Refleksler

Beyin sapı refleksleri dört ana kategoriye ayrılır: 1. Pupiller refleks: Işık değişikliklerine karşı göz bebeğinin büyümesi veya küçülmesi. 2. Kornea refleksi: Göz yüzeyine dokunulduğunda gözlerin kapanması. 3. Yutma refleksi: Yiyecek veya sıvının boğaza girmesi durumunda otomatik olarak yutma hareketinin gerçekleşmesi. 4. Kusma refleksi: Mide içeriğinin geri çıkması için vücudun otomatik olarak tepki vermesi.

Moro ve irkilme refleksleri aynı refleksin farklı isimleridir. Moro refleksi, bebeğin ani ses veya hareket karşısında kollarını açarak sarsılması ve ardından sakinleşmesiyle ortaya çıkan bir reflekstir. İrkilme refleksi ise bebeğin güvenlik amaçlı gösterdiği, çeşitli şekillerde uyarılması sonucu ortaya çıkan bir reflekstir.

Tonik boyun refleksi, genellikle 4-5 ay civarında kaybolur.

Hoffmann refleksi (Hoffmann işareti veya parmak fleksör refleksi), kortikospinal sistemden kaynaklanan sorunların varlığını veya yokluğunu doğrulamaya yardımcı olabilecek bir refleks testi ile ortaya çıkan nörolojik muayene bulgusudur. Testin uygulanışı: Hastanın metakarpo-falangeal eklemi dorsifleksiyona getirilip orta parmağı, işaret ve orta parmak arasına alınır ve ani şekilde fleksiyon yaptırılır. Hoffmann refleksi ayrıca egzersiz eğitimine yanıt olarak spinal refleks işlemenin bir ölçüsü olarak da kullanılmıştır. Bu test, çoklu skleroz ve vitamin B12 eksikliği gibi üst motor nöron bozukluklarının teşhisinde yardımcı olabilir.

Tutunma ve direnme refleksi olarak bilinen Moro refleksi, 6. ayda tamamen kaybolur.

Bas refleksi olarak belirtilen bir değer yoktur. Ancak, refleks hareketleri kapsamında değerlendirilen bazı refleksler şunlardır: 1. Moro ve İrkilme Refleksi: Bebeğin kollarını açıp sonra kendine doğru çekmesi şeklinde görülür ve genellikle 4-6 ay arasında kaybolur. 2. Babinski Refleksi: Ayak tabanına dokunulduğunda ayak parmaklarının açılmasıdır ve iki yaşına kadar devam eder, ardından yürümeye başlanmasıyla kaybolur. Bu reflekslerin normal gelişim sürecinde belirli yaş aralıklarında ortaya çıkması ve kaybolması beklenir.

Göz kırpma refleksi birkaç nedenden kaynaklanabilir: 1. Göz Sağlığı: Göz kırpma, göz yüzeyini nemli tutarak kuruluğu önler ve gözleri dış etkenlerden korur. 2. Stres ve Yorgunluk: Günlük yaşamın getirdiği baskılar, stres ve yorgunluk göz kırpma sıklığını artırabilir. 3. Alerjiler: Polen, toz veya hayvan tüyü gibi alerjenler gözde tahrişe yol açarak sık göz kırpma refleksini tetikleyebilir. 4. Nörolojik ve Refraktif Sorunlar: Nadir durumlarda, bazı nörolojik hastalıklar veya fark edilmemiş görme bozuklukları göz kırpma artışına neden olabilir. 5. Dijital Göz Yorgunluğu: Ekran başında uzun süre vakit geçirmek, gözlerin yorulmasına ve göz kırpma refleksinin artmasına yol açabilir.

Galant refleksi, yenidoğan bebeklerde görülen bir reflekstir. Bu refleks, bebeğin yan yatırıldığında gövde ve bacaklarını karnına doğru çekmesi şeklinde tanımlanır. Galant refleksinin, emeklemeye ve yürümeye hazırlık aşamasının önemli bir öğesi olduğu düşünülmektedir.

Geri çekilme refleksi, herhangi bir acı verici uyaran veya bireyin refahına yönelik beklenmedik bir tehdit tarafından ortaya çıkarılabilen bir reflekstir. Bu refleks, nöromüsküler birimlerin hızlı koordinasyonunu gerektirir ve potansiyel olarak zarar verici uyarandan ani hareketle uzaklaşmayla karakterizedir.

Tonik labirent refleksi (TLR), yenidoğanlarda bulunan ilkel bir reflekstir. Bu refleks, başın geriye doğru eğilmesi (uzatma) durumunda ortaya çıkar ve şu tepkilere yol açar: - sırt sertleşir ve geriye doğru kavis yapar; - bacaklar düzleşir, sertleşir ve birbirine yaklaşır; - parmaklar kıvrılır; - kollar düzleşir (dirsek ve bileklerde bükülmez); - eller yumruk haline gelir veya parmaklar kıvrılır. TLR'nin ilk altı aydan sonra da devam etmesi, çocuğun gelişimsel gecikmeleri ve/veya nörolojik anormallikleri olabileceğini gösterebilir.

Tonik boyun refleksi, bebeğin yatar pozisyonda başını bir tarafa çevirmesi sonucu ortaya çıkan bir reflekstir. Bu refleksin nedenleri şunlardır: 1. Dengede Durma: Refleks, bebeğin başının vücuda karşı olan konumunu belirleyerek dengede kalmasına yardımcı olur. 2. Kas Koordinasyonu: Bebeğin el-göz koordinasyonunun gelişmesine ve dizlerini itmeyi öğrenmesine katkıda bulunur. Tonik boyun refleksi, doğumdan sonra yaklaşık 3-4 hafta içinde ortaya çıkar ve bebek 3-4 aylık olana kadar azalarak devam eder.

Barorefleks veya baroreseptör refleksi, kan basıncındaki ani değişikliklere vücudun verdiği hızlı bir negatif geri besleme tepkisidir. Bu refleks, kan damarlarının duvarlarındaki baroreseptörler (basınç algılayıcıları) tarafından başlatılır ve beyne gönderilen sinyallerle kalp ve kan damarlarının aktivitesini düzenleyerek kan basıncını sabit tutmaya çalışır. Başlıca barorefleks fonksiyonları: - Kan basıncı yükseldiğinde, kalp atış hızını yavaşlatmak ve kan basıncını düşürmek için parasempatik sinir sistemini aktive eder. - Kan basıncı düştüğünde, sempatik sinir sistemini uyararak kalp atış hızını ve kan damarlarının kasılmasını artırır, böylece kan basıncını yükseltir.

Otonomik ve somatik refleksler, sinir sisteminin farklı işlevlerine göre sınıflandırılan iki tür refleks yayıdır. Somatik refleks yayı, iskelet kaslarının istemli hareketlerini kontrol eder. Otonomik refleks yayı ise iç organları ve düz kasları etkiler.

Beyin sapı otonom refleksleri, vücudun hayati işlevlerini düzenleyen ve bilinç dışı olarak gerçekleşen reflekslerdir. Bu refleksler arasında şunlar bulunur: 1. Pupiller refleks: Işık değişikliklerine karşı göz bebeğinin büyümesi veya küçülmesi. 2. Kornea refleksi: Göz yüzeyine dokunulduğunda gözlerin kapanması. 3. Yutma refleksi: Yiyecek veya sıvının boğaza girmesi durumunda otomatik olarak yutma hareketinin gerçekleşmesi. 4. Kusma refleksi: Mide içeriğinin geri çıkması için vücudun otomatik olarak tepki vermesi. 5. Solunum refleksi: Solunum ritmini düzenleme ve vücudun oksijen ihtiyacına göre solunum hızını ayarlama. 6. Kalp atış hızı ve kan basıncı kontrolü: Kalp atışını ve kan basıncını düzenleme.

Arama refleksi (rooting reflex) genellikle 3. ayda kaybolur.

İrkilme refleksi (Moro refleksi), yenidoğan bebeklerde genellikle 6. aya kadar devam eder.

Kediler her zaman dört ayak üstüne düşer çünkü bu, onların doğuştan sahip oldukları bir reflekstir. Bu reflekse "kedi doğrultma refleksi" denir ve kedilerin denge duyularının gelişmiş olması sayesinde gerçekleşir. Ayrıca, kedilerin omurga yapıları da bu refleksi gerçekleştirmelerine yardımcı olur; kedilerde 30 omur bulunurken, insanlarda bu sayı 24'tür.

Derin tendon refleksinin (DTR) olmaması, refleks yanıtının hiç alınamaması anlamına gelir.

Gözbebeği ışık refleksi, gözün ışık karşısındaki tepkisini değerlendirmek için yapılan bir testtir. Bu refleksin değerlendirilmesi şu adımlarla yapılır: 1. Gereksinimler: İyi bir aydınlatma kaynağı (el feneri veya oftalmoskop) ve hastanın rahat bir pozisyonda olması gereklidir. 2. Uygulama: Hastanın bir gözüne ışık tutularak gözbebeğinin daralması gözlemlenir, bu "direkt refleks" olarak adlandırılır. 3. Diğer gözün tepkisi: Işık kaynağı sağ gözden alınıp, sol göze tutulduğunda, sağ gözdeki gözbebeğinin daraldığı gibi sol gözde de daralma olmalıdır, bu "konsensüel refleks" olarak adlandırılır. 4. Değerlendirme: Elde edilen bulgulara dayanarak, gözbebeklerinin büyüklükleri, tepkileri ve simetrik olup olmadıkları değerlendirilir. Eğer bir gözde daralma yoksa veya tepki vermiyorsa, bu durum sinirsel bir hasar, göz yaralanması veya başka bir sağlık sorununu gösterebilir. Bu test, genellikle göz muayenesi sırasında sağlık profesyonelleri tarafından gerçekleştirilir.

Yeni doğan bebeklerin ellerini yumruk yapmasının birkaç nedeni vardır: 1. Refleksler: Bebekler, beyinleri ile vücutları arasındaki sinirsel bağlantı henüz tam olarak olgunlaşmadığı için istem dışı hareketler yaparlar. 2. Güvenlik hissi: Ani seslerden veya hareketlerden rahatsız olan bebekler, kendilerini güvende hissetmek için ellerini yumruk yaparlar. 3. Anne ile bağ: Avuç içine dokunan bir cismi içgüdüsel olarak kavrama, bebeklerin anneleri ile olan fiziksel bağını güçlendirir.