Obezite

Morbid obezite, vücut kitle indeksinin (VKİ) 40 veya üzerinde olmasıyla tanımlanan ve ciddi sağlık sorunlarına yol açan aşırı kilo durumudur. Süper morbid obezite ise VKİ'nin 50 ve üzeri olduğu durumu ifade eder. Her iki durumda da tedavi, diyet, egzersiz, davranış terapisi, ilaç tedavisi ve cerrahi müdahaleleri içerebilir.

Vücut Kitle İndeksi (VKİ) 40 ve üzeri olan kişiler aşırı obez (morbid obez) olarak kabul edilir. VKİ, kilonun boyun karesine bölünmesiyle hesaplanır ve sağlıklı kilo aralığı 18,5 ile 24,9 arasında değişir. Vücut kitle endeksi, yağ oranını dikkate almaz, bu nedenle değerlendirme yaparken bel çevresi ve diğer ölçümler de göz önünde bulundurulmalıdır.

Gazlı içeceklerin yasaklanma nedeni, Sağlık Bakanı Prof. Dr. Kemal Memişoğlu'nun açıklamalarına göre, Türkiye'de satılan gazlı içeceklerdeki fruktoz oranının Avrupa ortalamasının yaklaşık dört katı olmasıdır. Bakan Memişoğlu, gazlı içecekler ve tüm şekerli yiyecekler üzerine bir çalışma hazırlığında olduklarını, bu kapsamda zararlı şeker olarak kabul edilen fruktoz şurubu kullanımını sınırlandıracaklarını belirtmiştir.

Çocuklarda obezite sınırı, vücut kitle indeksinin (VKİ) 95. persentil ve üzeri olmasıyla belirlenir. Hesaplama yöntemi: 1. Çocuğun cinsiyetine uygun yaş-boy persentil grafiği açılır. 2. Boyunun 50. persentile karşılık geldiği yaş bulunur. 3. Bu yaş, çocuğun boy yaşı olarak kabul edilir. 4. Çocuğun cinsiyetine uygun yaşa göre ağırlık persentil çizelgesi açılır ve boy yaşına göre ağırlığının hangi persentilde olduğu belirlenir. 5. Ağırlık, 97. persentil ve üzeri ise çocuk obez olarak kabul edilir. Not: Obezite tanısı ve uygun tedavi için bir uzmana danışılması önerilir.

4 Mart'ta Dünya Obezite Günü'nün kutlanmasının nedeni, obeziteyle mücadele etmek ve bu konuda farkındalık yaratmak amacıyla küresel bir çaba başlatmaktır. Bu özel gün, insanların yaşam tarzlarını gözden geçirip sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz alışkanlıkları kazanmalarına yardımcı olmayı hedefler. İlk Dünya Obezite Günü 2015 yılında kutlanmış olup, son yıllarda özellikle çocukluk çağı obezitesinin önlenmesi üzerine odaklanılmıştır.

Obezite, vücut kitle indeksinin (VKİ) 30 veya daha yüksek değere sahip olmasıyla başlar. Obezite dereceleri: 30-34,9: 1. derece obezite. 35-39,9: 2. derece obezite. 40 ve üzeri: 3. derece (morbid) obezite. Obezite sınırı, kas kütlesi yüksek olan bireylerde farklı olabilir; bu nedenle, obezite değerlendirilirken sadece kilo değil, genel sağlık durumu ve vücut kompozisyonu da dikkate alınmalıdır.

Obezite ilaçları, bariatrik cerrahiden önce veya sonra kullanılabilir, ancak bu durum hastanın durumuna ve tedavi planına bağlıdır. Cerrahi öncesi ilaç kullanımı: Bariatrik cerrahiden önce, kilo kaybını artırmak için bazı ilaçlar kullanılabilir. Cerrahi öncesinde kullanılan ilaçlar, ameliyat risklerini azaltabilir. Cerrahi sonrası ilaç kullanımı: Bariatrik cerrahi sonrası, bazı ilaçların emilimi değişebileceği için, cerrahın önerdiği formlarda (örneğin, ağızda eriyen veya enjektabl formlar) kullanılması gerekebilir. Ameliyat sonrası, önceden kullanılmasa da, PPI (asid azaltıcı ilaçlar) ve safra kesesinde taş oluşumunu engellemeyi amaçlayan ilaçlar gibi bazı ilaçların kullanılması gerekebilir. İlaç kullanımı ve tedavi planı, mutlaka ilgili uzman doktorla danışarak belirlenmelidir.

Xenical 120 mg, obezite tedavisinde, hafif düşük kalorili bir diyetle birlikte kullanılır. Etki mekanizması: Xenical, gastrointestinal lipazların güçlü, spesifik, geri dönüşlü ve uzun etkili bir inhibitörüdür. Mide ve ince bağırsak lümenindeki gastrik ve pankreatik lipazların aktif bölgesindeki serine kovalent bağ oluşturarak enzimi inaktive eder. İnaktive olan enzim, besinlerle trigliserit olarak alınan yağları, emilebilen serbest yağ asitleri ve monogliseritlere hidrolize edemez. Kullanım şekli: Her ana öğünle birlikte (yemek sırasında veya en fazla bir saat sonrasında) 120 mg’lık bir kapsül alınır. Bir öğün atlandıysa veya yemekte yağ alınmadıysa, Xenical dozu atlanabilir. Xenical, doktor kontrolünde ve uygun diyetle birlikte kullanılmalıdır.

Şişmanlık durumunu değerlendirmek için Vücut Kitle İndeksi (VKİ) kullanılır. VKİ, kilogram cinsinden ağırlığın, metre cinsinden boyun karesine bölünmesiyle elde edilir (kg/m²). VKİ değerlerine göre sınıflandırma: 18,5 ve altı: Zayıf; 18,5 - 24,9: Normal kilolu; 25,0 - 29,9: Fazla kilolu; 30,0 - 34,9: 1. derece obez; 35,0 - 39,9: 2. derece obez; 40 ve üstü: 3. derece obez (morbid obez).

"Zincirli Balina" adlı bir film bulunamadı. Ancak, "Balina" (The Whale) adlı film, aşırı yeme bozukluğuna bağlı olarak ölümcül obeziteye yakalanan İngilizce öğretmeni Charlie'nin hikayesini anlatıyor. Charlie, yıllar önce eşini ve kızını terk etmiş, ancak şimdi kızıyla yeniden iletişim kurmaya çalışmaktadır. Film, Charlie'nin kızıyla olan ilişkisini yeniden inşa etme çabasını ve bu süreçte yaşadığı duygusal zorlukları konu alır.

Polikistik, "çok sayıda kist içeren" anlamına gelir. Polikistik over sendromu (PCOS) ise, kadınlarda yumurtlama ve hormonal dengeyi bozan, genellikle adet düzensizlikleri, aşırı tüylenme, sivilce, kilo artışı ve kısırlık gibi belirtilerle kendini gösteren yaygın bir endokrin bozukluktur. Polikistik over ise, yumurtalıkların ultrason değerlendirmesinde çok sayıda küçük yumurtacık (folikül) görülmesi durumudur.

BMI (Vücut Kitle İndeksi), bir kişinin kilogram cinsinden vücut kütlesinin, metre cinsinden boyunun karesine bölünmesiyle elde edilen bir ölçümdür. BMI, bireylerin kilo durumunu sınıflandırmak için kullanılır ve şu şekilde yorumlanır: 18,5'in altı: Zayıf. 18,5-24,9: Normal. 25-29,9: Fazla kilolu. 30 ve üzeri: Obez. BMI, vücut yağ miktarını doğrudan ölçmez ve yağsız vücut kütlesi ile yağ kütlesi arasında ayrım yapmaz.

80 kiloluk bir kişinin çok kilolu olup olmadığı, boy, yaş ve cinsiyet gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, vücut kitle indeksinin (VKİ) 18,5 ile 24,9 arasında olması ideal kilo olarak kabul edilir. 80 kiloluk bir kişinin ideal kiloda olup olmadığını belirlemek için boy ve yaş gibi diğer parametrelerin de değerlendirilmesi gerekir. Vücut kitle indeksi (VKİ) hesaplama ve ideal kilo hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki siteler kullanılabilir: hesaplama.net; acibadem.com.tr; diyetkolik.com.

Bazı kedi cinsleri, diğerlerine göre daha fazla kilo almaya eğilimlidir: British Shorthair ve Ragdoll gibi ırklar, genetik olarak kilo almaya meyillidir. Maine Coon gibi büyük ırklar, daha yüksek kilolarda olabilir. Kedilerin ideal kilosu, cinslerinin yanı sıra yaş, cinsiyet, bireysel farklılıklar ve yaşam tarzına da bağlıdır. Kedinizin ideal kilosunu belirlemek ve kilo kontrolünü sağlamak için bir veteriner hekime danışmanız önerilir.

Gri kedilerin daha tombul olmasının nedeni, bazı gri kedi cinslerinin genetik yapısı ve beslenme alışkanlıkları olabilir. Örneğin, British Shorthair cinsi kediler, sık ve kısa tüylere sahip olup, yuvarlak ve tombul bir görünüme sahiptirler. Ayrıca, obezite sorunu da gri kedilerde görülebilecek bir durumdur.

''Bu İş Sandığından Büyük'' kampanyası, Novo Nordisk öncülüğünde, toplumun obezite hastalığı konusunda bilinçlendirilmesi ve obezitenin bir hastalık olduğu konusunda farkındalık yaratılması amacıyla başlatılan bir kampanyadır. Bu kampanya ile ayrıca, bireylerin doğru bilgiye ulaşmalarına destek olunması ve hekim desteği almanın öneminin vurgulanması hedeflenmektedir. Kampanyanın internet sitesi: www.buissandigindanbuyuk.com.

Kız çocuklarında şişmanlık (obezite) genellikle ergenlik döneminde başlar, çünkü bu dönemde hormonal değişiklikler kilo alımına neden olabilir. Çocuklarda şişmanlık, yaş ve cinsiyete göre değişen vücut kitle indeksi (BKİ) değerleriyle değerlendirilir. Obezite şüphesi durumunda, doğru tanı ve tedavi için bir çocuk endokrinoloji uzmanına başvurulması önerilir.

DHA (Dokosaheksaenoik Asit) eksikliği doğrudan obezite yapmaz, ancak bazı olumsuz sağlık etkilerine yol açabilir. DHA eksikliği, bilişsel fonksiyonların normal işleyişini ve kalbin normal fonksiyonunu olumsuz etkileyebilir. Omega-3 yağ asitlerinin, özellikle DHA ve EPA'nın, sağlıklı bir diyetin parçası olarak tüketilmesi önerilir. Ancak, DHA eksikliğinin obezite ile doğrudan bir ilişkisi kanıtlanmamıştır. Herhangi bir takviye kullanmadan önce bir uzmana danışılması önerilir.

Vücut kitle indeksi (VKİ) 30 olan bir kişinin sağlıklı bir beslenme programı için bir uzmana danışması önerilir. VKİ 30 olan biri için bazı beslenme önerileri: Sebze ve meyve tüketimini artırmak. Yüksek şeker ve doymuş yağ içeren gıdalardan uzak durmak. Protein ve lif açısından zengin bir diyet uygulamak. Ayrıca, haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta fiziksel aktivite yapılması önerilir.

Obeziteye karşı alınabilecek önlemler şunlardır: Uzman yardımı almak: Kilo kontrolü için mutlaka uzman desteği alınmalı ve uygun bir tedavi planı belirlenmelidir. Fiziksel aktivite düzeyini artırmak: Günlük yürüyüş ve egzersizler alışkanlık haline getirilmelidir. Sağlıklı beslenme: Raf ömrü uzun, kalorili, hazır gıdalardan uzak durulmalı; doğal olmayan şeker tüketilmemeli ve günlük tuz alımına dikkat edilmelidir. Sağlıklı pişirme tekniklerini tercih etmek: Yemek yaparken doymuş yağlar mümkün olduğu kadar az alınmalıdır. Yemek yeme alışkanlığını değiştirmek: Yemekler yavaş yenilmeli ve hızlı yeme alışkanlığı yavaş ve sakin bir yeme şekliyle değiştirilmelidir. Su tüketimini artırmak: Gün içerisinde vücudun ihtiyacı kadar su içilmelidir. Alkol ve sigara tüketiminden uzak durmak: Sigara ve alkol kullanımı, beslenme alışkanlıklarını olumsuz yönde etkileyerek yüksek kalorili yiyeceklere yönelmeye neden olabilir. Uyku düzenine dikkat etmek: Yeterli ve verimli uyku, obeziteyle mücadelenin önemli unsurlarından biridir. Obezitenin tedavisi, birçok faktörün bir araya gelmesiyle oluşan, uzun vadeli bir süreçtir.