RiskFaktörleri

Obezite, 12-15 yıl gibi bir sürede tehlikeli hale gelebilir.

Uyuz hastalığı en çok kalabalık ortamlarda yaşayan kişilerde görülür. Bu ortamlar arasında: bakım evleri; yurtlar; yatılı okullar; huzurevleri; askeri kışlalar; rehabilitasyon merkezleri. Ayrıca, bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, çocuklar ve yaşlılar da uyuz hastalığına yakalanma riski daha yüksektir.

Göz tansiyonu (glokom) en çok şu kişilerde görülür: 40 yaş üstü bireyler. Ailesinde glokom öyküsü olanlar. Şeker hastaları. Sigara kullananlar. Miyop ve hipermetropi gibi görme kusurları olanlar. Göz yaralanmaları geçirmiş kişiler. Göz tansiyonunun erken teşhisi önemlidir, çünkü hasar geri döndürülemez.

Sigara kullanımı, kanserde en önemli risk faktörlerinden biridir.

Kardiyovasküler hastalık riski yüksek ifadesi, kalp ve damar sağlığını tehdit eden çeşitli faktörlerin bir araya gelmesi sonucu hastalık riskinin artması anlamına gelir. Bu risk faktörleri arasında şunlar bulunur: - Yaş: Yaş ilerledikçe risk artar, özellikle 65 yaş ve üstü bireyler daha yüksek risk altındadır. - Cinsiyet: Erkeklerde risk genellikle daha yüksektir, ancak menopoz sonrası dönemde kadınlar arasında da risk artabilir. - Aile öyküsü: Ailede kalp hastalığı geçmişi olan bireylerde risk daha yüksek olabilir. - Hipertansiyon (yüksek tansiyon): Kan basıncının yüksek olması, kalp ve damarların sağlığını olumsuz etkiler. - Diyabet: Kandaki şeker seviyelerinin kontrolsüz olması, damarları zayıflatarak riski artırır. - Yüksek kolesterol: Kolesterol seviyelerinin yüksek olması, damar duvarlarında plak oluşumuna yol açar. - Obezite: Fazla kilolu veya obez olmak, kalp hastalığı riskini artırabilir. - Sigara içmek: Sigara içmek, damar sertliği ve tıkanıklığı riskini artırarak riski yükseltir. - Fiziksel aktivite eksikliği: Düzenli egzersiz yapmamak, kardiyovasküler hastalık riskini artırabilir. - Stres ve depresyon: Kronik stres ve depresyon, kalp sağlığını olumsuz etkileyerek riski artırabilir. Bu risk faktörlerinin varlığı, kardiyovasküler hastalıkların erken teşhisini ve önlenmesini sağlamak için düzenli sağlık kontrolleri ve doktor önerilerine uyumu gerektirir.

Parkinson hastalığı olan bireylerin daha iyi korunmasının nedeni, bazı risk faktörlerinden kaçınmalarının bu hastalığın gelişimini yavaşlatabilmesidir. Bu faktörler şunlardır: 1. Sigara ve kafein tüketimi: Sigara içenlerde ve kafein tüketenlerde Parkinson hastalığına yakalanma riski daha düşüktür. 2. Düzenli egzersiz: Fiziksel aktivite, beyin fonksiyonlarını iyileştirir ve genel sağlığı korur. 3. Stres yönetimi: Kronik stres, Parkinson hastalığı riskini artırabilir, bu nedenle stresi azaltmak önemlidir. 4. Sağlıklı beslenme: Antioksidanlar açısından zengin, sebze ve meyve ağırlıklı bir diyet, beyin sağlığını destekler. Ancak, Parkinson hastalığının tamamen önlenmesi mümkün değildir.

1 sigara, ortalama olarak: Erkekler için 17 dakika; Kadınlar için 22 dakika ömürden çalar. Bu süreler, University College London'ın yaptığı güncel bir araştırmaya dayanmaktadır.

Böbrek yetmezliğine yol açan 5 risk faktörü şunlardır: 1. Diyabet (Şeker Hastalığı): Uzun süreli yüksek kan şekeri seviyeleri böbreklerin filtrasyon sistemine zarar verir. 2. Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon): Kontrol altına alınmamış yüksek kan basıncı böbrek damarlarına zarar vererek fonksiyon kaybına neden olur. 3. Glomerülonefrit: Böbreklerin filtreleme birimlerinin iltihaplanması böbrek dokusuna zarar verir. 4. Böbrek Taşları ve İdrar Yolu Tıkanmaları: Uzun süre idrar akışını engelleyen durumlar böbrek hasarına yol açabilir. 5. Kalıtsal ve Doğuştan Gelen Hastalıklar: Polikistik böbrek hastalığı gibi genetik rahatsızlıklar böbreklerde kist oluşumuna ve yapısal bozukluklara neden olabilir.

Filtreli sigara ağızlıkları, sigaranın zararlarını azaltmada etkili olduğu izlenimini verse de, aslında kanserojen bir etkiye sahiptir. Gazi Üniversitesi Kimya Eğitimi Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Uslu, filtreli sigaraların filtresiz sigaralara göre daha fazla kanser riski taşıdığını belirtmiştir. Ayrıca, filtreli ağızlıkların yetersiz korunma sağladığı ve sigara içenlerin nikotin ihtiyacını karşılamak için sigara dumanını daha derin içlerine çektikleri, bu durumun akciğer kanserinin daha derin ve alt loblarda görülme sıklığını artırdığı da bilinmektedir. En sağlıklı seçenek, sigarayı tamamen bırakmaktır.

Guatr en çok 30'lu yaşlarını geçmiş kadınlarda ve sigara kullanan bireylerde görülür. Diğer risk grupları şunlardır: - Ailesinde tiroit bezine bağlı rahatsızlık geçiren kimseler; - Gebelik ve menopoz dönemindeki kadınlar; - Lityum kullananlar; - Boğaz bölgesinde şiddetli enfeksiyon içeren bir hastalık geçirenler.

Yağ oranı yüksek olan bireyler, visseral yağlanma nedeniyle kalp krizi geçirme riski altındadır. Visseral yağlanma, karın bölgesinde ve iç organların çevresinde biriken yağ dokusunun artmasıdır. Sonuç olarak: Damar sertliği tetiklenir ve kalp krizi ile inme riski yükselir. Kolon, meme ve pankreas kanseri gibi hastalıkların gelişimine zemin hazırlanır. Ayrıca, yüksek yağ oranı genellikle obezite, hipertansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol gibi diğer risk faktörleriyle de ilişkilidir.

Kalp krizi her yaşta ortaya çıkabilse de, yaşla birlikte görülme sıklığı artmaktadır. 45 yaşının üzerindeki erkekler ve 55 yaşının üzerindeki kadınlar daha genç bireylere göre kalp krizi açısından daha fazla risk altındadır.

Asendan aort genişlemesinin (anevrizma) bazı nedenleri: Doğumsal aort kapak anomalileri. Bağ dokusu hastalıkları. Hipertansiyon (yüksek tansiyon). İleri yaş ve erkek cinsiyet. Sigara kullanımı. Ateroskleroz (damar sertliği). Travma. Enfeksiyonlar.

Pasif etkilenim, tütün dumanına maruz kalma durumudur. Pasif etkilenimin insan üzerindeki olumsuz etkileri şunlardır: - akciğer kanseri, kalp krizi ve felç riskinin artması; - boğaz, göz ve ciltte yanma, sulanma ve kaşınma gibi rahatsızlıklar; - astım, bronşit ve zatürre gibi hastalıkların ortaya çıkması.

Tetanoz en riskli durumlar, genellikle derin yaralanmalar, kesikler veya yanıklar sonrası ortaya çıkar. Ayrıca, aşağıdaki durumlar da tetanoz riskini artırır: Silah yaralanmaları. Enfekte olmuş ayak ülserleri. Dental enfeksiyonlar. Hayvan ısırıkları, özellikle tarım sektöründe çalışanlar için. Tetanoz aşısının düzenli olarak yapılması, bu riskli durumlarda enfeksiyona karşı en etkili önlemdir.

Kalbi en çok yoran faktörler şunlardır: 1. Gerginlik ve depresif ruh hali: Sürekli sinirli ve karamsar olmak, kalp ve damar hastalıklarını tetikleyebilir. 2. Aşırı tuz tüketimi: Fazla tuz tüketimi hipertansiyona ve kalp hastalıklarına yol açar. 3. Hareketsiz yaşam tarzı: Düzenli egzersiz yapmamak, kalp sağlığını olumsuz etkiler. 4. Sigara ve alkol tüketimi: Bu alışkanlıklar damar sertliğine, pıhtılaşmaya ve kalp krizine neden olabilir. 5. Yüksek kalorili gıdalar: Doymuş yağ ve şeker oranı yüksek gıdalar tüketmek, kalp damar hastalıkları riskini artırır. Bu faktörlerden kaçınmak, kalp sağlığını korumak için önemlidir.

Kalp hastalıkları çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir, bunlar arasında en yaygın olanlar şunlardır: 1. Sigara Kullanımı: Sigara, damarların daralmasına ve kan akışının azalmasına neden olur. 2. Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Kan basıncının sürekli yüksek olması damar duvarlarına zarar verebilir. 3. Yüksek Kolesterol: LDL (kötü) kolesterol yüksekliği damar tıkanıklıklarına yol açabilir. 4. Diyabet: Kan şekerinin kontrolsüz olması damar sağlığını olumsuz etkiler. 5. Obezite: Aşırı kilo, kalbin yükünü artırır ve damarları zorlar. 6. Hareketsiz Yaşam Tarzı: Düzenli egzersiz yapmamak kalp sağlığını olumsuz etkiler. 7. Genetik Faktörler: Ailede kalp damar hastalığı öyküsü varsa, risk daha yüksek olabilir. Bu faktörlerden bir veya birkaçına sahipseniz, yaşam tarzınızı değiştirerek hastalık riskinizi azaltabilirsiniz.

Menenjit en çok bebeklerde, çocuklarda ve genç erişkinlerde görülür. Diğer sık görülen durumlar ise şunlardır: Bakteriyel enfeksiyonlar: Streptococcus pneumoniae (pnömokok), Neisseria meningitidis (meningokok) ve Listeria monocytogenes gibi bakterilerin varlığı menenjite yol açabilir. Aşı yapılmamış olmak: Aşı ile önlenebilen menenjit türlerine karşı aşı yapılmamış olmak riski artırır. Toplu yaşam alanları: Yurtlar, askeri kışlalar ve yatılı okullar gibi yerlerde menenjit salgınları daha sık görülebilir. Bağışıklık sisteminin zayıf olması: AIDS, diyabet, alkolizm ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanmak menenjit riskini artırır.

Endometrial kanser riskini artıran faktörler şunlardır: 1. Hormon dengesizlikleri: Östrojene uzun süre maruz kalmak ve progesteron eksikliği riski artırır. 2. Obezite: Vücutta artan yağ oranı östrojen üretimini artırarak riski tetikler. 3. Diyabet: Kronik hastalıklar hücresel hasarı artırabilir. 4. Hiç doğum yapmamış olmak: Doğurganlık dönemi boyunca sürekli uyarılmış endometrium dokusu risk oluşturabilir. 5. Genetik faktörler: Lynch sendromu gibi kalıtsal durumlar riski yükseltir. 6. Pelvik radyasyon öyküsü: Daha önce bu bölgeye radyoterapi almış olmak riski artırır. Ayrıca, erken yaşta adet görmeye başlamak ve geç yaşta menopoza girmek de endometrial kanser riskini artıran diğer faktörler arasındadır.

Radyasyon dozuna bağlı olmayan radyasyon etkileri şunlardır: 1. Genetik Etkiler: Radyasyon, DNA'ya zarar vererek genetik değişikliklere yol açabilir ve bu değişiklikler gelecek nesillere aktarılabilir. 2. Akut Etkiler: Yüksek dozlarda radyasyona maruz kalma, hemen yan etkilere neden olabilir. Bu etkiler arasında mide bulantısı, kusma, saç dökülmesi ve doku hasarı bulunur. 3. Elektromanyetik Duyarlılık: Bazı kişiler elektromanyetik radyasyona duyarlı olabilir ve baş ağrısı, uykusuzluk, stres gibi semptomlar yaşayabilir. 4. Kronik Etkiler: Düşük doz radyasyonun uzun vadeli etkileri arasında kanser ve kalıtsal hastalıklar riski bulunur.