı, bulantı-kusma, yan ağrısı gibi belirtiler. Böbrek taşları ve mesane taşlarının tespiti. Bağırsak tıkanıklıkları ve yabancı cisim yutulması şüphesi. Travmalar sonrası iç organların değerlendirilmesi. Apandisit, karaciğer ve pankreas iltihapları gibi iltihabi hastalıklar. Abdomen röntgeni, ayrıca kanser taraması ve sistemik hastalıkların iç organlara etkisinin değerlendirilmesinde de yardımcı bir yöntemdir.

Doku zedelenmesinde röntgen sonuçları genellikle 15 dakika içerisinde çıkar.

Akciğer grafisi testi şu adımlarla yapılır: 1. Hazırlık: Hastalar genellikle özel bir hazırlık gerektirmez, ancak metal eşyaların çıkarılması istenir. 2. Pozisyon: Hastalar dik pozisyonda ya da yatarak röntgen cihazının önüne geçerler. 3. Görüntüleme: Röntgen cihazı, hastanın vücudu boyunca ışınlar gönderir ve akciğerlerin görüntüsü ortaya çıkar. 4. Sonuçların Değerlendirilmesi: Çekilen görüntüler uzman bir radyolog tarafından incelenir ve gerekli durumlarda ek testler istenir. Not: Hamile kadınların bu testi yaptırmadan önce doktorlarına danışmaları önemlidir.

Tıbbi görüntüleme cihazları şunlardır: 1. Dijital Röntgen Cihazları: Görüntüleri dijital ortamda kaydeder ve işler, daha hızlı ve yüksek kalitede sonuçlar verir. 2. Portatif Röntgen Cihazları: Hareket kabiliyeti olan taşınabilir cihazlardır, acil durumlarda ve yoğun bakım ünitelerinde kullanılır. 3. Mamografi Cihazları: Meme kanseri taramalarında düşük dozda X-ışını kullanarak meme dokusunu görüntüler. 4. Diş Röntgen Cihazları: Çene yapısı ve diş köklerinin görüntülenmesinde kullanılır. 5. Floroskopi Cihazları: Vücuttaki hareketli yapıları gerçek zamanlı görüntülemeye olanak tanır, cerrahi müdahalelerde kullanılır. 6. Bilgisayarlı Tomografi (BT) Cihazları: Kesitsel görüntüler elde etmek için X-ışını kullanır, detaylı organ analizleri yapar. 7. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) Cihazları: Manyetik alanlar ve radyo dalgaları kullanarak detaylı görüntüler oluşturur. 8. Ultrasonografi Cihazları: Yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanarak vücut içindeki organları ve dokuları görüntüler.

Hamile kadınlar, X ışınına maruz kalmaları durumunda bebeklerinin sağlığı için risk oluşturabileceği için röntgen odalarına girmemelidir. X ışınları, radyasyon içerir ve bu radyasyon bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebilir, hatta anne karnında bebek ölümlerine sebep olabilir. Hamileliğin bilinmediği durumlarda bile, zorunlu haller dışında doktorlar sık sık röntgen filmi istememektedir.

Lateral akciğer grafisi, akciğerlerin ve göğüs boşluğunun yan profilden görüntülenmesini sağlayan bir röntgen tekniğidir. Bu yöntemde, hasta röntgen cihazına yan durarak poz verir ve X ışınları 100 cm mesafeden, çekilecek bölgeye göre sağdan ya da soldan verilir.

Röntgen filmlerinin saklanması için en az 20 yıl süre önerilmektedir.

Kalbin gerçek resmi, iki farklı görüntüleme yöntemiyle çekilebilir: kalp röntgeni ve elektrokardiyografi (EKG). Kalp Röntgeni: Bu yöntemde, hastanın metal nesneleri çıkarması istenir ve ardından röntgen cihazı doğru açıda ayarlanarak kalp ve akciğerlerin görüntüsü alınır. EKG: Bu yöntemde, hastanın göğsüne, kollarına ve bacaklarına elektrotlar yerleştirilir ve kalbin elektriksel aktivitesi grafiksel olarak kaydedilir.

X ışınlarının keşfi, 8 Kasım 1895 tarihinde Alman fizikçi Wilhelm Conrad Röntgen tarafından gerçekleştirilmiştir. Keşif süreci şu şekilde gelişmiştir: 1. Röntgen, laboratuvarında katot ışınlarını incelerken, tüpten çıkan ışınların odanın karşısındaki bir ekranda gölgeler oluşturduğunu fark etti. 2. Bu ışınların cisimlerin içinden geçebildiğini ve yumuşak dokulara kıyasla kemikler gibi yoğun yapıların daha net görüntülenebildiğini gözlemledi. 3. Röntgen, bu bilinmeyen ışınlara matematikte bilinmeyeni simgeleyen "X" harfini kullanarak "X ışınları" adını verdi. Keşfin duyurulması ve etkileri ise şu şekildedir: 1. Röntgen, keşfini 28 Aralık 1895'te Würzburg Fiziko-Tıp Derneği'ne sundu ve sonuçları detaylı bir şekilde açıkladı. 2. Bu keşif, tıp alanında devrim yarattı ve tıbbi teşhislerin daha doğru ve etkili bir şekilde yapılmasını sağladı. 3. 1901 yılında Röntgen, X ışınlarının keşfi nedeniyle Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

Çapraz bağ rüptüründe manyetik rezonans görüntüleme (MRG) yöntemi kullanılır. Ayrıca, röntgen çekimi de bağ yırtığının yanı sıra kemikteki olası yaralanmaları görüntülemek için kullanılabilir.

Kas-iskelet sistemi hastalıklarının tanısında kullanılan görüntüleme yöntemleri şunlardır: 1. Direkt Grafi (Röntgen): Kemik ve eklemlerin anatomik durumunu hızlı bir şekilde değerlendirmek için kullanılır. 2. Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kırıkların detaylı teşhisi ve cerrahi planlama için tercih edilir. 3. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Radyasyon içermez, kemiklerin yanı sıra kasları, kıkırdakları, menisküsleri ve tendonları 3 boyutlu olarak gösterir. 4. Artrografi: Eklemler başta olmak üzere iskelet ve kas sisteminin tüm yapılarının değerlendirilmesidir. 5. Kemik Yoğunluğu Ölçümü (DEXA): Osteoporoz gibi kemik mineral kaybını artıran durumların erken teşhisi için yapılır. Bu yöntemler, hastalıkların teşhisi ve tedavi planının belirlenmesinde önemli rol oynar.

Ortodonti sefalometrik normlar, sefalometrik röntgen görüntüleri üzerinden yapılan analizlerle belirlenen, çene, diş ve yüz kemiklerinin yapısal ilişkilerini değerlendiren ölçüm ve oranlardan oluşur. Bazı önemli sefalometrik normlar ve ölçümler: - SNA açısı: Üst çenenin kafa tabanına göre konumunu ifade eder. - SNB açısı: Alt çenenin kafa tabanına göre konumunu gösterir. - ANB açısı: Üst ve alt çenenin birbirine göre pozisyonunu netleştirir. - U1–SN: Üst kesici dişin kafa tabanına göre açısı. - IMPA: Alt kesici dişin alt çene düzlemine göre açısı. Bu normlar, ortodontistlerin tedavi planlarını oluşturmasına ve ilerlemeyi izlemesine yardımcı olur.

Röntgende siyah beyaz görüntünün nedeni, X ışınlarının vücuttan geçerken farklı dokular tarafından farklı şekillerde emilmesidir. - Kemikler gibi sert yapılar, X ışınlarını büyük ölçüde soğurur ve karşı tarafa geçiremez, bu nedenle röntgen filminde beyaz olarak görünür. - Yumuşak dokular ve hava ise X ışınlarını daha az emer ve daha fazla geçirir, bu yüzden siyah veya gri tonlarında görünür.

Temiz bir röntgen, akciğerlerde herhangi bir patolojik durumun bulunmadığını gösterir ve şu özelliklerle anlaşılır: 1. Akciğer Alanlarının İncelenmesi: Her iki akciğer lobunda da simetrik bir yapı gözlemlenmelidir. 2. Kalp ve Mediastinal Yapılar: Kalp gölgesi ve mediastinal yapılar (kalp, büyük damarlar, bronşlar) normal boyutlarda olmalıdır. 3. Diyafram ve Plöre: Diyaframın pozisyonu ve plöre (akciğer ile göğüs duvarı arasındaki zar) durumu da değerlendirilmelidir, normalde diyafram düz veya hafif eğimli olmalıdır. 4. Kemik Yapılar: Göğüs kafesi ve omurga üzerindeki kemik yapılar herhangi bir kırık veya anormal yapı olmadan net bir şekilde görülmelidir. Temiz bir röntgen sonucu, enfeksiyon, kitle, lezyon veya kronik hastalıkların belirtilerinin olmadığını gösterir.

Periapikal röntgen cihazı, diş hekimliğinde dişlerin ve çevresindeki kemik yapılarının ayrıntılı görüntülerini elde etmek için kullanılır. İşe yarar yönleri: - Diş köklerindeki sorunların tespiti: Enfeksiyonlar, kist oluşumları, çürüklerin derinliği gibi durumların teşhisinde önemlidir. - Tedavi planlaması: Kanal tedavisi, implant yerleşimi öncesi kemik yapısını değerlendirmek ve tedavi planlarını daha hassas bir şekilde oluşturmak için kullanılır. - Erken teşhis: Gömülü dişlerin ve pozisyonlarının, tümör oluşumlarının erken tespitinde avantaj sağlar. - Minimum radyasyon: Hastaların maruz kaldığı radyasyon dozu minimum düzeydedir.

Sol ayak bileği röntgeni için hazırlık şu adımları içerir: 1. Mevcut Sağlık Durumunun Bildirilmesi: Röntgen çekimi öncesinde doktorla tüm sağlık bilgileri paylaşılmalıdır. 2. Metal Eşyaların Çıkarılması: Çekim yapılacak bölgedeki tüm metal nesneler (küpe, toka, kolye vb.) çıkarılmalıdır. 3. Giysilerin Değiştirilmesi: Röntgen öncesi rahat kıyafetler tercih edilmelidir. 4. Yeme-İçmenin Bırakılması: Röntgenden birkaç saat önce yeme-içme bırakılmalıdır. 5. Özel Önlük Kullanımı: Gerekirse hastaya giyebileceği özel bir önlük verilir. Hamilelik döneminde röntgen çekimi gerekiyorsa, süreç kontrollü bir şekilde ilerlemelidir.

C kollu röntgen cihazı, genellikle ameliyathanelerde ve acil servislerde kullanılan, taşınabilir bir görüntüleme sistemidir. Başlıca kullanım alanları: - Cerrahi işlemler sırasında: Ortopedik ameliyatlar, beyin cerrahisi ve spinal cerrahiler, kardiyovasküler işlemler. - Girişimsel radyoloji: Kateter yerleştirme, biyopsiler, drenaj işlemleri. - Acil travma değerlendirmesi: Hızlı teşhis ve karar verme sürecinde anında görüntü sağlar. - Floroskopi işlemleri: Sindirim sistemi gibi organların dinamik olarak incelenmesi gereken durumlar. Bu cihaz, canlı (gerçek zamanlı) görüntü sağlayarak cerrahların işlemi monitörden izleyip yönlendirmelerine olanak tanır, böylece daha güvenli ve hassas müdahaleler yapılmasını mümkün kılar.

Ranfansatör, röntgen filmlerinin yerleştirildiği kasetlerin her iki yüzünde bulunan ve film ile temasta olan, yaklaşık 1,5 mm kalınlığında bir tabakadır. Görevi, üzerine düşen X ışınlarını görünür ışığa çevirmektir.

Hamilelikte tehlikeli olabilecek röntgenler, yüksek dozda radyasyon içeren ve gebeliğin ilk trimesterinde çekilen röntgenlerdir. Özellikle dikkat edilmesi gereken röntgen türleri: - Karın röntgeni: 5 rad (5000 mrad) dozunu aşması durumunda risk taşır. - Bilgisayarlı tomografi (BT): Yüksek radyasyon içerdiği için mümkünse ertelenmelidir. Güvenli kabul edilen röntgenler ise düşük dozda radyasyon kullanan ve karın bölgesinden uzak tutulan röntgenlerdir. Hamilelikte röntgen çekimi gerektiğinde, doktorun önerisi ve gerekli önlemlerin alınması önemlidir.

Röntgen çekimlerinde film kaseti veya elektronik dedektör kullanılır. Yoğunlaştırıcı ekranlar ise filmin her iki tarafına yerleştirilen ve röntgen ışınlarını ışık fotonlarına dönüştüren floresan tuzlarından oluşan özel kağıtlardır.