Refleksler

Tıpta DTR kısaltması, "Deep Tendon Reflex" yani derin tendon refleksi anlamına gelir.

İlkel refleksler, genellikle hayatın ilk 4-6 ayında kaybolması beklenir. Postüral refleksler ise 4-5 ay civarında ortaya çıkar ve yaşam boyu devam eder.

Gayri ihtiyari refleks, kişinin iradesi dışında gerçekleşen ve kontrol edemediği otomatik tepkilerdir. Bu tür refleksler arasında öksürme, hapşırma, göz kırpma gibi fizyolojik tepkiler yer alır ve bilinçli bir şekilde kontrol edilemezler.

Refleks yayında görev yapan sinir sistemi yapıları şunlardır: 1. Duyu nöronu: Dış ortamdan gelen uyarıları alır ve impuls şeklinde omuriliğe iletir. 2. Ara nöron: Duyu nöronundan gelen impulsu değerlendirerek motor nörona aktarır. 3. Motor nöron: Beyinden gelen yanıtı efektör organa ileterek refleks hareketini başlatır.

Ayak gıdıklama refleksi (plantar refleks), 9-12 ay arasında kaybolur.

Doğuştan gelen dört refleks şunlardır: 1. Göz Bebeği Refleksi: Işık şiddetine göre göz bebeklerinin büyümesi veya küçülmesi. 2. Diz Kapağı Refleksi: Diz kapağına vurulduğunda ayağın yukarı kalkması. 3. Emme Refleksi: Bebeklerin doğduktan hemen sonra gösterdiği, beslenmeleri için hayati öneme sahip olan refleks. 4. Çekme Refleksi: Sıcak veya sivri bir cisme dokunulduğunda elin çekilmesi.

Evet, bebeğin uyurken ayağını hareket ettirmesi normaldir. Bebeklerin uyku sırasında ayaklarını ve diğer uzuvlarını hareket ettirmeleri, gelişim süreçlerinin bir parçasıdır ve genellikle refleks olarak kabul edilir. Ancak, sürekli ve şiddetli titreme veya diğer anormal durumlar gözlemleniyorsa, bir doktora danışmak önemlidir.

Ferguson refleksi, doğumun ikinci evresinde, bebeğin serviks ve vajina duvarlarına yaptığı baskı ile oluşan itme/ıkınma refleksidir. Bu refleks, uterus kasılmalarını tetikleyen bir pozitif geri bildirim döngüsü olarak da tanımlanabilir. Süreç şu şekilde işler: 1. Fetal baş indiğinde ve serviks ile vajina duvarlarına baskı yaptığında, duyusal sinirler uyarılır. 2. Bu sinirler, beyindeki hipotalamusa sinyal gönderir. 3. Hipotalamus, arka hipofiz bezinden oksitosin salınımını artırır. 4. Oksitosin, uterus kaslarını daha güçlü kasılmaya teşvik eder. 5. Artan basınç, serviks ve vajina duvarlarına daha fazla baskı yaparak döngüyü yeniden başlatır. Bu süreç, bebek doğana kadar devam eder.

Asimetrik Tonik Boyun Refleksi (ATBR), yenidoğan bebeklerde genellikle 5 ila 7 aylıkken kaybolur.

Derin tendon refleksleri (DTR), beş ana kategoriye ayrılır: 1. Çene Refleksi: Alt çeneye çekiçle vurularak değerlendirilir. 2. Biseps Refleksi: Ön kol dirsekten yarı fleksiyondayken, biseps kasının tendonuna çekiçle vurularak ölçülür. 3. Triseps Refleksi: İki yöntemle ölçülebilir: omuz abdüksiyonda iken veya sırtüstü yatar durumdaki hastanın eli hafifçe tutularak. 4. Patella Refleksi: Patellanın alt kısmına çekiçle vurularak, hastanın ayağının öne doğru refleks yapması gözlemlenir. 5. Aşil Refleksi: El ayak tabanına koyulur ve tendon hafifçe gerilir, ardından tendona vurulduğunda hastanın ayağında geriye doğru bir çekilme olur.

Somatik refleksler, iskelet kaslarında meydana gelen istemli refleks hareketleridir. Başlıca somatik refleks türleri: 1. Esnek refleks (çekilme refleksi): Zararlı bir uyarana karşı vücudun hızlı bir şekilde bükülmesi veya çekilmesi tepkisini içerir. 2. Ters esneme refleksi: Kas gerginliğinin yüksek olduğu durumlarda kasın gevşemesini sağlar. 3. Diz kapağı refleksi (derin tendon refleksi): Patellar tendona vurulduğunda ayağın öne doğru hareket etmesini içerir ve nörolojik muayenelerde kullanılır. Somatik refleksler, merkezi sinir sistemi tarafından kontrol edilir ve bilgi beyne ulaşmadan önce gerçekleşir.

Bebeğin emerken kafasını geri atması, genellikle 2 ay sonra kaybolan Moro refleksi nedeniyle olabilir.

Tonik boyun refleksi genellikle 4. aydan 5. aya kadar kaybolur. Tonik labirent refleksi ise ilk 3 ay içinde kaybolur.

Çene refleksi (jaw reflex), ağız yan açıkken perküsyon çekici ile çene ucuna vurulduğunda, çiğneme kaslarının kasılması sonucu ağzın aniden kapanma hareketidir. Bu refleks, beyin korteksi veya kortikospinal demet lezyonlarında görülür.

Öksürme refleksi, solunum yollarının tahriş edilmesi veya tıkanması durumunda vücudun bir savunma mekanizması olarak ortaya çıkar. Bu refleksin başlıca nedenleri şunlardır: 1. Solunum Yolu Enfeksiyonları: Soğuk algınlığı, grip, bronşit, zatürre gibi enfeksiyonlar en sık görülen nedenlerdir. 2. Alerjiler: Polen, toz akarları ve diğer alerjenler solunum yollarını tahriş eder. 3. Astım ve KOAH: Hava yollarında kronik iltihaplanma ve daralma sonucu oluşur. 4. Gastroözofageal Reflü: Mide asidinin yemek borusuna kaçması, öksürmeye yol açabilir. 5. Sigara Kullanımı: Sigara dumanı boğazı tahriş ederek kronik öksürüğe neden olur. 6. İlaçların Yan Etkileri: Bazı tansiyon ilaçları ve diğer ilaçlar yan etki olarak öksürtebilir. Öksürme refleksi devam ederse veya şiddetlenirse, bir sağlık profesyoneline başvurmak önemlidir.

Kol sallama hareketi, insanların dik yürümeye başlamasından itibaren doğal bir şekilde ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, kesin bir başlangıç zamanı vermek mümkün değildir. Bebeklerde ise kol sallama, yaklaşık 3. ayda görülen Moro refleksi adı verilen bir erken refleks olarak başlayabilir.

Diz kapağı refleksinde ara nöron bulunmaz.

Bebekler dilini dışarı çıkarabilir çünkü bu doğal bir gelişim sürecinin parçasıdır ve çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Emme refleksi: Bebekler, emme içgüdüleri nedeniyle dilini dışarı çıkarabilir. 2. Taklit: Bebekler, ebeveynlerinin yüz ifadelerini taklit ederek oynarlar ve dil çıkarmak en kolay hareketlerden biridir. 3. Açlık veya tokluk belirtisi: Dilini dışarı çıkaran bebek, acıktığını veya doyduğunu gösterebilir. 4. Burun tıkanıklığı: Soğuk algınlığı veya burun tıkanıklığı gibi durumlarda bebekler ağızlarından nefes aldıkları için dillerini dışarı çıkarabilirler. 5. Sağlık sorunları: Daha büyük dil, küçük ağız boyutu, kas tonusu azalması gibi durumlar da bu davranışa yol açabilir. Bu tür durumlarda bir doktora başvurmak önemlidir.

Refleksler kazanılma şekline göre iki ana kategoriye ayrılır: 1. Doğuştan (Kalıtsal) Refleks: Genetik olarak nesilden nesile aktarılan, bireyin ömrü boyunca devam eden reflekslerdir. 2. Sonradan (Şartlı) Refleks: Sonradan öğrenmeyle oluşan ve bireyden bireye farklılık gösterebilen reflekslerdir.

Kedilerin reflekslerinin bu kadar iyi olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Anatomik Yapı: Kedilerin esnek omurgaları, güçlü kasları ve hafif kemik yapıları, hızlı ve çevik hareket etmelerini sağlar. 2. Vestibüler Sistem: Kedilerin gelişmiş vestibüler sistemi, denge ve oryantasyon yeteneklerini artırır. 3. Sinir Sistemi: Kedilerin sinir sistemleri, hızlı tepkiler verecek şekilde gelişmiştir ve bu da onların çevikliklerini maksimum seviyeye çıkarır. 4. Genetik Faktörler: Kedilerin hızlı refleksler, esnek vücut yapısı ve güçlü arka ayakları gibi genetik avantajları, hayatta kalma becerilerini güçlendirir. Bu özellikler, kedilerin hem evde hem de doğada mükemmel birer avcı olmalarını sağlar.