Refleksler

Hoffmann refleksi (Hoffmann işareti veya parmak fleksör refleksi), kortikospinal sistemden kaynaklanan sorunların varlığını veya yokluğunu doğrulamaya yardımcı olan bir refleks testi ile ortaya çıkan nörolojik bir muayene bulgusudur. Hoffmann refleksinin test edilmesi: 1. Hastanın eli, parmaklar kısmen bükülü olacak şekilde tamamen gevşetilir. 2. Orta parmak, distal interfalangeal eklemin proksimalinden kavrulur ve başparmakla tırnağına hafifçe vurulur. 3. Başparmağın hızlı bir şekilde ekstansiyona gelmesi ve işaret parmağının fleksiyona gelmesi durumunda test pozitif kabul edilir. Hoffmann refleksinin pozitif olması, hipertoniyi düşündürür ancak sağlıklı bireylerde de ortaya çıkabilir.

Tutunma ve direnme refleksi olarak belirtilen refleks, genellikle kavrama (yakalama) refleksi olarak bilinir. Bu refleks, bebeklerin avucuna veya ayak tabanına dokunulduğunda parmaklarını veya ayak parmaklarını hareket ettirerek bir nesneyi kavramaya çalışmasıdır. Kavrama refleksi genellikle 3-4 ay içinde zayıflamaya başlar ve 6 ay civarında tamamen kaybolur. Adımlama refleksi ise, bebeklerin koltuk altlarından tutulduğunda yere basmaya çalışmasıdır. Bu refleks, doğumdan itibaren var olup 2-6 ay içinde kaybolur. Moro (sıçrama) refleksi ise, ani ses veya harekete tepki olarak bebeğin kollarını açıp birleştirmesidir. Bu refleks, 6 ay içinde kaybolur. Bu süreler, bebeğin gelişimine göre değişiklik gösterebilir. Eğer refleksler beklenenden uzun süre devam ederse, bir uzmana danışmak faydalı olabilir.

"Bas refleksi" ifadesi farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Bass reflex (bas refleksi), hoparlör kutusu içindeki havayı dışarı atan port yardımı ile bas çıkışını geliştiren bir sistemdir. Bas refleks ayar frekansı (Fb) ise, portun düşük frekansları etkili bir şekilde yükselttiği rezonans noktasını belirler: Fb = v / (2 π √(Vb ρ / A)). Bu formülde: Fb: Hz cinsinden ayar frekansı; v: Havadaki ses hızı (m/s); Vb: Hoparlör kutusunun hacmi (m³); ρ: Havanın yoğunluğu (kg/m³); A: Portun kesit alanı (m²). Bas ayrıca, insan sesinin en düşük ses aralığındaki halini ifade eder. "Bas refleksi kaç olmalı?" sorusuna yanıt bulunamadı. Ancak, bas refleksi ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: yescalculator.com; youtube.com.

Geri çekme refleksi, bir ekstremite veya vücut parçasının ağrılı bir uyarandan uzaklaşması ile karakterize bir fleksiyon refleksidir. Bu refleks, uyarı kaynağından vücudun etkilenen kısmını korumak için gösterilir. Bazı özellikleri: En güçlü geri çekme refleksi, ağrılı uyarana karşı oluşur. Bazen hafif dokunma bile bu reflekse yol açabilir. Ağrı reseptörlerinden kalkan uyarılar, omuriliğe girdikten sonra alt ve üst segmentlere dağılır. Ekstremiteyi ağrılı uyarandan kurtarmak için çeşitli seviyelerdeki fleksör kasların motor nöronları uyarılırken, ekstansör kasların motor nöronları inhibe olur. Örnek: Ayağa çivi battığında, ekstremitede fleksiyon görülür; 0,2-0,5 saniye sonra karşı ekstremitede ekstansör refleks ortaya çıkar.

Göz kırpma refleksinin bazı nedenleri: Göz kuruluğu. Alerjik reaksiyonlar. Refraksiyon kusurları. Tikler. Göz yorgunluğu. Göz enfeksiyonları. Nörolojik hastalıklar. Ortalama bir insan dakikada 10-12 defa göz kırpar.

Tonik labirent refleksi (TLR), bebeklerin baş ve boyun pozisyonuna göre vücut tonusunu etkileyen bir ilkel reflekstir. Sırt üstü yatış pozisyonunda: Vücut gerilir ve kaslar sertleşir (ekstansiyon). Yüz üstü yatış pozisyonunda: Dizler ve dirsekler bükülerek küçülür (fleksiyon). Bu refleks, bebeklerin yerçekimine karşı koymayı öğrenmesinde temel bir rol oynar ve genellikle ilk 6 ayda en güçlüdür. TLR'nin kalıcılığı, emekleme ve yürüme gibi becerilerde zorluklara neden olabilir. Eğer bu refleks 6 aydan sonra hala çok belirginse veya hiç yoksa, bu durum sinir sistemi gelişimi açısından bir değerlendirme gerektirebilir.

Barazze refleksi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, barorefleks veya baroreseptör refleksi, vücudun kan basıncını sabit seviyelerde tutmaya yardımcı olan homeostatik mekanizmalardan biridir. Barorefleksin çalışma prensibi: Kan basıncındaki değişiklikler, baroreseptörler tarafından algılanır. Bu bilgi, sinir uyarıları şeklinde merkezi sinir sistemine iletilir. Kan basıncını düzenlemek için gerekli tepkiler başlatılır. Barorefleksin bazı işlevleri: Kan basıncının düşmesine tepki olarak kalp atış hızını artırır ve toplam çevresel direnci yükseltir. Kan basıncının yükselmesine tepki olarak kalp atış hızını azaltır.

Tonik refleksinin oluşmasının nedeni, bebeklerin sinir sisteminin olgunlaşmasıdır. Bazı tonik refleksleri ve oluşma nedenleri: Asimetrik Tonik Boyun Refleksi (ATBR). Simetrik Tonik Boyun Refleksi (STBR). Tonik Labirent Refleksi (TLR). Tonik reflekslerinin zamanında ortaya çıkıp kaybolması, merkezi sinir sisteminin sağlıklı bir şekilde olgunlaştığının bir göstergesidir.

Otonomik ve somatik refleksler, sinir sisteminin iki farklı bölümüne ait refleks türleridir. Somatik refleks: İskelet kaslarının kasılmasını içerir ve istemli hareketleri kontrol eder. Otonomik (visseral) refleks: Düz kaslar, kalp kası ve bezlere ilişkin olup, bilinç düzeyinde fark edilmez. Otonom sinir sistemi, vücudun hayatta kalmak için ihtiyaç duyduğu kalp atış hızı, kan basıncı, nefes alma ve sindirim gibi otomatik işlevleri kontrol eder.

Beyin sapının kontrol ettiği bazı otonom refleksler: Solunum ve dolaşım. Yutma, hapşırma, öksürme. Kan basıncı. Hapşırma. Kusma. Sindirim ve boşaltım. Beyin sapı ayrıca, vestibüler-oküler refleks gibi bazı refleksleri de otomatik olarak gerçekleştirir.

Kediler, "kedi doğrultma refleksi" sayesinde dört ayak üstüne düşer. Bu refleksin yanı sıra, kedilerde denge duyularının gelişmiş olması da dört ayak üstüne düşmelerini sağlar. Ayrıca, kedilerin esnek omurgaları ve kıvrak bedenleri de havada manevra yaparak yönlerini ayarlamalarına yardımcı olur. Bu yetenek, kedilerin vahşi doğada ağaçlardan düşme gibi durumlarda hayatta kalma şanslarını artırmıştır. Ancak, kediler her zaman dört ayak üstüne düşmeyebilir.

Arama refleksi, genellikle bebek 4 aylık olana kadar devam eder. 7 aydan uzun sürmesi durumunda bir doktora başvurmak gerekebilir, çünkü bu durum bebekte bir sağlık sorununa işaret edebilir.

İrkilme refleksi (Moro refleksi) genellikle 2 ila 3 aylıkken kaybolmaya başlar ve 4-6 ay arasında tamamen ortadan kalkar. Ancak her bebeğin gelişimi kendine özgü olduğundan, bu süreç 6 aya kadar uzayabilir. Moro refleksinin 6 aydan daha uzun süre devam etmesi, bazı gelişimsel sorunların işareti olabilir.

Derin tendon refleksinin (DTR) olmaması, sinir hasarı, omurilik yaralanması veya diğer nörolojik bozukluklara işaret edebilir. DTR'nin yokluğu veya azalması, refleks arkının herhangi bir noktasında meydana gelen kesinti nedeniyle de olabilir. Bu duruma örnek olarak şunlar verilebilir: periferik sinir hastalıkları (polinöropati); ön boynuz hastalıkları (poliomiyelit); kas hastalıkları (miyopati, polimiyozit). DTR'nin yorumlanmasında hastanın yaşı, bireysel farklılıklar ve klinik bağlam dikkate alınmalıdır. Doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Gözbebeği ışık refleksi şu şekilde değerlendirilir: 1. Işık Tutulan Gözde: - Göze ışık tutulduğunda gözbebeğinin küçülmesi (miyozis) izlenir. 2. Diğer Gözde: - Işık tutulan gözün yanı sıra, karşı gözde de gözbebeğinin küçülmesi gözlemlenir. Değerlendirme Kriterleri: Küçülme (Daralma): Gözbebeği ışık karşısında daralıyorsa refleks "pozitif", daralmıyorsa "negatif" olarak değerlendirilir. Işık Yoğunluğu: Daha fazla ışık yoğunluğu gözbebeğinin daralmasına, daha düşük ışık yoğunluğu ise genişlemesine (midriyazis) neden olur. Klinik Önemi: Beyin Hasarı: Gözbebeği ışık karşısında tepki vermiyorsa, bu durum beynin orta bölgesinde bir hasar olduğunu gösterebilir. Nörolojik Değerlendirme: Trafik kazalarında, başından darbe alan kişilerin gözüne ışık tutularak beyin hasarının erken tespiti sağlanır.

En hızlı tepki veren hayvan, 8 ms tepki süresiyle yıldız burunlu köstebektir. Hızlı reflekslere sahip diğer hayvanlar arasında kaptan kelebekleri (Hesperiidae) ve bazı yırtıcı kuşlar bulunur. Hayvanların tepki süreleri, sinir sistemlerinin hızı ve reflekslerinin etkinliği gibi faktörlere bağlı olarak değişir.

İlkel refleksler, doğuştan gelen ve merkezi sinir sistemi kaynaklı istem dışı refleks davranışlarıdır. Başlıca ilkel refleksler şunlardır: Moro refleksi. Arama-emme refleksi. Palmar refleksi. Adımlama refleksi. Babinski refleksi. Tonik boyun refleksi. Galant refleksi. Bu refleksler, zamanla merkezî sinir sisteminin olgunlaşmasıyla kortikal engelleme ortaya çıkar ve kontrollü hareketler haline gelir.

Tonik labirent refleksi (TLR), ileri (forward) deseni (fleksiyon) genellikle 4. ayda entegre olur (kaybolur). TLR'nin entegre olmaması, gelişimsel gecikmeler ve/veya nörolojik anormallikler gibi durumlara işaret edebilir. Bu durumda, bir uzmana danışılması önerilir.

Kremaster refleksi, erkeklerde görülen, uyluğun üst ve iç kısmının sıvazlanması veya dürtülmesiyle oluşan bir reflekstir. Normal tepki, kremaster kasının ani kasılmasıyla testisin aynı tarafta yukarı doğru çekilmesidir. Bu refleks, L1 ve L2 spinal sinirlerinin lifleri tarafından oluşturulur ve genitofemoral sinirin duyu ve motor liflerini kullanır. Klinik önemi: Erkek çocuklarda refleksin aşırı olması yanlış kriptorşidi (testislerin inmemesi) tanısına yol açabilir. Refleksin olmaması, testis torsiyonu, üst ve alt motor nöron hastalıkları veya L1-L2 omurga hasarını işaret edebilir. Testiküler acil durumların teşhisinde yardımcı olabilir.

Kavrama refleksinin olmaması, beyin ve sinirlerde problem olabileceğini işaret eder. Bu durum, aşağıdaki sağlık sorunlarının belirtisi olabilir: Sinir hasarı. Serebral palsi. Otistik spektrum bozuklukları. DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu). Ayrıca, kavrama refleksinin uzun süre devam etmesi de beyin hasarı üzerinde durulmasını gerektirir. Her bebeğin gelişim süreci farklı olduğu için, kavrama refleksinin olmaması durumunda mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.