OrtaAsya

Andronovo kültürü, MÖ 2000-900 yılları arasında Altay ve Tanrı dağları, Batı Sibirya ve Hazar'ın kuzeydoğusuna kadar uzanan bölgede yaşamış Tunç Çağı toplumlarını ifade eden bir terimdir. Özellikleri: Yerleşim: Kültür, hem yerleşik köylerden hem de göçebe halklardan oluşmuştur. Ekonomi: Hayvancılık (sığır, at, koyun, keçi, deve) ve tarım ile uğraşmışlardır. Teknoloji: Madencilikte ileri düzeyde bilgi sahibi olup, bakır ve tunç kullanmışlardır. Kültürel Unsurlar: Süs eşyaları, silah ve mezar yapıları gibi kalıntılar bulunmuştur. Etnik Köken: Bazı araştırmacılar kültürü Hint-İran topluluklarına bağlarken, bazıları da Türklerin ataları ile bağlantılı olduğunu savunmaktadır.

Tatar yayının "tatar" olarak adlandırılmasının nedeni, bu yayın anavatanı olan Çin'den Orta Asya Türklerine geçmesi ve Kırım Hanlığı'na ulaşmasıdır.

Borçka halkının kökeni, Orta Asya’dan gelen Hurrilere dayanmaktadır.

Eski Çağ Paradigmasında Orta Asya, Mezopotamya ve Anadolu'da çift başlı kartal fenomeni hakkında yazan kişi Muhammed Fazıl Himmetoğlu'dur.

Hunların kökeni ve tarihi şu şekilde özetlenebilir: Kökeni: Hunlar, Orta Asya bozkırlarında yaşayan göçebe bir kavim olarak ortaya çıkmıştır. Tarihi: 1. MÖ 3. yüzyıldan itibaren: Hunlar, Çin İmparatorluğu'nun kuzey sınırlarına akınlar düzenlemeye başlamışlardır. 2. 4. yüzyılın sonları: Batıya doğru göç ederek Hazar Denizi ve Karadeniz’in kuzeyine ulaşmışlar ve buradan Avrupa içlerine ilerlemişlerdir. 3. 375 yılı: Gotları yenerek Kavimler Göçü'nü başlatmışlar ve Avrupa'daki dengeleri değiştirmişlerdir. 4. 434 yılı: Attila'nın liderliğinde Hun İmparatorluğu'nu kurmuşlar ve Avrupa'daki en güçlü figürlerden biri haline gelmişlerdir. 5. 453 yılı: Attila'nın ölümü ve taht kavgaları sonrası Hun İmparatorluğu hızla zayıflamış ve dağılmıştır. Hunların tarihi, Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşüne ve Orta Çağ'ın başlangıcına zemin hazırlamıştır.

İlk Göktürk filmi, 6. yüzyılda Orta Asya bozkırlarında kurulan Göktürk Kağanlığı'nın destansı doğuşunu anlatıyor. Filmde, Bumin Kağan ve İstemi Yabgu'nun önderliğinde şekillenen tarihi yolculuk, Orhun Yazıtları, Gök Tanrı inancı ve Türk mitolojisiyle harmanlanmış güçlü bir anlatımla izleyiciye sunuluyor. Ayrıca, Türk adını ilk kez resmen devlet adı olarak kullanan bu kağanlığın Çin'e karşı verdiği mücadele de işleniyor.

Karasahr'ın önemi çeşitli açılardan değerlendirilebilir: 1. Ticaret Yolları: Karasahr, İpek Yolu'nun önemli bir kolu üzerinde yer alıyordu ve bu nedenle Çin ile Batı arasındaki ticaret yollarının kontrolünde stratejik bir konuma sahipti. 2. Siyasi Etki: Tang Dynasty döneminde Karasahr'ın kontrolü, Orta Asya'da siyasi nüfuzunu artırmak için önemliydi. 3. Kültürel Değişim: Şehrin Tang İmparatorluğu'na entegrasyonu, kültürel ve teknolojik değişimlerin yaşanmasına yol açtı. 4. Tarihi ve Arkeolojik Değer: Karasahr, tarihi ve arkeolojik açıdan zengin bir bölge olup, bu dönemde yazılmış Çin tarihi metinlerinde ve kazılarda bulunan eserlerde önemli bir yer tutmaktadır.

1235 yılında meydana gelen bazı önemli olaylar: Konstantinopolis Kuşatması: Bulgar ve İznik birliklerinin Latin İmparatorluğu'nun Konstantinopolis şehrini kuşatması. Ölümler: 21 Eylül - II. András, Macar ve Hırvatistan kralı. 8 Kasım - İbn-i Şeddad, Arap yazar ve devlet adamı. Doğumlar: VIII. Bonifacius, papa. Arnaldus de Villa Nova, Katalan bir aileden geldiği düşünülen simyacı, gök bilimci ve fizikçi. Guglielmo Agnelli, İtalyan heykeltıraş ve mimar.

Moğol istilası ile ilgili bazı sorular şunlardır: 1. Moğol istilasının nedenleri nelerdir?. 2. Moğol istilasının sonuçları nelerdir?. 3. Moğolları durduran devlet hangisidir?. 4. Anadolu'daki Moğol istilası nasıl gerçekleşmiştir?. 5. Moğol istilasının sosyal ve ekonomik etkileri nelerdir?.

Basmacı Hareketi, Özbeklerin Sovyet yönetimine karşı Orta Asya'da 1917'de başlattığı ve aralıklı olarak 1934'e değin sürdürdükleri ayaklanma hareketidir. Bu harekete katılanlar, kendileri için "korbaşı" ifadesini kullanmış ve hareketi Türkistan genelinde millî bir direniş olarak kabul etmişlerdir. Başlıca nedenleri: - 1918'de Hokand'da Ergaş Bey öncülüğünde başlayan bağımsızlık yanlısı ayaklanmalar; - Ekim 1921'de Enver Paşa'nın Türkistan'a gelip harekete katılması. Başarısız olmasının nedenleri: - Korbaşılar arasındaki birlik ve beraberliğin kurulamaması; - Sovyetlerin tank, top, uçak gibi modern silahlara sahip olması; - Dışarıdan gerekli yardımın alınamaması. Hareket, 1935 yılında SSCB tarafından kesin olarak sona erdirilmiştir.

Özbekistan evlerinde avlu bulunmasının birkaç nedeni vardır: 1. İklimlendirme: Avlulu evler, özellikle sıcak bölgelerde, bina iklimlendirmesi açısından son derece elverişli bir modeldir. 2. Mahremiyet ve Güvenlik: Avlu, dışarısı ile içerisi arasındaki ilişkide güvenlik ve mahremiyet sağlar. 3. Geleneksel Mimari: Avlulu plan tipi, Orta Asya'nın geleneksel toprak mimarisinin bir parçasıdır ve tarihi olarak bu bölgelerde yaygın olarak kullanılmıştır.

Kazakistan, Orta Asya ve Doğu Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Komşu ülkeleri ise şunlardır: - kuzeyinde Rusya; - doğusunda Çin; - güneyinde Özbekistan ve Türkmenistan; - batısında Kırgızistan.

Oxus Uygarlığı, aynı zamanda Bactria-Margiana Arkeoloji Kompleksi (BMAC) olarak da bilinir, MÖ 2200-1700 yılları arasında Orta Asya'da (günümüz Türkmenistan, kuzey Afganistan, güney Özbekistan ve batı Tacikistan'da) gelişmiş bir Tunç Çağı kültürüdür. Öne çıkan özellikleri: - Gelişmiş kentsel gelişim: Fortified şehirler, karmaşık sulama sistemleri ve monumental yapılar. - Ekonomi: Tarım (irrigation teknikleri) ve ticaret (Indus Vadisi ve İran Platosu ile) üzerine kurulu. - Sanat ve zanaat: İncelikli işlenmiş klorit ve kalsitten yapılmış eserler, altın ve gümüş işçiliği. - Dini inançlar: Olası ateş ibadeti, güneş sembolizmi ve ritüel gömüler. Uygarlığın düşüşü MÖ 1700 civarında çevresel değişiklikler, ticaret yollarının kayması ve olası göçler nedeniyle gerçekleşmiştir.

Karasug Kültürü, Orta Asya Türk kültürlerinden biri olarak kabul edilir ve MÖ 1200-700 yılları arasında yaşamıştır.

Özbekçe şarkıların popüler olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Kültürel ve tarihi önem: Özbekçe, Orta Asya'da en çok konuşulan Türk dillerinden biridir ve geniş bir kullanıcı kitlesine sahiptir. Bu nedenle, Özbekçe şarkılar bölgesel bir kültürel miras olarak kabul edilir. 2. Müzik listeleri ve medya: 2024 yılı Özbekistan müzik listelerinde Özbekçe şarkıların üst sıralarda yer alması, bu şarkıların popülerliğini artırmıştır. 3. Sanatçıların başarısı: Özbekçe müzik sahnesinde başarılı sanatçıların ve grupların varlığı, dinleyicilerin ilgisini çekmektedir.

Ağlayan saz, Türk halk müziğinde yaygın olarak kullanılan bağlama adlı telli çalgıya atıfta bulunabilir.

Kum kedisi (Arap kum kedisi), Türkiye'de Orta Asya bölgesinde, özellikle Türkmenistan, Özbekistan ve Kazakistan gibi yerlerde yaşar.

Çarpana sanatı, kare, üçgen, dikdörtgen veya çokgen şeklindeki delikli levhalar kullanılarak yapılan bir dokuma tekniğidir. Bu teknikle dokunan ürünler, kemer, kitap ayıracı, yastık, çanta gibi çeşitli eşyaların yapımında kullanılır. Çarpana dokumanın tarihi, Orta Asya'ya kadar uzanır ve geleneksel Türk dokuma sanatında özel bir yeri vardır.

Kayıların ilk göçü, Moğolların Orta Asya'yı istila etmesi üzerine Anadolu'ya olmuştur.

Orta Asya'da beş ana kültür bölgesi bulunmaktadır: 1. Anav Kültürü (MÖ 4000-MÖ 1000). 2. Afanesyova Kültürü (MÖ 2500-MÖ 1700). 3. Andronova Kültürü (MÖ 1700-MÖ 1200). 4. Karasuk Kültürü (MÖ 1200-MÖ 700). 5. Tagar Kültürü (MÖ 700-MÖ 300).