Organizmalar

Habitat, bir organizmanın ya da organizmalar topluluğunun oluşup gelişmesini mümkün kılan çevre şartlarının bütünüdür. Diğer anlamları: - Bitki ve hayvanların doğal olarak barındığı ortam. - Yerleşme, oturma.

Fosil, geçmişte yaşamış organizmaların taşlaşmış kalıntıları veya izleridir. Fosilleşme süreci şu adımlarla gerçekleşir: 1. Ölüm ve Hızlı Gömülme: Organizma öldüğünde, kalıntılarının hızla gömülmesi gerekir. 2. Çürüme ve Mineralizasyon: Gömülen kalıntılar, su ve minerallerle etkileşime girer. 3. Basınç ve Zaman: Zamanla, organizmanın üzerinde biriken tortulların baskısı altında kalıntılar sıkışır. 4. Erozyon ve Keşif: Fosiller, milyonlarca yıl boyunca yer kabuğunda kalabilir.

Modifikasyona neden olan faktörler şunlardır: 1. Işık: Güneş ışığına fazla maruz kalındığında deri yüzeyinde kızarıklıkların meydana gelmesi. 2. Sıcaklık ve Nem: Çevre sıcaklığı ve nem oranı, bitkilerin ve hayvanların dış görünüşlerini etkiler. 3. Beslenme: Farklı besinlerle beslenen arı larvaları, farklı vücut şekline ve davranışlara sahip olurlar. 4. Basınç: Yüksek basınç altında yaşayan organizmaların yapıları, düşük basınç altında yaşayanlardan farklı olabilir. 5. Kimyasal Maddeler ve İlaçlar: DNA'nın işleyişinde kalıcı değişimlere yol açarlar. 6. Radyasyon: X ışınları ve diğer zararlı ışınlar, kromozomların hasar görmesine neden olur.

Besin zinciri, ekosistemlerdeki organizmaların birbirleriyle olan beslenme ilişkilerini tanımlayan bir kavramdır. Besin zincirinin temel öğeleri: 1. Üreticiler (Producers): Fotosentez yoluyla güneş ışığını enerjiye dönüştüren bitkiler, algler ve bazı bakterilerdir. 2. Birincil Tüketiciler (Primary Consumers): Üreticilerle beslenen otçul (herbivor) organizmalardır. 3. İkincil Tüketiciler (Secondary Consumers): Birincil tüketicilerle beslenen etçil (karnivor) veya omnivor (herbivor ve karnivor beslenen) organizmalardır. 4. Tersiyer Tüketiciler (Tertiary Consumers): Üst düzey etçil organizmalardır ve besin zincirinin en üst seviyelerinde yer alırlar. 5. Çürükçüller ve Ayrıştırıcılar (Decomposers and Detritivores): Ölü bitki ve hayvanları parçalayan mikroorganizmalar ve böceklerdir. Besin zinciri, enerji ve besin maddelerinin üreticilerden tüketicilere ve ayrıştırıcılara doğru transferini gösterir.

Protista ve mantar alemi arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Hücre Yapısı: Protistler çoğunlukla tek hücreli organizmalardır, mantarlar ise esas olarak çok hücreli organizmalardır. 2. Beslenme: Protistler ototrof, heterotrof, parazitik veya saprotrofik olabilirken, mantarlar sadece heterotroftur. 3. Hareket: Protistlerin bazı türleri kamçı, sil veya yalancı ayak gibi yapılarla hareket edebilirken, mantarlar hareketsizdir. 4. Üreme: Protistler eşeysiz ve eşeyli üreme yapabilirken, mantarların üremesi genellikle sporlar aracılığıyla gerçekleşir. 5. Hücre Çeperi: Mantarların hücre çeperi kitinden yapılmışken, bazı protistlerin hücre duvarı vardır, bazılarında ise yoktur.

Biyolojide taksonlar, organizmaların belirli özelliklerine göre gruplandırıldığı kategorilerin genel adıdır. Yedi ana taksonomik kademe şunlardır: 1. Alem: Yaşamın en üst düzeydeki sınıflandırmasıdır. 2. Şube: Her bir alem, bir dizi ortak özelliği paylaşan şubelere ayrılır. 3. Sınıf: Şubeler, daha spesifik ortak özelliklere sahip sınıflara ayrılır. 4. Takım: Sınıflar, daha da fazla ortak özelliği paylaşan takımlara ayrılır. 5. Aile: Takımlar, belirgin ortak özelliklere sahip ailelere ayrılır. 6. Cins: Aileler, yakından ilişkili türleri içeren cinslere ayrılır. 7. Tür: Sınıflandırmanın en temel birimidir.

Biyolojide "domain" terimi, canlıların sınıflandırılmasında kullanılan en üst düzey taksonomik kategoriyi ifade eder. Günümüzde kabul edilen üç domain şunlardır: 1. Archaea: Bakteri benzeri organizmaları içerir, ancak biyokimyasal olarak bakterilerden farklıdır. 2. Bacteria (Bakteriler): Prokaryot hücre yapısına sahip, tek hücreli canlılardır. 3. Eukarya (Ökaryotlar): Ökaryot hücre yapısına sahip, çekirdek ve zarla çevrili organelleri bulunan canlılardır.

Üç çeşit adaptasyon şunlardır: 1. Morfolojik (Yapısal) Adaptasyon: Organizmanın fiziksel görünümünde meydana gelen değişikliklerdir. 2. Fizyolojik (Fonksiyonel) Adaptasyon: Organizmanın iç süreçlerine ve çalışmasına odaklanan adaptasyonlardır. 3. Etolojik (Davranışsal) Adaptasyon: Organizmanın doğal olarak hareket etme şeklini değiştirmesiyle ortaya çıkar.

Eşeysiz üreme çeşitleri şunlardır: 1. Bölünme (Fissiyon): Bir bireyin vücudu ikiye bölünür ve her iki parça yeni bir birey olarak büyür. 2. Tomurcuklanma (Budding): Yeni bir birey, ana bireyin vücudundan bir tomurcuk olarak çıkar ve büyür. 3. Partenogenez: Dişi bir birey, sperm olmadan yumurta döller ve yeni bireyler üretir. 4. Sporlara Bölünme (Sporulasyon): Bitkiler ve mantarlar gibi organizmalar sporlar üreterek eşeysiz ürerler. 5. Vejetatif Üreme: Bitkiler, kökler, gövdeler veya gövde yumruları gibi yapılarla eşeysiz olarak üreyebilirler.

Tek hücreli canlılar, sadece bir hücreden oluşan canlılardır. İşte bazı örnekler: Bakteriler: En yaygın tek hücreli organizmalardır. Amip: Yalancı ayak adı verilen uzantılarla hareket eder ve mikroskopla görülebilir. Öglena: Kamçılarıyla hareket eder ve fotosentez yapabilir. Paramesyum (Terliksi Hayvan): Siller yardımıyla hareket eder. Radiolaria: Denizlerde yaşar ve camsı çıkıntılara sahiptir. Maya Mantarı: Tek hücreli mantarlara örnektir ve biyoteknoloji ile gıda endüstrisinde kullanılır.

Eşeysiz üremenin üç çeşidi ve özellikleri şunlardır: 1. Bölünme (Fissiyon). 2. Tomurcuklanma (Budding). 3. Sporlara Bölünme (Sporulasyon).

Saccharomyces cerevisiae mantarı, doğal olarak çeşitli ortamlarda bulunabilir: Şeker bakımından zengin meyveler ve ağaç kabukları üzerinde; Üzüm bağları ve meyve bahçeleri gibi yerlerde; Fermantasyon tesisleri: bira fabrikaları, şarap üretim tesisleri ve fırınlarda; Laboratuvar ortamları: genetik ve biyoteknoloji araştırmalarında sıkça kullanıldığı için birçok üniversite ve araştırma merkezinde.

5 canlı grubu şunlardır: 1. Bitkiler (Plantae): Fotosentez yapabilen, kloroplast içeren ve çoğunlukla sabit olan organizmalardır. 2. Hayvanlar (Animalia): Besinlerini dışarıdan alan, genellikle hareket edebilen çok hücreli organizmalardır. 3. Mantarlar: Kendi besinlerini üretemeyen, fotosentez yapmayan ve genellikle çürümüş maddelerle beslenen organizmalardır. 4. Mikroskobik Canlılar: Gözle görülemeyecek kadar küçük olan ve mikroskopla görülebilen canlılardır. 5. Protistler: Genellikle tek hücreli olan, ancak bazıları çok hücreli yapıya sahip olabilen organizmalardır.

Hücreden organizmaya geçişte dört ana basamak vardır: 1. Hücreler: Temel yaşam birimleri olan hücreler, organizmanın yapı taşlarıdır. 2. Dokular: Benzer görevleri yerine getiren hücrelerin bir araya gelmesiyle oluşur. 3. Organlar: Farklı dokuların birleşmesiyle meydana gelir ve belirli işlevleri yerine getirir. 4. Sistemler: Organların işbirliği ile oluşur ve organizmanın yaşamını sürdürmesi için birbirleriyle etkileşim içindedir.

Arkeler, üç ana gruba ayrılır: 1. Euryarchaeota: Metanojenler, ekstremofilik tuz sevenler (halofiller), ekstremofilik metan üretenler ve termofilik metan üretenler gibi çeşitli organizmaları içerir. 2. Crenarchaeota: Termofilik ve asidofilik habitatlarda bulunan arkebakterilerin geniş bir grubudur. 3. Korarchaeota: Genellikle termofilik habitatlarda bulunur ve daha az sayıda tür içerir.

Kommensalizm, iki organizmanın kurduğu ortak yaşamda, bir canlının yarar sağladığı, diğerininse bu ortaklıktan etkilenmediği yaşam türüdür. Bu ilişkide kommensal adı verilen organizma, ev sahibi türden (çoğunlukla) ne yarar ne de zarar görür. Örnekler: - Ağaçlara yuva yapan kuşlar. - Av hayvanlarının avladıkları etlerin arta kalanlarını leş yiyicilerin yemesi. - Yengeçlerin, istiridyelerin yemediği veya ondan arta kalan yiyecekler ile beslenmesi.

Simbiyot, iki farklı organizmanın birbirine bağımlı olarak birlikte yaşadığı simbiyotik ilişkide yer alan canlılardan biridir. Simbiyotların faydaları: - Metabolizmanın verimli hale gelmesi: Simbiyotik yaşam, metabolizmayı optimize eder. - Bağışıklık sisteminin güçlenmesi: Bağırsak florasını zenginleştirerek bağışıklık sistemini destekler. - Enerji tasarrufu: Türlerin bazı işleri yapmaktan vazgeçerek enerji tasarrufu yapmalarını sağlar.

Mikroskobik canlı, çıplak gözle görülemeyen, sadece mikroskop yardımıyla görülebilen küçük organizmalara verilen isimdir.

Mikroplar, yani mikroorganizmalar, çıplak gözle görülemeyecek kadar küçük oldukları için sadece mikroskop altında görülebilirler. Mikroskop altında mikropların görünümü, türlerine ve özelliklerine bağlı olarak değişir: - Bakteriler, genellikle birkaç mikron uzunluğunda olup, küresel, spiral, çubuk şeklinde veya virgül şeklinde olabilirler. - Virüsler, genetik materyal (DNA veya RNA) ve bir protein kılıftan oluşur ve hücre dışı varlıklar olarak görünürler. - Mantarlar, hem tek hücreli (örneğin, maya) hem de çok hücreli organizmalar (örneğin, küf ve şapka mantarları) olarak varlık gösterebilirler. - Protozoalar, tek hücreli eukaryotik organizmalardır ve genellikle su ortamlarında yaşarlar.

Mikroorganizmalar beş ana gruba ayrılır: bakteriler, arkeler, mantarlar, protistler ve virüsler.