Osmanlıİmparatorluğu

Kuvâ-yi Milliye, Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'ndaki yenilgisini takiben Mondros Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasıyla ortaya çıkmıştır. Hareketin başlamasında etkili olan bazı olaylar: İzmir'in işgali. Güney Cephesi'nde Fransızlara karşı direniş. Kuvâ-yi Milliye, Kurtuluş Savaşı'nın ilk silahlı savunma kuruluşu olarak, düzenli ordu kuruluncaya kadar işgalci güçlere karşı mücadele etmiştir.

En iyi ve en kötü Osmanlı padişahları konusunda kesin bir görüş yoktur, çünkü bu, kişisel tercihlere ve değerlendirme kriterlerine bağlıdır. En iyi padişahlar arasında genellikle Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman sayılır. En kötü padişahlar arasında ise III. Mehmed ve IV. Murad gösterilir. Bu değerlendirmeler, tarihçiler tarafından yapılan yorumlara dayanmaktadır ve farklı görüşler olabilir.

I. Abdülhamid, 7 Nisan 1789'da, 64 yaşında, felç geçirerek vefat etmiştir. Ölümüne neden olan felç, Ukrayna'daki Özi Kalesi'nin Rusların eline geçtiği ve kale içindeki halkın katledildiği haberini duyduktan sonra üzüntüsünden kaynaklanmıştır.

Osmanlı devlet armasının değişmesinin sebebi, armanın son halinin II. Abdülhamid döneminde 17 Nisan 1882'de kabul edilmesidir. Arma, ilk olarak 1856 yılında, Kraliçe Victoria'nın emriyle İngiliz tasarımcı Charles Young tarafından tasarlanmıştır. Arma, Sultan Abdülmecid döneminde ortaya çıksa da, son halini Sultan II. Abdülhamid zamanında almıştır.

Aşar (öşür) vergisi, Osmanlı döneminde köylülerden, ürettikleri tarım ürünleri için %10 oranında alınan bir vergidir. Arapça olan "öşür" sözcüğü, "onda bir" anlamına gelir.

Lehistan, tarih boyunca çeşitli dönemlerde farklı anlamlar taşımış bir isimdir. Lehistan Krallığı veya Polonya Krallığı, günümüzdeki Polonyalıların atalarının Orta Çağ'da kurduğu bir devlettir. Osmanlı döneminde, Lehistan, Polonya için kullanılan bir isimdi. Günümüzde ise Lehistan, Polonya Cumhuriyeti olarak bilinen ülkenin tarihsel adıdır.

Belgrad Antlaşması ile Osmanlı Devleti herhangi bir toprak kaybetmemiştir, aksine yeni topraklar kazanmıştır. Osmanlı Devleti, Belgrad Antlaşması ile şu toprakları geri almıştır: Avusturya'dan Sırbistan, Belgrad, Eflak'ın bazı kısımları ve Bosna; Rusya'dan Azak Kalesi (kale yıkılmak şartıyla). Ayrıca, Kabartay bölgesinin tarafsız bölge olarak kabul edilmesi ve Karadeniz'de Rus savaş ve ticaret gemilerinin bulundurulmaması gibi kazanımlar da elde edilmiştir.

Osmanlı'da ilk isyan eden yeniçeri olarak Kurtçu Doğan kabul edilir. Kurtçu Doğan, 1446 yılında II. Murad'ın küçük yaştaki oğlu II. Mehmed'i tahta çıkarmasına karşı bir tepki olarak gelişen ve Osmanlı tarihindeki ilk Yeniçeri isyanı olarak kaydedilen Buçuktepe İsyanı'nın lideridir.

Kocaeli'ye "Kocaeli" denmesinin nedeni, bölgenin Osmanlı fethinden sonra "Koca İli" olarak anılmaya başlanmasıdır. Kocaeli'nin tarihsel isim değişimi şu şekildedir: MÖ 262 - Nicomedia. 1888 - İzmit. 1924 - Kocaeli.

Fatih Sultan Mehmed'in üç oğlu şunlardır: 1. II. Bayezid. 2. Şehzade Mustafa. 3. Şehzade Cem (Sultan).

Tahrir defterlerinde yer alan bazı bilgiler: Vergiye tabi nüfus: Halkın yerleşim yerleri, vatandaşların meslekleri, toplam gelir ve yapılan harcamalar. Arazi ve mülk bilgileri: Tımar sahiplerinin gelirleri, halk ve tımar sahibi arasındaki ilişkiler, vakıf ve mülkler. Üretim ve kaynaklar: Ürün kaynakları, yetiştirilen ürünlerin yıllık miktarları. İdari yapı: İdari teşkilâtı gösteren bilgiler. Diğer veriler: Usulsüz eylemlerin engellenmesi, vergi oranlarının yükselmesi gibi durumlar ve zamanla oluşan değişiklikler. Tahrir defterleri, Osmanlı Devleti'nde vergi sistemi, toplum düzeni ve idari kontrolün sağlanmasında önemli bir rol oynamıştır.

Osmanlı ordusunun atlı ve yaya olarak ayrılmasının nedeni, savaş zamanlarında farklı görevlerin yerine getirilmesi ihtiyacıydı. Yaya sınıfı, barış zamanında tarımla uğraşarak devletin gıda ihtiyacını karşılar, savaş zamanında ise lojistik destek sağlardı. Atlı sınıf (tımarlı sipahiler), savaş zamanlarında ana ordudan önce hareket ederek güzergah üzerindeki köprüleri onarır, ormanları açar ve keşif görevleri yapardı. Ayrıca, Osmanlı'nın ilk dönemlerinde düzenli ordu eksikliği nedeniyle, atlı aşiret kuvvetleri kullanılmaktaydı.

İltizamın amacı, Osmanlı İmparatorluğu'nda devlete ait gelirlerin daha kolay ve hızlı bir şekilde toplanmasıdır. Bu sistem sayesinde: Devletin gelirleri artmıştır. Zaman kaybı olmadan vergi toplama imkanı sağlanmıştır. Ekonomi canlanmıştır. Denetleme kolaylığı sağlanmıştır. Ancak zamanla mültezimler, halktan zorla ve fazla vergi toplamaya başlamış, bu da sistemin kontrol dışına çıkmasına ve 2. Mahmut döneminde kaldırılmasına yol açmıştır.

Yavuz Sultan Selim'in en büyük başarısı olarak şunlar gösterilebilir: Memlük Sultanlığı'nın fethi. Şii-Sünni çatışmasının sona erdirilmesi. Osmanlı topraklarının genişletilmesi. Hilafetin Osmanlı'ya geçmesi.

Am Defteri, Osmanlı Devleti'nde II. Bayezid döneminde tutulmaya başlanmıştır. II. Bayezid'in kendi adıyla yaptırdığı medreselerin yanı sıra, müderrislere devlet bütçesinden önemli miktarlarda nakdî inamlar vermesi, bu inamların kaydedildiği bir İn‘âmât Defteri'nin tutulmasına yol açmıştır.

Osmanlı Devleti'nin Viyana Kongresi'ne katılmamasının birkaç nedeni vardır: Toprak bütünlüğü endişesi: Osmanlı, toprak bütünlüğünün Avrupa devletleri tarafından garanti altına alınmasını, Avrupa'nın himayesi altına girmek olarak görüyordu. Balkan sorunları: Bükreş Antlaşması'nda Sırplara verilen ayrıcalıkların artırılması ve Eflak-Boğdan meselesinin gündeme gelmesinden çekiniyordu. Şark Meselesi: Rus Çarı I. Aleksandr'ın gündeme getirdiği Şark Meselesi, Osmanlı'nın tüm Avrupa'dan atılması gerektiğini savunuyordu ve bu durum Osmanlı için tehlikeliydi.

Hereke'de halı fabrikasının kurulmasının nedeni, Osmanlı Devleti'nin yeni yapılan sarayların döşemelik ve perdelik ihtiyacını karşılamak istemesidir. Hereke Fabrika-i Hümâyûnu adıyla 1843 yılında kurulan fabrika, 1845 yılında üretime geçmiştir.

Yavuz Sultan Selim'in saltanatı 8 yıl sürmüştür. 24 Nisan 1512'de tahta çıkan Yavuz Sultan Selim, 22 Eylül 1520'de vefat etmiştir.

İlber Ortaylı'nın eserlerini okuma sırası, yazarın tarihsel anlatısının gelişimini takip etmek için şu şekilde önerilebilir: 1. İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. 2. Osmanlı İmparatorluğu'nda İktidar Yapısı: Ayânlık. 3. Osmanlı Tarihinde Şehir ve İmparatorluk. 4. Bir Ömür Bir Gün: Atatürk ve Cumhuriyet. 5. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Entelektüel Tarih. Bu sıralama, Ortaylı'nın fikirlerinin zaman içinde nasıl olgunlaştığını anlamaya yardımcı olabilir. Okuma sırası, kişisel ilgi alanlarına göre değişebilir.

Osmanlı İmparatorluğu'nun en geniş sınırlarında, 1595 yılında toplam toprak alanı 19.902.000 km² olarak kaydedilmiştir. Ancak, toprak büyüklüğü zamanla değişmiş olup, II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) imparatorluk toprakları yaklaşık 5 milyon km²'ye düşmüştür.