Psikometri

Diyet öz yeterlilik ölçeği, bireylerin sağlıklı beslenme davranışlarını benimsemek için sahip oldukları becerileri kullanabileceklerine dair güven duygusunu ölçen bir araçtır. Bu ölçek, genellikle beslenme uzmanları, diyetisyenler ve araştırmacılar tarafından, bireylerin beslenme alışkanlıklarını anlamak ve olası beslenme sorunlarını belirlemek için kullanılır.

Psikometri envanter testi, bireylerin davranışlarını, düşünsel süreçlerini, zihinsel kapasitelerini ve duygusal özelliklerini ölçmek için kullanılan bir psikoloji alt dalı olan psikometri kapsamında geliştirilen testlerdir. Bu testler, kişilik özellikleri, zekâ, algı, dikkat, muhakeme, hafıza gibi çeşitli özellikleri değerlendirmek amacıyla uygulanır. Psikometri envanter testlerinin bazı türleri şunlardır: - Sayısal akıl yürütme testi: Veri tabloları, grafikler veya sayısal veriler üzerinden çıkarım yapma yeteneğini ölçer. - Sözel akıl yürütme testi: Metinler üzerinden çıkarım yapma, anlam bütünlüğünü koruma ve doğru yanıtı bulma becerisi ölçülür. - Mantıksal akıl yürütme testi: Şekiller, desenler veya semboller arasında mantıksal bağ kurma yeteneğini test eder. Bu testler, işe alım süreçleri, eğitim, sağlık, insan kaynakları, güvenlik ve ulaşım gibi alanlarda yaygın olarak kullanılır.

100 kişilik bir gruba uygulanan bir çoktan seçmeli testin bir maddesini 35 kişi doğru cevaplamışsa, bu maddenin güçlüğü 0,35'tir. Formül: Pi = Nd / N (Pi: Madde güçlüğü, Nd: Maddeyi doğru cevaplayanların sayısı, N: Gruptaki tüm birey sayısı).

Başarı testlerinin geçerlik ve güvenirliği aşağıdaki yöntemlerle hesaplanır: Geçerlik: 1. Kapsam Geçerliği: Testin, ölçmeyi amaçladığı tüm konuları kapsayıp kapsamadığını kontrol eder. 2. Yapı Geçerliği: Testin, ölçmek istediği soyut yapıyı (örneğin, algı, tutum) ne kadar doğru ölçtüğünü inceler. 3. Ölçüt Geçerliği: Test puanlarının, daha önce geçerliği kanıtlanmış başka bir ölçütle ilişkisini değerlendirir. Güvenirlik: 1. Test-Tekrar Test Güvenirliği: Aynı testin farklı zamanlarda uygulandığında aynı sonuçları verip vermediğini ölçer. 2. İç Tutarlılık Güvenirliği: Test içindeki maddelerin birbiriyle ne kadar tutarlı olduğunu ifade eder. 3. Gözlemciler Arası Güvenirlik: Farklı gözlemcilerin aynı durumu değerlendirirken ne kadar tutarlı sonuçlar verdiğini ölçer.

Psikometri ve psikoloji aynı şeyler değildir, ancak psikometri psikolojinin bir dalı olarak kabul edilir. Psikometri, davranışların ölçülmesi, değerlendirilmesi ve istatistik yöntemlerinin psikolojiye uygulanması ile ilgili bir bilim dalıdır. Psikoloji ise, bireylerin zihin yapısını, davranışlarını ve duygusal süreçlerini inceleyen daha geniş bir bilim dalıdır.

Ters kodlama şu durumlarda yapılır: 1. Anket analizlerinde: Anket maddelerinin puanlamasının tersine çevrilmesi gerektiğinde, özellikle bazı maddeler olumlu, bazıları olumsuz yönde değerlendiriliyorsa. 2. Yanıt önyargısını kontrol etmek için: Katılımcıların ifadeleri dikkatlice düşünmeden belirli bir şekilde yanıt verme eğilimlerini dengelemek amacıyla. 3. Hazır ölçek kullanımında: Başkasının önceden yapmış olduğu bir ölçeği kullanırken, hangi maddelerin ters kodlanması gerektiğini belirlemek için.

Korn Ferry yetenek testi, yönetim danışmanlığı şirketi Korn Ferry tarafından geliştirilen psikometrik değerlendirme sınavlarıdır. Bu testler iki ana kategoriye ayrılır: 1. Kişilik Testi: Adayların liderlik yeteneklerini, takım çalışması kapasitesini ve belirli meslekler için gerekli olan diğer becerileri değerlendirir. 2. Aptitude Testi: Adayların kritik düşünme ve problem çözme becerilerini ölçer ve şu alt testleri içerir: - Sayısal Akıl Yürütme: Adayların istatistiksel grafikler ve tablolardaki sayısal verileri anlama yeteneklerini değerlendirir. - Sözel Akıl Yürütme: Adayların metinleri okuma ve analiz etme becerilerini test eder. - Mantıksal Akıl Yürütme: Adayların soyut veya mantıksal desenler arasındaki ilişkileri anlama yeteneklerini ölçer. Korn Ferry testleri, genellikle üst düzey yönetici ve liderlik pozisyonları için kullanılır.

Bir ölçüm aracının amacına ne kadar ulaştığı ve ölçtüğü soyut kavramın ne kadar doğru ölçtüğü, yapı geçerliliği ile değerlendirilir. Yapı geçerliliği, bir ölçme aracının ölçmeye çalıştığı özellik ile nasıl bir yapıyı ortaya koymaya çalışıyorsa, o yapıyı gerçekten ölçebilme derecesini ifade eder.

Farkındalık ölçekleri, bireylerin farkındalık düzeylerini değerlendirmek için kullanılan psikometrik araçlardır. Bu ölçeklerin değerlendirilmesi genellikle şu adımları içerir: 1. Madde Analizi: Ölçek maddeleri, içerik geçerliliği ve yapı geçerliliği açısından uzman görüşlerine tabi tutulur. 2. İstatistiksel Analiz: Ölçek puanlarının normal dağılım gösterip göstermediği araştırılır ve betimsel istatistik teknikleri (mod, medyan, aritmetik ortalama, standart sapma) kullanılır. 3. Güvenilirlik Katsayıları: İç tutarlılık ve testi yarılama yöntemleri ile ölçeğin güvenilirlik katsayıları hesaplanır (Cronbach Alpha). 4. Puanlama: Ölçek maddeleri, belirli yanıt seçeneklerine göre puanlanır ve toplam puan, bireyin farkındalık seviyesini gösterir. Yaygın kullanılan farkındalık ölçeklerinden biri, Mindful Attention Awareness Scale (MAAS)'dir ve bu ölçek, bireylerin günlük yaşamlarında bilinçli farkındalık seviyelerini ölçmeye yöneliktir.

Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI), on farklı kişilik tipini ölçer: 1. Hipokondri (Hastalık hastalığı). 2. Depresyon. 3. Histeri. 4. Psikopatik Sapma (Kişilik bozukluğu). 5. Maskülenlik-Feminenlik. 6. Paranoya. 7. Psikasteni (Saplantı-takıntı). 8. Şizofreni. 9. Hipomani. 10. Sosyal İçe Dönüklük.

Kanada Aktivite Performans Ölçeği (KAPÖ), bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki performanslarını ve bu performanstan duydukları memnuniyeti değerlendiren, hasta merkezli bir ölçektir. Ölçeğin uygulama adımları: 1. Problem Tanımlama: Birey, öz bakım, üretkenlik ve boş zaman alanlarında karşılaştığı sorunları tanımlar. 2. Önem Derecelendirmesi: Birey, tanımlanan sorunların her birinin önemini 1-10 arasında bir ölçekte derecelendirir. 3. Aktivite Seçimi: En önemli 5 sorun/aktivite seçilir. 4. Performans ve Memnuniyet Derecelendirmesi: Seçilen her aktivite için, birey mevcut performansını ve bu performanstan duyduğu memnuniyeti yine 1-10 arasında derecelendirir. 5. Yeniden Değerlendirme: Tedavi veya müdahale sonrasında, bireyin performansı ve memnuniyeti tekrar değerlendirilir. Ölçek, genellikle bir ergoterapist tarafından uygulanan yarı yapılandırılmış bir görüşme içerir.

Yeme bozukluğu ölçeği, bireylerin yeme alışkanlıklarını ve tutumlarını değerlendirmek için kullanılan bilimsel bir testtir. Bu ölçeklerin değerlendirilmesi genellikle şu adımları içerir: 1. Uygulama: Ölçek, çevrim içi veya yüz yüze uygulanabilir. 2. Soruların Yanıtlanması: Katılımcılar, yeme davranışları ile ilgili 40 soruyu yanıtlar. 3. Puanlama: Yanıtlar, belirli bir puanlama sistemi ile değerlendirilir ve her yanıt belirli bir puan değeri taşır. 4. Toplam Puan: Tüm soruların puanları toplanarak toplam puan hesaplanır. 5. Kategori Belirleme: Toplam puan, düşük, orta veya yüksek olarak kategorilere ayrılır. 6. Yorumlama: Sonuçlar, yeme bozukluklarının varlığını ve şiddetini belirlemek için uzman bir psikolog veya psikiyatrist tarafından yorumlanır. Yeme bozukluğu ölçeklerinin sonuçları, tedavi ve destek planlamasında önemli bir rehber işlevi görür.

Bir maddenin güçlüğü, madde güçlük indeksi kullanılarak hesaplanır. Bu indeks, aşağıdaki formülle elde edilir: Madde Güçlük İndeksi = (Doğru Cevap Verenlerin Sayısı) / (Toplam Katılımcı Sayısı). Bu hesaplamada: - Doğru cevap verenlerin sayısı, o maddeye doğru cevap veren bireylerin toplam sayısını temsil eder. - Toplam katılımcı sayısı, testi yanıtlayan bireylerin toplam sayısını ifade eder. Madde güçlük indeksi, 0 ile 1 arasında bir değer alır.

5'li Likert ölçeği oluşturmak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Amaç Belirleme: Anketin veya soruların amacını tanımlamak gereklidir. 2. Soru ve Cevapların Tasarımı: Açık ve spesifik sorular yazılmalı, yanıt seçenekleri net olmalıdır. 3. Dengeli Yanıtlar: Ölçek, eşit sayıda olumlu ve olumsuz seçenek ve orta noktada "Nötr" seçeneği ile dengelenmelidir. 4. Deneme Uygulaması: Hazırlanan ölçeğin, gerçek koşullarda ve hedef kitleyi temsil eden bir örneklem üzerinde pilot testi yapılmalıdır. 5. Veri Toplama ve Analiz: Anket dağıtılıp yanıtlar toplandıktan sonra, sonuçlar frekans, yüzde veya ortalama gibi yöntemlerle analiz edilmelidir.

Liebowitz Sosyal Anksiyete Ölçeği (LSAS), sosyal fobi veya sosyal anksiyete bozukluğu olan bireylerde semptomların değerlendirilmesi amacıyla kullanılan bir ölçektir. Bu ölçek, iki alt ölçekten oluşur: 1. Sosyal Fobi Alt Ölçeği: Bireyin sosyal durumlarla ilgili genel anksiyete düzeyini değerlendirir. 2. Performans Alt Ölçeği: Bireyin performans durumlarındaki anksiyete düzeyini değerlendirir. LSAS, 24 maddelik bir test olup, her madde için 0'dan 3'e kadar puanlama yapılır (hiç, hafif, orta, şiddetli). LSAS'ı sadece bir doktor veya mental sağlık uzmanı yorumlayabilir ve teşhis koyabilir.

Wonderlic Testi, bilişsel yetenekleri ve özellikle problem çözme becerisini ölçmek için tasarlanmıştır. Test, aşağıdaki alanları ele alır: - görsel-mekansal akıl yürütme; - hız; - sözel akıl yürütme; - matematik yeteneği. Puanlama, doğru cevap sayısına göre yapılır ve bu, sadece bilişsel yeteneklerin değil, aynı zamanda zekanın da bir ölçümü olarak kabul edilir.

Eşdeğer formlar yöntemi (paralel testler yöntemi), iki eşdeğer testin aynı gruba ard arda uygulanması ile güvenirliğin belirlenmesi yöntemidir. Bu yöntemde, her yönüyle aynı özellikte, aynı kapsamda, aynı güçlükte, farklı sorulardan oluşan iki test kullanılır. Elde edilen güvenilirlik katsayısı, diğer testlere oranla daha küçüktür.

Boş Zaman Yönetimi Ölçeği, 15 maddeden oluşmaktadır.

Mutluluk ölçeği genellikle 4 ile 7 arasında bir puanlama sistemine sahiptir. Örneğin, Sonja Lyubomirsky'nin Öznel Mutluluk Ölçeği'nde (SHS) puanlar 1'den (hiç mutlu değil) 7'ye (çok mutlu) kadar değişir ve ortalama puan 4,5 ile 5,5 arasında kabul edilir.

En iyi psikolojik test olarak değerlendirilebilecek bazı testler şunlardır: 1. Jung Tipoloji Testi: Myers-Briggs Tip Göstergesi (MBTI) kullanarak kişilik tipini ortaya çıkarır ve sosyal durumlar, organizasyonel beceriler ve duygularla ilgili sorulara yanıt verilmesini gerektirir. 2. 16 Personalities Testi: Sosyal etkileşim ve duygular gibi konularda soruları altı puanlık bir ölçekte yanıtlayarak kişilik tipini analiz eder. 3. Truity Big Five Personality Test: Beş kişilik özelliği hakkında puan verir: açıklık, vicdanlılık, dışa dönüklük, uyumluluk ve nevrotiklik. 4. MMPI (Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri): Kişilik özelliklerini ve klinik alanda psikiyatrik rahatsızlıkların tanısını koymak için kullanılır. 5. WISC-IV (Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği): Çocukların bilişsel becerilerini değerlendirmek için kullanılır ve 6-16 yaş arası çocuklar için uygundur. Psikolojik testlerin seçimi, kişinin ihtiyaçlarına ve testin amacına göre değişiklik gösterebilir. En doğru testi belirlemek için bir uzmana danışmak önemlidir.