NitelAraştırma

Ali Yıldırım ve Hasan Şimşek'in nitel araştırma yöntemleri şunlardır: 1. Veri Toplama Yöntemleri: Gözlem, görüşme, doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemlerini kullanırlar. 2. Araştırma Deseni: Araştırmanın odağını, veri toplama tekniklerini ve veri analizini içeren tutarlı bir strateji izlerler. 3. Örneklem Seçimi: Olasılık temelli ve amaçlı örnekleme yöntemlerini kullanırlar. 4. Veri Analizi: Betimsel analiz ve içerik analizi gibi yöntemleri kullanarak verileri düzenler ve yorumlarlar. 5. Geçerlik ve Güvenirlik: Nitel araştırmada geçerliği daha öncelikli tutarlar ve araştırmacının esnek olması ilkesini benimserler.

Vaka analizi ve örnek olay terimleri, benzer anlamlara sahip olsa da farklı bağlamlarda kullanılırlar: 1. Vaka Analizi: Belirli bir olay, durum veya sorunun detaylı bir şekilde değerlendirilmesini sağlayan kapsamlı bir araştırma yöntemidir. 2. Örnek Olay: Tek veya birden çok durumun derinlemesine incelendiği bir nitel araştırma desenidir. Özetle, vaka analizi daha genel bir terim olup, örnek olay ise vaka analizinin bir türü veya uygulamasıdır.

Bilimsel araştırma yöntemleri, çeşitli durumlarda kullanılır: 1. Temel Araştırmalar: Yeni bilgiler edinmek ve dünyayı daha iyi anlamak için yürütülür. 2. Uygulamalı Araştırmalar: Günlük hayatta karşılaşılan sorunlara çözüm bulmak amacıyla yapılır. 3. Deneysel Araştırmalar: Neden-sonuç ilişkilerini ölçmek için doğal veya yapay ortamlarda gerçekleştirilir. 4. Betimsel Araştırmalar: Var olan durumu tanımlamak ve gelecekteki tahminler yapmak için kullanılır. 5. Tarihi Araştırmalar: Geçmişteki olay ve olguları çok boyutlu incelemek için kullanılır.

Doygunluk noktası iki farklı bağlamda hesaplanabilir: 1. Nitel Araştırmalarda: Doygunluk noktası, araştırmacıların ek veri toplamanın yeni içgörüler veya temalar üretmediği aşamaya ulaşmalarını ifade eder. 2. Beslenme ve Diyet: Doygunluk noktası, vücudun yeterince besin aldığını hissettiği andır.

Fenomen, hem nitel hem de nicel araştırmalarda kullanılan bir terimdir, ancak farklı bağlamlarda anlam taşır. Nicel araştırmalarda fenomen, somut ve algılanabilir olgular olarak tanımlanır. Nitel araştırmalarda ise fenomen, insanın bir olguya dair deneyimini tanımlamak için kullanılır.

Corbin ve Strauss'un 1990 tarihli kitabı " Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques", nitel araştırma metodolojisi olan grounded theory yaklaşımını açıklar. Kitapta anlatılan konular arasında: - Grounded theory'nin temel prensipleri: Teorinin veriden çıkması ve veri toplama ile analizin eş zamanlı olması. - Kodlama teknikleri: Açık kodlama, eksenel kodlama ve seçici kodlama gibi farklı kavramsallaştırma yöntemleri. - Araştırma sürecinin raporlanması: Araştırmacıların kullandıkları prosedürleri ve kanonları detaylı bir şekilde açıklamaları gerektiği. - Teorik hassasiyet: Araştırmacının verileri anlama ve kategorilendirme becerisi. Bu kitap, özellikle sosyal bilimlerde nitel araştırma yapan öğrenciler ve yeni araştırmacılar için bir rehber niteliğindedir.

Fenomenolojik yaklaşım, insanların belirli bir fenomen veya kavramla ilgili anlayışlarını, duygularını, bakış açıları ve algılarını ifade etmelerini sağlayan nitel bir araştırma yöntemidir. Örnekler: 1. Mobbing Araştırması: "Çalışma yaşamında mobbing" kavramı günlük yaşamda sıkça karşılaşılan bir olgu olabilir. 2. Karaciğer Nakli Bekleme Süreci: Brown ve ark. (2006) tarafından yapılan bir araştırmada, karaciğer nakli bekleyen hastaların bekleme deneyiminin anlamı keşfedilmeye çalışılmıştır. 3. Estetik Deneyimler: Fenomenolojik yaklaşım, sanat eserlerini inceleyerek insanların sanat eserlerine nasıl tepki verdiklerini ve estetik deneyimlerini nasıl yaşadıklarını anlamayı amaçlar.

Nitel araştırma ile ilgili çıkmış sorular şunlardır: 1. Psikoloji Alanında: Bireyler travmatik olayları nasıl yaşar ve bunlarla nasıl başa çıkar? 2. Sosyoloji Alanında: Bir öğrencinin yükseköğretime devam etme kararını etkileyen faktörler nelerdir? 3. Antropoloji Alanında: Kültürel normlar ve değerler, belirli bir topluluktaki toplumsal cinsiyet rollerini nasıl şekillendirir? 4. Eğitim Alanında: Proje tabanlı öğrenmenin sınıfta uygulanmasında öğretmenlerin karşılaştığı zorluklar nelerdir? 5. Sağlık Alanında: Kronik bir hastalık için uzun süreli tedavi gören hastaların deneyimleri ve bakış açıları nelerdir? Ayrıca, nitel araştırma soruları genellikle şu türlerde olabilir: - Tanımlayıcı Sorular: Bir olguyu veya konuyu ayrıntılı olarak tanımlamayı amaçlar. - Keşif Soruları: Yeni veya az araştırılmış alanları keşfetmek için kullanılır. - Deneyimsel Sorular: Bireylerin belirli bir olguya ilişkin deneyimlerini, bakış açılarını ve öznel anlamlarını anlamaya odaklanır.

Tematik analiz, çeşitli araştırma yöntem ve tekniklerine uygundur, özellikle: 1. Keşifsel araştırmalar: Verilerdeki temaları belirleyerek yeni içgörüler ve hipotezler üretmek için kullanılır. 2. Veri zengini araştırmalar: Büyük miktarlarda nitel verilerle uğraşırken, verilerin sistematik analizi ve organizasyonu için idealdir. 3. Yorumlayıcı araştırmalar: Nitel verilerin karmaşıklığını ve nüanslarını yakalamak için oldukça yorumlayıcı bir yöntemdir. 4. Kültürlerarası araştırmalar: Farklı gruplar veya bağlamlar arasındaki kültürel kalıplar ve farklılıklar hakkında içgörü oluşturmak için kullanılır. Tematik analizin uygulanabileceği spesifik teknikler arasında: - Tümevarımsal ve tümdengelimsel yaklaşım: Verilerin kendisinden temaların ortaya çıkarılması veya önceden var olan bir teori ile başlanması. - Semantik ve gizli yaklaşım: Verilerin açık içeriği veya altta yatan anlamlarının analiz edilmesi. - Refleksivite: Araştırmacının kendi önyargılarını ve varsayımlarını yansıtması.

Yıldırım ve Şimşek'e göre nitel araştırma yöntemleri şunlardır: 1. Araştırma probleminin belirlenmesi. 2. Kuramsal/kavramsal çerçevenin oluşturulması. 3. Araştırma sorusunun/sorularının yazılması. 4. Araştırma alanının/örnekleminin belirlenmesi. 5. Araştırmacı rolünün belirlenmesi. 6. Veri toplama araçlarının/stratejilerinin geliştirilmesi. 7. Veri toplama. 8. Veri analizi, bulguların betimlenmesi ve yorumlanması. 9. Sonuçların sınırlandırılması ve analitik genellemelere ulaşılması. 10. Araştırmanın kuram ve uygulamalar için doğurduğu sonuçlar.

Nitel araştırmalarda derinlemesine görüşme, araştırılan konunun bütün boyutlarını kapsayan, daha çok açık uçlu soruların sorulduğu ve detaylı cevapların alınmasına imkan veren bir veri toplama tekniğidir. Özellikleri: - Yüz yüze veya telefonla, internet üzerinden yapılabilir. - Araştırmacı, görüşme esnasında yeni sorular sorabilir. - Amaç, görüşülen kişinin deneyimlerini, düşüncelerini ve algılarını ortaya çıkarmaktır. - Güçlü yönleri: Esneklik, zengin ve detaylı veri toplama imkanı. - Zayıf yönleri: Geniş zaman ve emek istemesi, araştırmacının önyargıları nedeniyle tam objektif olamaması.

Derin anlam analizi yapmak için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: 1. İçerik Analizi: Metin içindeki belirli kelimeler, temalar veya ifadelerin sıklıklarını belirleyerek anlam katmanlarını ortaya çıkarır. 2. Söylem Analizi: Metindeki dilin nasıl kullanıldığını inceleyerek, yazarın niyetini ve olayın nasıl çerçevelendiğini anlamaya çalışır. 3. Anlatım Analizi: Hikayenin yapısını ve karakter gelişimini inceleyerek, metnin daha iyi anlaşılmasını sağlar. 4. Metaforların Analizi: Metin içindeki metaforları yorumlayarak, derin anlam katmanlarını keşfeder. 5. Karşıt Metin Analizi: Farklı metinlerin karşılaştırılması yoluyla anlamların zenginleştirilmesini sağlar. Ayrıca, derinlemesine analiz için nitel araştırma yöntemleri, tematik analiz ve vaka çalışmaları gibi teknikler de kullanılabilir. Teknolojik araçlar da metin analizinde önemli bir rol oynar; kelime analizi ve içerik karşılaştırmalarını hızlı bir şekilde yaparak okuyucuya veriler sunar.

Sosyolojide nitel veri toplama yöntemleri şunlardır: 1. Görüşme: Araştırmacının katılımcılarla doğrudan konuşarak onların deneyim, düşünce ve duygularını öğrendiği yöntemdir. 2. Gözlem: Araştırmacının doğal ortamında insanları ve davranışlarını izleyerek veri toplaması. 3. Doküman Analizi: Araştırma konusuyla ilgili yazılı ve görsel belgelerin incelenmesiyle veri sağlanması. 4. Anket: Araştırmacının hazırladığı soruların katılımcılara doğrudan okutulup cevaplandırmalarının istendiği bilgi edinme yöntemidir. 5. Etnografik Araştırma: Kültürel veya sosyal bir grup içinde yaşayarak ve o gruba ait dinamikleri anlayarak yapılan veri toplama yöntemidir.

Metodolojik yaklaşım çeşitleri genel olarak beş ana başlık altında toplanabilir: 1. Nicel Araştırma Metodolojisi: Sayısal verilerin toplanması, analizi ve yorumlanması için kullanılır. 2. Nitel Araştırma Metodolojisi: Derinlemesine araştırmalar ve yorumlar yaparak anlam çıkarmayı hedefler. 3. Karşılaştırmalı Araştırma Metodolojisi: Farklı kültürler veya coğrafi bölgeler arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları anlamak için kullanılır. 4. Eylem Araştırması Metodolojisi: Bir toplumda veya bir grupta bir sorunu çözmek veya bir değişim yapmak amacıyla uygulanır. 5. Fenomenolojik Araştırma Metodolojisi: İnsan deneyimlerini anlamak ve açıklamak için kullanılır.

Yarı yapılandırılmış görüşme yöntemi, nitel araştırmalarda kullanılan bir görüşme tekniğidir. Yarı yapılandırılmış görüşmelerde araştırmacı, önceden belirlenmiş bir dizi açık uçlu soruya sahiptir, ancak görüşme sırasında ortaya çıkan yeni araştırma yollarını keşfetme özgürlüğüne de sahiptir. Bu yöntemin avantajları: - Katılımcıların deneyimlerinin ve bakış açılarının daha derinlemesine araştırılmasına olanak tanır. - Görüşmeyi yapan kişinin, görüşme yapılan kişinin tepkileri doğrultusunda soruları ayarlamasına ve takip soruları sormasına imkan verir. Dezavantajları ise: - Daha fazla hazırlık ve analiz gerektirdiğinden, yapılandırılmış görüşmelere göre daha fazla zaman alabilir. - Görüşmecinin önyargılı olması ve önemli bilgileri kaçırma potansiyeli vardır.

Durum çalışması (case study), belirli bir olguyu, olayı, programı, kurumu veya bireyi derinlemesine incelemek, araştırmak ve tanımlamak için kullanılan nitel bir araştırma yöntemidir. Bu yöntemde "nasıl" ve "neden" sorularına odaklanılır. Durum çalışmasının bazı türleri: - Tekli durum çalışması: Tek bir olgunun veya bireyin incelenmesi. - Çoklu durum çalışması: İki veya daha fazla olay veya durumun karşılaştırmalı olarak analiz edilmesi. - Kritik olay durum çalışması: Belirli bir olayın veya durumun en önemli yönlerinin derinlemesine analizi. - Programın etkilerine dayalı durum çalışması: Bir programın başarısını veya başarısızlığını ve bu sonuçların altında yatan nedenleri incelemek.

Nitel hemşirelik, hemşirelik alanında bireylerin deneyimlerini ve algılarını derinlemesine anlamaya odaklanan bir araştırma yöntemidir. Özellikleri: - Bütüncül yaklaşım: Olgu ve olayları kendi bağlamında ele alır. - Veri toplama yöntemleri: Görüşme, gözlem ve doküman analizi gibi nitel veri toplama tekniklerini kullanır. - Yorumlayıcı analiz: Bireylerin olaylara yüklediği anlam değerlerine yoğunlaşır. Kullanım alanları: - Hemşirelik hizmetlerinin değerlendirilmesi ve bütünlüğünün sağlanması. - Kanıta dayalı uygulamalar için farklı bulguların sunulması. - Hemşirelik teorilerinin oluşturulması ve araştırma kültürünün kazanılması.

Creswell içerik analizi, John W. Creswell'in nitel araştırma çerçevesinde önerdiği yöntemlerden biridir. Creswell içerik analizinin temel adımları: 1. Araştırma probleminin ve bağlamın anlaşılması. 2. Uygun nitel yöntemlerin seçilmesi (görüşmeler, odak grupları, gözlemler vb.). 3. Verilerin sistematik olarak toplanması. 4. Kodlama (verilerin anlamlı gruplara ayrılması). 5. Yorumlama (bulguların içgörülere dönüştürülmesi). 6. Bulguların doğrulanması (akran değerlendirmesi veya katılımcı geri bildirimi ile). Bu yöntem, katılımcıların deneyimlerini, bakış açılarını ve anlatılarını derinlemesine inceleyerek, sosyal fenomenlerin daha zengin bir şekilde anlaşılmasını sağlar.

NVivo ile çeşitli nitel ve karma yöntem analizleri yapılabilir, bunlar arasında: 1. Veri İçe Aktarma ve Düzenleme: Metin, ses, video ve görüntü gibi farklı veri türlerini içe aktarma ve biçimlendirme. 2. Kodlama: Verileri belirli temalar veya kategoriler altında kodlama, bu da verilerin daha iyi anlaşılmasını sağlar. 3. Tema Belirleme: Verilerdeki önemli kalıpları tanımlama. 4. Analiz ve Görselleştirme: Analiz araçları ve teknikleri kullanarak verileri analiz etme, ilişkileri keşfetme ve sonuçları grafiksel olarak sunma. 5. Sorgulama: Metin arama, kelime sıklığı analizi ve kodlama tutarlılığını kontrol etme gibi sorgulamalar yapma. Ayrıca, NVivo Collaboration özelliği ile birden fazla araştırmacı arasında işbirliği ve veri paylaşımı da mümkündür.

En iyi istatistiksel yöntem, araştırmanın amacına ve veri türüne bağlı olarak değişir. İşte bazı yaygın istatistiksel yöntemler: 1. Nicel Araştırma: Sayısal verilerin sistematik olarak toplanması ve analiz edilmesini içerir. 2. Nitel Araştırma: Karmaşık olguları anlamaya ve öznel deneyimleri, anlamları ve bağlamları keşfetmeye odaklanır. 3. Karma Araştırma: Hem nicel hem de nitel yaklaşımları birleştirerek daha kapsamlı bir anlayış sağlar. Ayrıca, tanımlayıcı istatistikler, çıkarımsal istatistikler ve regresyon analizleri gibi spesifik yöntemler de istatistiksel veri analizinde etkili olabilir.