Rönesans

1500'lü yıllarda dünyada yaşanan bazı önemli olaylar şunlardır: Coğrafi Keşifler: Portekizli denizci Pedro Álvares Cabral, 22 Nisan 1500'de Brezilya kıyılarına ulaşarak Güney Amerika'da Portekiz'in hak iddia etmesine yol açtı. Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlılar, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya doğru genişleme politikası izliyordu. Rönesans: Rönesans, Avrupa'da etkisini hissettiriyordu. Asya'da Gelişmeler: Babür İmparatorluğu Hindistan’da güç kazanıyor, Ming Hanedanı Çin’i yönetiyordu. Sömürgecilik: Batı Afrika'da Mali İmparatorluğu zayıflıyor, Songhay İmparatorluğu güçleniyordu. Siyasi Olaylar: İspanya'da Katolik Krallar (Ferdinand ve Isabella) yükselişteydi. Ayrıca, 1500 yılı, bazı Hristiyanlar tarafından dünyanın sonunun başlangıcı olarak kabul ediliyordu.

Gargantua, François Rabelais'in eserlerinde yer alan bir devin hikayesini anlatır. Eserde işlenen bazı temalar: Hümanizm: Rabelais, hümanist değerleri yansıtır ve hümanizmin öğretilerini aktarmaya çalışır. Eğitim: Geleneksel eğitim eleştirilir ve modern eğitim anlayışı savunulur. Toplumsal eleştiri: Din, devlet düzeni, bilim, savaş ve barış gibi konular eleştirilir. Özgür düşünce: Thélème Manastırı, özgür düşüncenin hakim olduğu bir yapı olarak tasvir edilir. Gargantua'nın hikayesi, Merlin tarafından yaratılan dev bir ailenin kahramanlıklarını anlatan halk masalına dayanır.

Lech Majewski'nin yönettiği Değirmen ve Haç (The Mill and the Cross, 2011) filmi, 16. yüzyılda yaşayan Flaman ressam Pieter Bruegel’in resimleri üzerinden Habsburg İmparatoru II. Felipe’nin egemenliğindeki Flandre’deki dini baskıları ele almaktadır. Film, gerçek hayatta yaşanmış tarihi bir olayı temel almaktadır. Değirmen ve Haç sanatsal bir anlatım tarzıyla seyircilere bir dönem filmi deneyimi yaşatır. Değirmen ve Haç filmi hakkında yapılan tartışmalar, filmden önce ve sonra yoğun bir şekilde süregelmiştir. Filmin başrol oyuncularının performansları da tartışmalara yol açmıştır. Değirmen ve Haç filmi hakkında yapılan yorumlar da farklılıklar göstermektedir. Değirmen ve Haç filmi, aşağıdaki internet sitelerinden izlenebilir: istanbulmodern.org; academia.edu.

Rönesans'ın en ünlü tablolarından bazıları şunlardır: Mona Lisa, Leonardo da Vinci. Son Akşam Yemeği (The Last Supper), Leonardo da Vinci. Atina Okulu (The School of Athens), Raffaello. Davut Heykeli, Michelangelo. Venüs'ün Doğuşu, Sandro Botticelli. Bu tablolar, Rönesans döneminin sanatsal ve felsefi anlayışını yansıtan önemli eserler arasında yer alır.

Rönesans döneminin bazı ünlü eserleri: Resim: Mona Lisa, Leonardo da Vinci; Atina Okulu, Raffaello Sanzio (Rafael); Bacchus ve Ariadne, Tiziano Vecellio (Titian); Venüs'ün Doğuşu, Sandro Botticelli; Son Akşam Yemeği, Leonardo da Vinci. Heykel: Davut Heykeli, Michelangelo; Davut, Donatello. Mimari: St. Peter Bazilikası, Bramante, Michelangelo, Raphael, genç Antonio da Sangallo ve Maderno'nun çalışmalarıyla; Floransa Katedrali kubbesi, Filippo Brunelleschi. Ayrıca, Albrecht Dürer'in eserleri, Pieter Brueghel'in "Köylü Dansı" tablosu ve Hieronymus Bosch'un çalışmaları da Rönesans döneminin önemli eserleri arasında yer alır.

Rönesans'ın İtalya'da başlamasının bazı nedenleri: Ekonomik refah: İtalya, özellikle Floransa, 14., 15. ve 16. yüzyıllar boyunca Asya ve Doğu Avrupa ile yaptığı yüksek karlı ticaret sayesinde büyük bir ekonomik güç haline gelmişti. Hümanizm ve antik mirasa ilgi: İtalyan yazarlar Dante Alighieri ve Francesco Petrarch'ın antik metinler üzerine çalışmaları, insanlara antik çağlara ait düşünceleri yeniden kazandırdı. Şehir devletlerinin yapısı: Floransa, Venedik, Milano ve Cenova gibi şehir devletleri, özgür düşüncenin ve sanatsal rekabetin gelişmesine uygun bir ortam sundu. Cluny reform hareketi: Kilise içindeki yozlaşmaya tepki olarak başlayan Cluny hareketi, manastır ve kiliselerde sanat eserlerinin üretimini destekledi. Veba salgını: 14. yüzyıldaki veba salgını, iş gücü piyasasını değiştirerek işçi sınıfının değerini artırdı ve toplumsal dönüşümlere yol açtı. Medici ailesi: Güçlü ve zengin Medici ailesi gibi varlıklı aileler, sanatçı ve bilim insanlarını himaye etti.

Thomas More, sıkı bir Katolik olan, dine büyük bir özveriyle bağlı bir insandı. More'un bazı diğer özellikleri: Felsefi ve entelektüel: Avrupa çapında saygıdeğer bir bilim insanı olarak bilinirdi. Adil ve dürüst: Yargıçlığı sırasında dürüstlüğü ve yoksullara gösterdiği anlayışla tanınmıştır. Halka duyarlı: 1517'de yoksul halkı yatıştırarak bir isyanı önlemiş ve isyanın elebaşlarını idamdan kurtarmıştır. Prensip sahibi: Kral VIII. Henry'nin, Papa yerine kendisini İngiltere Kilisesi'nin başı olarak ilan etmesine karşı çıkmıştır. More, 1535 yılında Kral VIII. Henry'ye karşı çıktığı için idam edilmiştir.

16. yüzyıl, dünya tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir çünkü birçok alanda büyük değişimlere ve gelişmelere sahne olmuştur. İşte bu yüzyılın önemli olmasının bazı nedenleri: Coğrafi Keşifler: Yeni deniz yollarının keşfedilmesi, ticaret yollarının değişmesine ve ekonomik yapıların yeniden şekillenmesine yol açmıştır. Rönesans: Sanat, bilim ve kültür alanında büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. Örneğin, Leonardo da Vinci ve Michelangelo gibi sanatçılar önemli eserler üretmiştir. Osmanlı İmparatorluğu: Osmanlı Devleti, viyana'ya kadar ilerlemiş, ancak aynı zamanda çöküş dönemine girmiştir. Bilimsel Gelişmeler: Kopernik, dünyanın evrenin merkezi olmadığını, Güneş etrafında döndüğünü teorisini yayınlamıştır. Edebiyat ve Kültür: Portekiz'de klasisizm akımı başlamış, Brezilya'da ise sömürge dönemi edebiyatı şekillenmiştir. Bu olaylar, 16. yüzyılın hem kültürel hem de bilimsel açıdan zengin ve önemli bir dönem olduğunu göstermektedir.

Leonardo da Vinci'nin en iyi tablosunun hangisi olduğu konusunda kesin bir görüş yoktur, ancak en ünlü ve tanınmış tablolarından bazıları şunlardır: Mona Lisa (1503). Son Akşam Yemeği (1495-1498). Vitruvius Adamı (c. 1490). Salvator Mundi (c. 1500). Hangi tablonun en iyi olduğu, kişisel zevklere ve sanatsal görüşlere göre değişebilir.

Giovanni Bellini ve Gentile Bellini adlı iki ünlü Rönesans ressamının hikayesini kastetmiş olabilirsiniz. Giovanni Bellini, 1430 yılında Venedik'te doğmuş ve Jacopo Bellini'nin oğludur. Gentile Bellini ise 1429 yılında yine Venedik'te doğmuş ve aynı zamanda ünlü bir ressamdır.

Michelangelo'nun önemli olmasının bazı nedenleri: Sanatsal Dehası: Heykel, resim ve mimarlık gibi birçok sanatsal alanda üstün yeteneklere sahip olması ve özellikle insan anatomisine olan derin ilgisi, eserlerinde olağanüstü bir gerçekçilik sağlamasını mümkün kılmıştır. Ünlü Eserler: "David" heykeli, "Pietà" heykeli ve Sistine Şapeli'nin tavan freskleri gibi başyapıtları, sanat tarihinde kalıcı bir iz bırakmıştır. Rönesans'a Katkısı: Rönesans döneminin sanat anlayışını derinden etkilemiş, klasik sanat tekniklerini geliştirerek yeni bir gerçekçilik boyutu kazandırmıştır. Düşünsel Derinlik: Eserlerinde insan doğasını, inancı ve varoluşu sorgulamış, bu sayede düşünsel ve kültürel bir dönüşümün öncüsü olmuştur. Çalışma Disiplini: Mükemmeliyetçiliği ve yoğun çalışma disiplini, onu rakiplerinden ayıran önemli bir özelliktir.

En çok bilinen üç ressam şunlardır: 1. Leonardo da Vinci (1452-1519). 2. Vincent van Gogh (1853-1890). 3. Pablo Picasso (1881-1973).

Bilimsel devrimin ilk adımı olarak genellikle Nicolaus Copernicus'un 1543'te yayımlanan "De revolutionibus orbium coelestium" adlı eseri kabul edilir. Bir diğer önemli başlangıç noktası ise Andreas Vesalius'un "De humani corporis fabrica" adlı kitabıdır. Bilimsel devrimin bitiş tarihi olarak 1687 yılı gösterilse de, bu sürecin tamamlanmadığı düşünülmektedir.

"Rönesans" (Renaissance) filminin konusu, 2054 yılında Paris'te geçmektedir. Avalon adlı dev bir şirket, İlona'nın işvereni olarak onu ne pahasına olursa olsun kurtarmak istemektedir.

Bilim devrimi, 16. ve 17. yüzyıllarda Avrupa'da, önceki kavram ve uygulamalardan kesin bir kopuşu ifade eden büyük değişimlerle ortaya çıkmıştır. Bilim devriminin ortaya çıkışında etkili olan bazı faktörler: Matbaanın bulunması: Basılı yayınların artması, öğrenmeyi daha geniş kitlelere ulaştırmış ve yeni fikirlerin yayılmasını sağlamıştır. Antik metinlerin yeniden keşfi: İstanbul'un Fethi'nden sonra birçok Bizans alimi Batı'ya sığınmış ve antik metinler yeniden keşfedilmiştir. Yeni keşifler: 1492'de Amerika'nın keşfedilmesi, Avrupa ülkelerinin ekonomisini güçlendirmiş ve bilimsel araştırmalara daha fazla maddi destek sağlanmasını mümkün kılmıştır. Bilimsel yöntemler: Deney, detaylı gözlem ve kesin ölçümlerin kullanımı, bilimsel fikirlerin değişiminde büyük rol oynamıştır. Bilim devrimi genellikle Andreas Vesalius'un "De humani corporis fabrica" (İnsan Vücudundaki Çalışmalar Üzerine)" ve Kopernik'in "De Revolutionibus" kitaplarının 1543'te yayınlanmasıyla başlatılır.

Leonardo da Vinci'nin "Son Akşam Yemeği" tablosu, birkaç önemli nedenle değerlidir: Dini ve Tarihî Önem: Hristiyan ikonografisinin en önemli sahnelerinden birini, Hz. İsa'nın çarmıha gerilmeden önceki son akşam yemeğini betimler. Sanatsal Ustalık: Leonardo da Vinci, bu eserde kompozisyon, figürlerin ifadesi ve perspektif kullanımıyla derin bir duygusal derinlik yaratmıştır. Psikolojik Çözümlemeler: Her bir figürün farklı duygusal tepkileri, İsa'nın "İçinizden biri bana ihanet edecek" sözünün ardından yaşanan anları yansıtır. Sembolizm ve Gizem: Tablo, bazı semboller ve alışılmadık yerleşim planı nedeniyle yüzyıllar boyunca tartışma ve yorum konusu olmuştur. Kültürel Etki: Popüler kültürde, özellikle "Da Vinci Şifresi" romanı ve filmiyle birlikte, tablo küresel bir ilgi odağı haline gelmiştir.

Atina Okulu tablosu, Antik Yunan felsefesi ve düşüncesiyle Rönesans döneminin insana odaklı felsefi ve estetik anlayışını birleştirir. Tablonun ana temaları: Felsefe ve teoloji: Sanat, felsefe ve teoloji eserde birleşmiştir. Bilginin farklı dalları: Resimde, bilgi arayışında olan Antik Yunan filozofları ve bilim insanları yer alır. Merkezde Platon ve Aristoteles: Tablonun merkezinde Platon ve Aristoteles bulunur. Raffaello, bu eseriyle antik dönem ile Rönesans'ı bir araya getirmeyi amaçlamıştır.

Salvator Mundi tablosunun pahalı olmasının birkaç nedeni vardır: Sanatçı Kimliği: Tablo, Rönesans döneminin önemli ressamlarından Leonardo da Vinci'ye atfedilmektedir. Tarihî Önem ve Nadirlik: Tablonun 200 yıldan fazla bir süre kaybolduktan sonra 2005 yılında yeniden ortaya çıkması, nadirliğini artırmıştır. Restorasyon: Tablonun restorasyonu, konservasyon alanında uzman kişiler tarafından yapılmış ve bu da maliyetini artırmıştır. Müzayede Rekoru: 2017 yılında Christie's müzayedesinde 450,3 milyon dolara satılarak, bir müzayedede satılan en pahalı tablo rekorunu kırmıştır.

Don Kişot'u okumanın bazı nedenleri: İlk modern roman: Sanat, edebiyat, popüler kültür ve siyasi devrimlere ilham veren bir eserdir. Bireyselleşme ve idealizm: Bireysel dürtülerinin peşinde giden Don Kişot, dönemin yenilikçi yapısına ve bireyselleşmeye örnek teşkil eder. Karakter gelişimi: Baş kahraman Don Kişot ve yardımcısı Sanço Panza'nın birbirlerini etkilemesi ve dönüştürmesi diyalektik bir şekilde işlenir. Toplumsal eleştiri: Feodal yapının yıkılışı ve toplumsal yargıların eleştirisi yapılır; gerçeklik ve yanılsama arasındaki çelişki işlenir. Mizah ve dram: Mizahi unsurlar, dram ile iç içe geçerek eseri daha gerçekçi kılar. Evrensel karakter: Don Kişot, toplumun sürekli değişen normlarına aykırı düşen, insan ruhunun karmaşıklığını temsil eden evrensel bir karakterdir.

Giotto di Bondone, Rönesans'ın öncüsü kabul edilen bir ressamdır. Giotto'nun bazı özellikleri şunlardır: Gerçekçilik: Figürlerine gerçekçi ve doğal bir görünüm kazandırmıştır. Mekân ve derinlik: Perspektif ve doğal arka plan kullanımıyla resimlerine derinlik katmıştır. Duygu ve anlatım: Resmine duygu unsurunu dahil etmiş, her el hareketi ve yüz ifadesiyle bir anlatıma hizmet etmiştir. Hümanizm: Antik düşünce kaynaklı hümanizmi sanatına taşımıştır. Yenilikçi: Bizans ve Gotik sanatın iki boyutlu, ifadesiz yüzlerini aşarak yeni bir estetik anlayış geliştirmiştir. Giotto'nun eserleri, Michelangelo ve Leonardo da Vinci gibi ustalara hümanist sanatın temellerini öğretmiştir.